Ena Murray Omnibus 38. Ena Murray
kans gee om hulle slag te wys. Hulle dink anders as ons; doen anders as ons. Ek wou amper vanaand jaloers raak toe ek so na die twee jonges sit en luister. Ai, om weer jonk te wees en die lewe met al sy uitdagings lê voor jou, nie agter jou nie. Maar ek het vertroue in hulle, Laura. Hulle sal die wa deur die drif kry, want hulle het die moed om die uitdagings tegemoet te loop en die begrip om die probleme te verstaan en die visie om te weet wat reg en geregtigheid is. Kom ons gaan slaap, my vrou.”
Maar terwyl oom Giel soos ’n pasgebore baba lê en slaap, rol Miempie Rust tot laatnag rond. Sy het haar arme verstand al amper aan die brand gedink, maar kry die geheim nie ontrafel nie. Al wat sy kan dink, is dat dit ’n lorriebestuurder kon gewees het wat die jonge Martha verlei het. Sy weet daar is boere wat hul eie goed vervoer, maar veral in spitstye word daar dikwels gebruik gemaak van vervoerkontrakteurs om produkte na en van die plase te vervoer. As Martha dan wel die sogenaamde sekretaresse was, en ook die vervoer na en van die dorp en voorraadmagasyne moes reël, sou sy beslis met die bestuurders van die lorries in aanraking gewees het. Het die glips dáár gekom … of slaan sy die bal heeltemal mis? Nie eens Martha se ouers weet wie Maria se pa is nie. Dis net Martha wat kan sê … en Martha swyg tot vandag toe nog. Lorriebestuurder of nie, maar sy is ná vandag nog meer daarvan oortuig dat die man wat Martha byna twintig jaar gelede swanger gemaak het, wit was. Al sou sy wonder bo wonder tog vasstel wie hierdie man is, begin sy al hoe meer twyfel of die arme Maria daarby sal kan baat.
5
Toe daar Maandagaand ’n klop aan haar voordeur kom, verwag sy dat dit Manie Bredenkamp kan wees. Maar toe die deur oopswaai, staan Emile de Jongh voor haar. Sy frons spontaan. Wat het sy tog nou weer gedoen waaroor hy haar wil kapittel?
Natuurlik is dit geen goeie begin vir enige besoek as die meisie onmiddellik ’n suur gesig opsit wanneer sy sien wie haar besoeker is nie. Op sy beurt wonder Emile ook skielik fronsend wat hy nou eintlik hier soek. Maar hy weet goed wat hom vanaand hierheen gebring het. Hy wou haar vertel van al die nuwe verwikkelinge wat op La Rhône gaan plaasvind. Dit behoort haar tevrede te stel … die snip.
“Naand, meneer De Jongh. Kan ek help?”
Hy vererg hom bloedig. En hy het sowaar nog met die gedagte gespeel om haar te vra om hom na die skoudans te vergesel. Manie het mos gesê daar is geen vaste verhouding tussen hulle nie, en hy het toe maar gedink … Maar nou … Wie wil so ’n suurpruim dans toe vat? Nie hy nie. “Jammer, suster Rust, ek is by die verkeerde deur. Tot siens.” Hy draai summier om en begin aanstap.
Miempie is ietwat verdwaas. Hardekwas, nè? Sy storm agterna. “Emile! Moenie kinderagtig wees nie.” Sy kry hom aan die mou beet en dwing hom tot stilstand.
Sy word ysig uit die hoogte aangekyk. “Ek? Kinderagtig?”
Sy trek haar asem in. Sy het genoeg bekommernisse dat Emile ook nog moet lol. “Goed dan. Moenie so liggeraak wees nie. Kom binne en vertel my waaraan ek hierdie besoek te danke het.”
“Ek dink nie ek is meer lus vir hierdie besoek nie.”
Dis nou haar beurt om haar te vererg. Sy staan terug. “Nou gaan dan in jou peetjie. Gaan soek geselskap by jou vele meisies. Wat het jy in elk geval hier kom soek?” Sy begin terugstap voordeur toe.
Maar dis nou háár arm wat vasgegryp word en sy word na hom teruggeswaai. “Jy weet, Miempie, jy is nie net snipperig en bemoeisiek nie, jy is nog onbeskof ook.”
“En jý is gedurig aan die fout vind. Wat het ek nou weer gesondig?” vra sy reguit, maar ongerus. Sou hy uitgevind het van haar besoek aan Martha se ouers?
“Het jy ’n skuldige gewete?”
“Nee!”
“Hoekom dan so sterk op die verdediging?”
Sy sluk. Sy is nie onder ’n kalkoen uitgebroei nie. Hy is nie om dowe neute hier nie. “Dan wil jy my wysmaak jy is hier bloot op ’n sosiale besoekie?”
“Ja.”
Haar oë straal haar ongeloof uit, maar hy bly koel terugkyk, en sy gee skielik bes, wys met die hand dat hy moet inkom en gee ’n stywe glimlaggie. “Goed. Kom in, Emile. Maak jou tuis.”
“Dankie.” Hy gaan sit en skuif hom gemaklik reg in die stoel – klaarblyklik van plan om sommer goed te kuier.
“Waaroor sal ons gesels?” vra sy toe sy ook gaan sit. Sy vou haar hande om haar knieë en kyk hom ondersoekend aan.
“Ek laat die keuse van ’n onderwerp aan jou oor.”
“O.” Sy maak keel skoon. “Gaaf.” Sy soek in haar verstand rond, kry skielik iets beet terwyl sy sy geamuseerde gesig ignoreer. “Kom ons gesels oor boerdery.”
Hy frons. Dan het Manie hom al voorgespring. Dis jammer. Hy sou haar graag eerste wou vertel het … die lig van verbasing en dan vreugde in haar oë wou gesien het. Hy knik. “Goed. Oor boerdery. Wat wil jy weet?”
“O … e … laat ek sien. Hoeveel groot lorries het jy?”
Hy lyk opreg verbaas, maar beantwoord die vraag kalm: “Twee.”
“Vervoer jy self jou goed? Ek bedoel na en van die stasie of die koöperasie of die mark?”
“Ja.”
“En die ander boere? Het hulle ook hul eie vervoer?”
“Party, ander nie. Ek neem aan jy wil weet of Manie ook lorries het?”
“Hoekom dink jy so?”
“Omdat ek weet jy stel baie in hom belang.”
“Jy weet nogal baie. Goed: Het Manie ook lorries?”
“Ja. Ook twee.”
“En so ook Grootfontein?”
“Nee, Wilhelm Visser maak gebruik van kontrakteurs.”
Haar oë trek peinsend saam. Dan kan haar vermoede mos juis wees … “Al die jare maar?”
“Ja.”
“Hoekom? Hoekom het hy nie ook sy eie lorries nie?”
“Omdat ’n lorriebestuurder baie meer verdien as ’n gewone plaaswerker. Hy kon nog nooit een kry nie, want hy betaal te min.” Daar is nou agterdog in sy oë. Hy begin agterkom sy probeer nie doelbewus snaaks wees nie. Iets skuil agter hierdie vrae. “Waarop stuur jy af, Miempie?”
Haar oë is ontwykend. “Nee, ek … vra sommer net. Lorries is tog deel van die boerdery, nie waar nie?”
Hy is sommer weer ergerlik. “Ek is nie ’n aap nie, Miempie! Ek het natuurlik nie die vaagste benul hoekom jy hierdie vrae stel nie, want ek sal nooit verstaan hoe jou verstand werk nie. Maar jy is weer met iets besig, ek kan dit sweer.”
Sy lag hom uit. “Moontlik. Nou is dit jou beurt om ’n onderwerp te kies. Waaroor wil jy gesels?”
“Oor die skoudans.”
“O? Wil jy by my weet watter een van die vele moet jy vra? Dis maklik. Toe ons kinders was, het ons ’n speletjie gehad … Wegkruipertjie het ons dit genoem. Een moet oë toehou terwyl die ander gaan wegkruip. Maar om te besluit wie die eerste sal wees om oë toe te hou, het ons iekel-okkel-blue-bottle gespeel en die een wat uiteindelik oorgebly het, moes oë toehou. Hoekom laat jy nie die klomp in ’n ry staan en dan iekel-okkel-blue-bottle jy hulle ook nie? Die een wat oorbly, vat jy dans toe. Maklik.”
“In hemelsnaam, Miempie! Jy is nog erger as my ma!”
“Maar dis ’n goeie plan, jy kan nie stry nie. En in watter opsig is ek erger as jou ma?”
Hy beteuel hom met moeite. “Ek is ernstig.”
“Waaroor?”
“Ek is besig om jou te vra om saam met my skoudans toe te gaan.”
“Asseblief.”
Hy