Ena Murray Omnibus 40. Ena Murray
die bedrywige hande. Toe Wanya weke gelede hier aangekom het, het sy skaars geweet hoe om ’n bord te was of ’n wortel te skraap. Vandag hoef sy Kruppel Nellie haar vaardigheid glad nie meer te beny nie. Wanya Cloete het hierdie afgelope weke reeds ’n ver pad gekom, hoewel sy dit waarskynlik self nie besef nie.
“Ek hoop Annatjie kom vandag vroeg huis toe, dan kan jy haar ook ontmoet. Jy kan haar sommer vra om vir jou ’n paar gewone rokkies te maak. Al dra jy ’n overall bo-oor, is dit darem ’n sonde om met sulke deftige klere voor ’n opwasbak te staan.”
Wanya het al baie van Annatjie gehoor, maar dis eers toe laasgenoemde kort ná ses by tant Bes ingestap kom dat sy besef sy het hierdie Annatjie al iewers gesien.
Dit is nie vir Annatjie snaaks om die vrou van Sandton in Sonneblomstraat se kombuis aan te tref nie. Tant Bes het haar al die eerste middag nadat Wanya hier kom werk het, van haar vertel. Annatjie onthou nou hoe geskok sy daardie middag was. Om te dink die deftige vrou vir wie sy die dure aandrok reggemaak het, werk hiér in tant Bes se kombuis! Maar in die weke wat verby is, was tant Bes se verslae net positief. Natuurlik het sy haar vingers aanvanklik byna flenters gesny en gelukkig gebruik hulle plastiekborde anders was die meeste al stukkend. Maar deesdae is Wanya al byna net so ’n ekspert met die skillery soos Nellie, byna net so ’n ekspert met die skottelgoed soos Vitorie, en tant Bes kan haar al vertrou om nie te veel sout of suiker by te gooi nie en toe te sien dat die kos nie te waterig is nie. Net gistermiddag nog het tant Bes trots laat hoor: “Jy sal verbaas wees om te sien hoe vlytig die ryk vrou van Sandton in ons kombuis geraak het!”
Vir Wanya is dit egter weer ’n ontsettend vernederende oomblik wat sy moet deurleef. Een van daardie pynlike oomblikke wanneer sy wens die grond moet onder haar oopgaan en haar insluk. Want dis madame Veronique se assistentjie wat voor haar staan … en die herinnering aan hul laaste ontmoeting laat ’n verslae pyn in haar agter. Hoe lekker moet hierdie meisie nie nou in haar mou lag nie!
Maar Annatjie lag nie in haar mou nie. Sy het lewensinsig in die huisies van Jan Bom geleer. Hier huil jy soms vir iemand, maar jy lag nie vir hom nie. Hier is baie mense in Jan Bom wat eenmaal bo was en toe het die wiel gedraai. Dis nie net ongeleerdes en ongeletterdes wat smiddae ’n bord kos uit die genadehand van tant Bes kom ontvang nie. Onder hulle is mense wat eens aansien en status geniet het, mense wat groot salarisse verdien het, selfs gegradueerde mense wat êrens op die verwoestende pad van inflasie en resessie en werkloosheid op die uitdraaipad na Jan Hofmeyr beland het.
Ook vandag word die helpende hand, so eie aan hierdie woonbuurt, spontaan uitgereik ná tant Bes die versoek gerig het: Sien Annatjie nie kans om vir Wanya ’n paar eenvoudige drarokkies te maak nie?
“Natuurlik! Kry die materiaal, en ek sal dit op ’n Saterdagmiddag vir jou maak.”
Met oë wat blink van diepe verleentheid, kan Wanya net knik. Hierdie keer sal daar geen fooitjie ter sprake wees nie.
Toe Roelof opdaag, tref hy die drie vroue al geselsend om die kombuistafel aan. Hy bestudeer veral die een gesig voordat hulle hom opmerk. Sy lyk heel anders as die vrou wat hy die eerste dag hier in Sonneblomstraat afgelaai het. Hy twyfel of sy self agtergekom het watter groot verandering sy ondergaan het. Daar het ’n rustige kalmte, ’n soort vrede by haar ingetree en hy besef dat dit nie sonder trane en pyn gebeur het nie.
Hy is oorbewus van die geweldige aanpassings wat die ryk vrou moes maak om by hierdie nuwe lewe in te skakel en om al die vreemde dinge wat oor haar pad gekom het, te hanteer. En dikwels wou sy hart vermurwe wanneer hy sien hoe swaar en hoe seer sy kry, maar hy het met die wysheid van ervaring geweet dat hy dit nie vir haar makliker durf maak nie. Hoe gouer sy aanvaar dat die lewe uit die harde werklikheid bestaan, hoe makliker gaan sy haar aanpas. Want haar lewe van weelde en gemak is vir altyd verby.
Sonder dat sy daarvan bewus was, was sy oog gedurig op haar. Nie dat hy haar dopgehou het omdat hy haar nie vertrou nie, maar om ’n helpende hand uit te steek wanneer die vrag te swaar word. Hy weet dat dit vir die vrou met die Jaguar ’n geweldige beproewing was om daardie eerste oggend die bus te haal. Maar sy moes daardeur. Op ’n dag het dit gereën en die wind was guur toe hy by die bushalte verbygery het. Hy het haar daar in die ry sien staan en sy hart het week geword. Maar hy het verbygery. Nee, sy moet leer om net ’n gewone mens te wees en alles wat op haar pad kom, te aanvaar, te hanteer en te verwerk. Só sal sy bo uitkom … en Wanya Cloete moet en sal bo uitkom, dit het hy daardie eerste dag dat sy voor hom gestaan het stilswyend aan homself beloof.
Maar vandag het hy ’n grondige verskoning om haar terug te neem woonstel toe en hy ervaar ’n vreugde in hom wat hy moet erken ’n bietjie buitensporig is. Hy maak homself wys dit is maar net omdat sy sy verantwoordelikheid is en omdat hy goeie nuus vir haar het.
Hy deel haar dit ook mee op pad huis toe, en die dankbaarheid en verligting in haar oë is beloning genoeg. Daar is begrip in sy hart toe hy sag sê: “Dit was vir jou ’n baie groot beproewing, hierdie bywoning van die kursus teen drankverslawing, nie waar nie?”
Toe sy net stom knik, lê hy sy hand vlugtig op hare. Nadat die eerste skok oor waar sy moet bly en waar sy moet werk, verby was, het daar nooit ’n klag oor haar lippe gekom nie. Hy weet ook dat sy elke keer ineen kon krimp van vernedering wanneer sy die kursus moes bywoon. Hy kan hom voorstel hoe sy moes voel met al die oë op haar, want om ’n gewone mens te wees wat dronk agter ’n stuurwiel is, is iets anders as wanneer jy ’n gesiene en skatryk vrou is. En dit terwyl sy geweet het dat sy nie hierdie kursus nodig het nie. Maar dis nou verby en hy voel self dankbaar daaroor.
Hy gee haar hand ’n drukkie. “Ek is trots op jou, Wanya. Moenie dink ek weet nie dat jy deur ’n baie moeilike tyd is nie, maar jy het jou waardig gedra.” Hy glimlag. “En ek dink jy sal erken, noudat jy daarop kan terugkyk, dat dit nie só vreeslik was as wat jy jou dit voorgestel het nie, of hoe?”
Sy glimlag terug. “Daardie eerste drie weke … was erg. Baie erg. Maar nou … ” Sy lag saggies … en dis die eerste keer dat hy haar hoor lag en dis vir hom die mooiste klank wat hy in ’n baie lang tyd gehoor het. “Ek begin my vonnis geniet. Of is ek nie veronderstel om dit te geniet nie? Dis mos eintlik ’n straf.”
Hy skud sy kop glimlaggend. “Jy weet nie hoe bly dit my hart maak om jou dit te hoor sê nie, Wanya. En jy is verkeerd. Die hoofdoel van ’n vonnis is nie om te straf nie. Dis om te help. Hoe onmoontlik dit ook al mag klink. Het jou vonnis jou nie baie gehelp nie? Gehelp om die lewe meer in perspektief te kry nie? Geleer om dinge raak te sien wat jy nooit voorheen raakgesien het nie? Jou dalk gehelp om die kaf van die koring te skei nie?”
Hy hou stil voor die woonstelblok en sy kyk hom dankbaar aan. “Ja, dit is so. Ek is baie dankbaar dat ek hierdie vonnis gekry het.” Haar oë word weer ernstig. “Maar daar is iets wat ek nie kan vergeet nie. Iemand wat ek die res van my lewe nooit sal kan vergeet nie. Iemand … ”
“Maar natuurlik sal en kan jy hom nie vergeet nie. ’n Mens hou mos nie sommer op om iemand lief te hê nie, al kry jy hoe seer.”
“Van wie praat jy?”
“Van jou man, natuurlik. Of was dit nie na hom wat jy verwys het nie?”
Haar ooglede val vinnig. Niel … Dis met ’n skok dat sy besef dat Niel net ’n vae skim in haar herinneringsveld is. Sy kyk onwillig op. Hy het gesê jy hou nie op met liefhê net omdat jy baie seergekry het nie. Het sy Niel nog lief? wonder sy half verdwaas. As jy iemand liefhet, vergeet jy daardie persoon tog nie. En sy het Niel amper vergeet … Hy sien die ontsteltenis in haar oë en frons, sê vinnig: “As jy my gaan nooi vir ’n koppie koffie sal ek beslis nie nee sê nie.”
Sy ruk haar gedagtes weg van die onaangename onderwerp en sê vinnig: “Dan kan jy kom koffie drink. Daar is nog iets wat ek wil vra, asseblief.”
In die kombuisie maak sy koffie terwyl hy teen die deurkosyn aanleun. Hy kyk haar peinsend aan en hoewel hy twyfel of hy op die regte spoor is, sê hy tog: “Ek het gewonder wanneer jy gaan vra. Ek kan dit vir jou reël. Hy is geregtig op besoeke.”
Sy hou haar besig met die koppies. Hy is op ’n dwaalspoor en sy weet nie hoe om hom reg te help nie. Sy voel skielik in ’n hoek gedryf.
Hy