Ena Murray Omnibus 40. Ena Murray
peinsend en antwoord versigtig: “Dit is nie ’n moet nie. Maar ek het gedink jy sal hom graag wil sien.”
Sy vee met haar hand oor haar oë. “Ek … weet nie … ”
Hy roer sy koffie om en om. “Dis jou keuse, Wanya, maar miskien sal dit goed wees as jy ’n slag gaan.”
Sy skud haar kop afwysend. “Ek is bang.”
Hy hou haar oë gevange. “Waarvoor?”
“Vir … om hom in daardie omstandighede te sien.”
“Is dit al rede?”
Sy aarsel, erken dan lamlendig: “Nee. Ek is bang … sommer net bang … ”
“Vir jouself? Eintlik vir jouself, nie waar nie?” Hy lees die antwoord in haar oë, sê bemoedigend: “Dan is dit juis noodsaaklik dat jy moet gaan. Jy is baie verward en die seer en ontnugtering lê nog vlak. Jy twyfel of jy jou man nog liefhet.” Hy sien sy wil protesteer. Maar hy bly beslis: “Dis waar, nie waar nie?” Haar kop sak en hy vervolg met ’n deernisvolle stemtoon: “Jy hoef nie sleg te voel daaroor nie, liewe vrou. Dis baie menslik dat jy nou sal twyfel. Hy het jou diep teleurgestel en jy het diep seergekry. Maar liefde sterf nie so maklik nie. Deur Niel te vermy, gaan jy nie sekerheid kry nie. Deur hom te gaan besoek, sal jy baie dinge opklaar.”
Sy kyk lank na hom, sug dan en tel haar koppie koffie op, stap deur na die sit-slaapkamer. “Goed dan. Jy kan maar reël wanneer ek moet of kan gaan.” Sy gee ’n kortaf laggie, maar hierdie keer gee dit hom geen vreugde nie. “Jy moet baie sleg van my dink.”
“Hoekom moet ek?”
“Ag, Roelof, toe jy my leer ken het, was ek ’n ledige rykmansvrou wat nie eens geweet het van watter kant af ’n mens ’n ui begin skil nie. ’n Vrou wat geld gemors het op onbenullighede en … ”
“Wanya … ”
Maar sy gaan opgewonde voort: “Moenie probeer om my te troos nie, Roelof. Ek weet presies wat ek was. ’n Dronk vrou wat ’n jong lewe kortgeknip het … Dis na hóm wat ek netnou verwys het … die jong seun wat ek doodgery het. Ek weet nie eens hoe hy gelyk het nie. Maar ek is die oorsaak van sy dood … en ek sal dit nooit vergeet nie.”
Hy neem haar aan die skouers, draai haar na hom, kyk af in die traannat oë. “Natuurlik sal jy nie. Die feit dat hy ’n straatkind was met ’n onbenydenswaardige lewe en dat sy dood miskien ’n groot verlossing uit die diepste ellende was, maak geen verskil nie. Nee, jy sal nie vergeet nie. Maar daar is ander kindertjies wat nog lewe, Wanya. Kindertjies soos Pikkie van Jan Hofmeyr. Teenoor wie jy kan vergoed.”
“Ek sal nooit kan vergoed nie, Roelof. Mense soos ek en Niel … O, ek het geen reg om Niel vandag te verwyt of ’n vinger na hom te wys nie. Ek was niks beter as hy nie. Hy was die steler, ek die deler. Ons is albei skuldig. Ek het maar net te graag ontvang, gegryp na alles wat ek wou hê en kon kry.” Sy wys na die kartondose wat opgestapel rondstaan. “Duisende rande se klere, handgemaakte skoene … pelse … Gekoop met die hardwerkende mense van hierdie land se spaargeld … ’n nuttelose spul goed. En ek weet nie wat om daarmee te maak nie!” Sy sluk. “Dís wat ek jou wou vra. Ek het geen nut vir hierdie goed meer nie. Ek weet van ’n winkel in die stad waar hulle tweedehandse klere inkoop. Kan jy my asseblief help om die spul goed daar te kry?”
“Natuurlik. Ek sal jou môremiddag vroeër by tant Bes kry en dan kan ons dit neem.”
“Dankie.” Sy skud haar kop. “Jy en tant Bes … Julle is goeie mense. Die sout van die aarde. As ek vir my en Niel met julle vergelyk … ”
“Niemand is goed nie, Wanya. Selfs Jesus het die persoon aangespreek wat hom ‘goeie meester’ genoem het en gesê daar is niemand op hierdie aarde wat goed is nie. Net die Vader in die hemel is goed. Ek en tant Bes het ook ons foute en tekortkominge. Hoeveel weet net ons.” Hy glimlag skeefweg. “So is dit, Wanya. Omdat elke mens homself die beste ken, weet hy ook hoeveel foute en tekortkominge hy het.”
Sy moet protesteer. “Ek weet geen mens is volmaak nie, maar as ek na jou en tant Bes kyk … Julle het dit jul roeping in die lewe gemaak om ander te help. Maar ek en Niel … Vir ons het die lewe bestaan uit hebsug en geldsug … en selfsug. Ek was al die jare toegespin in die goue kokon van rykdom, maar dit was gesteelde rykdom … uit die beurse van ander. En toe moet ek nog iemand doodmaak ook. Geen mens kan hom ooit losmaak van so ’n verlede nie. Mense soos ek en Niel dien geen doel in die lewe nie. Die wêreld is ’n beter plek sonder ons.”
Hy stap vinnig na haar toe, neem haar aan die skouers. Sy oë is stip, sy stem intens. “Jy dink jy is die enigste mens met ’n verlede waarvan jy jou nooit sal kan losmaak nie. Maar jy is verkeerd, Wanya. Daar is niks op hierdie aarde, hoe erg ook al, waarvan jy jou nie kan losmaak deur die genade van Bo nie. En dit is nie ydel woorde nie. Ek sê dit nie maar net nie. Ek weet waarvan ek praat.”
Sy kyk hom vertwyfeld aan. “Ek kan nie glo dat jý … ”
“Jy kan dit maar glo, Wanya, want dit is so. Eendag … miskien … sal ek jou die bewyse gee.” Hy laat val sy hande terug na sy sye. “Ek kry jou môremiddag by tant Bes.”
Hy ry nie huis toe nie, maar stuur sy motor terug na Jan Hofmeyr. Toe hy ’n rukkie later ’n studeerkamer binnestap, is die man agter die lessenaar duidelik bly om hom te sien.
“Kom sit, Roelof. Ek sal vir Ria sê jy is hier, dan eet jy sommer vanaand saam met ons.”
“Nee, dankie, Jan. Ek het reeds vir Ria gesê ek sal nie hier eet nie. Ek is jammer om jou te hinder. Ek weet jy is besig met voorbereiding vir jou preek.”
“Jy hinder nie. Sit gerus.”
Die twee mans het in die jaar dat dominee Louw in Jan Hofmeyr werk, groot vriende geword. Uit die aard van hul professies werk hulle nou saam en klop dikwels by mekaar aan om hulp. Vanaand is dit die maatskaplike werker wat ’n guns kom vra.
“Is jy al so ver met jou preek dat jy dit nie meer kan verander nie?”
Die dominee kyk hom verbaas aan. “Nee. Hoekom?”
“Ek wil vra, as dit moontlik is, Jan, of jy nie Sondag oor Paulus sal preek nie … oor ’n Paulus wat hom moes losmaak van wat agter lê en uitreik vorentoe. Asseblief.”
Sy vriend se oë is ondersoekend. “As jy die behoefte het om meer daarvan te hoor … ”
“Dis nie sodanig vir my nie.” Roelof vee moeg oor sy oë. Dit was ’n besige en moeilike dag en dit ontstel hom dat Wanya Cloete se probleme hom so diep raak. “Toe ek destyds voorgestel het dat die landdros Wanya Cloete vir gemeenskapsdiens by tant Bes moet plaas, was ek in my hart oortuig dat dit haar goed sou doen. Dit hét ook – in baie opsigte. Ek dink sy sal die res van haar lewe deur ’n ander bril na die lewe kyk. Maar ongelukkig hel sy nou te veel na die ander kant toe oor. Sy is nou só bewus van haar skuld en sonde dat sy aandadig voel aan haar man se oortredinge. Sy weier om te glo dat sy nog ’n doel in die lewe het. Kortom, sy glo sy is te sleg om te lewe en dat hierdie wêreld beter daaraan toe sal wees sonder haar.”
Jan Louw knik. “Dis die ommekeer van geen sondebesef tot die uiterste sondebesef. Sy moet die wonderlike waarheid aanvaar dat daar géén sonde is wat God nie sal kan vergewe nie.”
“Presies. Maar sy wil dit nie van mý aanvaar nie. Sy dink ek is goed. Te goed. Sy wil nie glo dat ook ék dinge het waarvan ek my moes losmaak nie. Sy sal nooit glo dat daar vandag nog dinge in my lewe is waarvan ek my nie kan losmaak nie.”
Die dominee kyk hom fronsend aan. “Maar, Roelof, jy kan my nie vanaand vertel dat jy nie glo dat die Vader se vergifnis aan jou nie volkome was nie.”
“Nee, ek sê dit nie. Die vergifnis was volkome. Ek weet dit. Maar ’n mens moet met die gevolge van jou dade saamleef … en dit is iets waarvan ons nie kan wegkom nie. Jy kan jou van jou plig nooit losmaak nie.”
Toe die deur agter sy besoeker toegaan, skuif die dominee die papier wat voor hom lê eenkant. Dis vir ’n ander Sondag.
Wanya