Met ander woorde. Wilna Adriaanse
“Jy lieg; Riëtte het gister nog gesê julle het plek.”
Ben soen Lisa op die wang en begin voordeur toe stap.
Willem staan ook op en stap agter Ben aan. “Fok, maar jy’s eiesinnig. Ek vra jou mooi.”
“Ek sal daaroor dink.” Ben lig sy hand in ’n groet voor hy met die stoeptrappies afstap en in sy motor klim.
Kristina staar lank na die deur waar die verpleegster so pas uit is. Soveel vrae. Almal het soveel vrae. Die dokters, verpleegsters, haar familie en vriende. En sy het vir niemand antwoorde nie. Hulle druk koorspenne in haar mond, trek buise vol bloed, kyk in haar oë en neem bloeddruklesings, maar tog het hulle ook nie antwoorde nie. Waarom dink hulle sy moet weet?
Sy draai op haar sy, trek die duvet oor haar skouer en wonder hoe lank hulle haar nog hier gaan hou. Haar gedagtes is soos papiere wat op ’n winderige dag heen en weer gewaai word. Daar is geen ritme of patroon nie; net ’n sinnelose heen en weer van skynbaar gewiglose gedagtes. Dis asof iemand haar gedagtes met ’n besem deurmekaar gevee het. Begrippe wat logies langs mekaar gelê het, is nou onherkenbare woordflenters. Al wat oorgebly het, is sinne wat nie sin maak nie en begrippe wat sy nie meer begryp nie.
En tog vra almal elke oggend: “Hoe gaan dit?” met die sigbare verwagting dat vandag dié dag gaan wees. Dat daar oornag ’n wonderwerk plaasgevind het en almal kan uitroep: “Halleluja, prys die Heer, Kristina is weer haarself! Sy het uit die dood opgestaan en is selfs ’n bietjie honger.” Almal wag onbewustelik op die wonderwerk. Sy wag dan self daarop. Op die halleluja en prys die Heer! Terwyl daar voor haar ’n ligtonnel is wat vinnig besig is om al nouer te word. Haar instinkte waarsku haar dat sy deur die tonnel moet kom voor die donkerte toemaak, maar iets sê ook vir haar sy is reeds te laat en dat dit beter is om hier vir die donker te wag. Hier in die oopte. Binne-in die tonnel is daar rotse waarteen sy haar gaan stukkend stamp. Soos toe die landrowers van ouds die skepe met vals ligbakens op die rotse laat loop het.
Hoofstuk 3
Ben is Maandagoggend te besig om weer aan sy gesprek met Willem en Lisa te dink, en toe Riëtte net ná een kom sê Willem het gevra hy moet hom terugbel, gee hy ’n lang sug.
“Ek wil nie met hom praat nie.”
“Hy het gesê jy sal nie wil nie, maar ek moet sê dis baie dringend.”
Ben sak op sy lessenaarstoel neer en begin die bekende nommer skakel. “Hy is die naam vriend nie werd nie.”
“Kristina Lazarus se ouers wil jou kom sien,” val Willem met die deur in die huis toe hy hoor wie praat.
Ben verskuif die gehoorstuk na sy linkeroor en tel sy pen van die lessenaar af op. Hy begin sirkels op die wit bladsy van die skryfblok trek.
“Wat presies is dit wat jy nie van die woord ‘nee’ verstaan nie?”
“Ek het nie nou tyd nie. ’n Mens moet soms bereid wees om uitsonderings te maak, en nou is die tyd om dit te doen. Dit kan jou dalk sommer van ’n klomp van jou issues genees. En in elk geval, die ouers gee jou dalk een kyk en besluit hulle hou nie van jou nie.”
“I should be so lucky,” brom Ben voor hy die telefoon neersit en na die sirkels op die papier kyk. Dit vorm ’n ingewikkelde patroon wat van binne na buite uitkring en seker een of ander onderliggende betekenis moet hê, maar dis te diep vir hom.
“Meneer en mevrou Lazarus is hier,” kom sê Riëtte net na vyf die middag en Ben vra haar om koffie te maak.
Ma se haarkleur en pa se oë, is sy eerste gedagte terwyl hy sy hand na die groot, bruingebrande man uitsteek. Grys hare, donker oë en ’n groot hand wat stewig om syne sluit. Middelvyftigs, as hy moet raai.
“Ben Krige, goeiemiddag.”
“Hennie Lazarus, aangename kennis. Dit is my vrou, Louise.”
Ben verbeel hom donderweer oor die Karoo moet so klink: diep en rammelend. ’n Groot man met ’n sweepslag van ’n stem en ’n reguit blik. Hy kan verstaan waarom Willem antwoorde wil hê.
Louise Lazarus is heelwat korter as haar man en skraal gebou, met blou oë wat op die oomblik moeg lyk. Sy is ’n aantreklike vrou en goed versorg, maar nie opgesmuk nie. Sy het dieselfde tipe aardse voorkoms as haar man en dogter. Ben neem die skraal hand in syne. Sterk hande vir ’n klein vrou, maar sonder eelte. Boervroue in die Karoo het blykbaar nie meer eelte nie.
Ben beduie na die rusbank en man en vrou gaan sit langs mekaar. Hennie Lazarus kug voor hy praat.
“Baie dankie dat u bereid is om ons te sien. Dokter Uys sê u was by Kristina . . .”
Ben sien die twee paar oë wat afwagtend na hom kyk asof hulle vir ’n antwoord wag: sy bruin oë tussen sonplooie en haar see-oë wat uit donker kringe na hom staar.
Hy knik. “Maar ek het ongelukkig nie vir u ’n antwoord nie. Sulke dinge gebeur soms en dikwels herstel die pasiënt spontaan na ’n periode van rus. Dit kan ook wees dat sy net deur ’n stresvolle tyd gegaan het en beter sal voel nadat sy gerus het. As die simptome voortduur, sal ’n mens aanbeveel dat sy haar studies dalk tydelik staak en miskien vir ’n paar maande of selfs ’n jaar iets anders doen. Die werklading is op die oomblik waarskynlik baie groot. Sy lyk dalk uiterlik nie soos iemand wat maklik onder druk sal swig nie, maar niemand kan ooit honderd persent seker sê hoe ’n persoon onder sekere omstandighede sal reageer nie. Ons kan nie eens altyd sê hoe ons self sal reageer nie. Sielkundig gesproke is sy op die stadium wat ons jeug of vroeë volwassenheid noem, en dit gaan gewoonlik gepaard met eksperimentering en voorlopige keuses. Hulle ondervind soms op hierdie ouderdom ’n tweede tipe identiteitskrisis. Tot nou toe was sy ’n student en sy het waarskynlik goed gevaar in haar kursus, maar hier aan die einde van haar studie begin sy dalk aan haar eie vermoëns twyfel en wonder of sy ’n werk gaan kry en of sy dit sal kan doen. Dis nie vreemd vir jongmense om op hierdie ouderdom angstigheid te ervaar nie.”
“Dink u dis wat haar makeer?” val Hennie Lazarus Ben in die rede. “Dat sy bang is sy gaan nie volgende jaar werk kry nie?”
Ben moet die glimlag keer. “Nee, meneer Lazarus, op hierdie oomblik weet ek nie wat sy makeer nie. Ek is besig om vir u ’n paar moontlikhede te probeer skets. ’n Verdere moontlikheid is dat dit ’n reaksie is op iets wat met haar gebeur het en wat sy nie op oomblik kan of wil verwoord nie.”
“Sy sê daar het niks gebeur nie,” druis die diep stem half dwarsweg teen Ben se woorde in.
“Het een van u al sielkundige of psigiatriese behandeling ontvang?” verander Ben die loop van die gesprek.
Die grys kop skud onmiddellik. “Beslis nie.”
Dit beteken ook nie veel nie, dink Ben by homself. Daar loop baie mense rond wat sal baat by ’n sessie of twee.
“Het sy al vantevore enige simptome van angs of depressie getoon?”
Hierdie keer is dit Louise wat antwoord.
“Ek dink sy was nog altyd te besig om aan so iets te dink. Sy is ’n baie sterk mens, dokter. Dinge kry haar nie sommer onder nie.”
“Sy het blykbaar vroeër vanjaar ’n verhouding met iemand beëindig. Het u haar vriend geken?”
Hennie Lazarus se mond word ’n reguit lyn en dis Louise wat antwoord: “Ons ken hom nie goed nie, maar ons het hom ’n keer of wat ontmoet. Hy was al saam met haar op die plaas. Waarom vra u?”
“ ’n Mens sal dalk op ’n stadium met hom wil gesels. Miskien het hy al vroeër tekens opgelet en nie aandag daaraan gegee nie.” Ben besluit om liewer nie oor ’n moontlike seksuele verhouding met hulle te praat nie. Hy is nie so seker hoe die groot man daarop sal reageer nie. “Dit kan dalk ’n proses wees wat al vir ’n paar maande of selfs ’n jaar of wat aan die gang is en progressief erger geword het, totdat sy nou so ’n episode beleef het. Soos ek sê, die moontlikhede is eindeloos en ek sal nie nou graag te veel wil spekuleer nie.”
“Dokter