Debora en seuns. Helene de Kock
wat Anna en Fanjan pluk en wat dan in kardoese gepak moet word om in die winkel te verkoop. Appelkose moet ontpit en die nuwe drag vars vye geprik word.
Maar sy gee nie om nie. Sy koester haar in die geselligheid van die Schlagerfeldts se breë veranda met die eik wat nog al die somers sy skadu smiddae daar instoot. Die voëls wat kwetterend uit die takke vlieg as die drie Schlagerfeldt-seuns te hard lag. Of tjilpend bly sit as die geselskap op die stoep rustiger is.
Nou brand die son al vroeg met mening op die sinkdakke neer. Dis verswelgend warm in die huis. Vir ’n oomblik wonder sy of sy haar hare in ’n dik vlegsel agter moet vasmaak. Maar sy besluit daarteen. Haar skoongewaste hare laat sy los oor haar skouers hang. Toe stap sy oor die stofstraat na die Schlagerfeldts.
Sy kry die drie broers al klaar om die tafel en vir Debora en Anna in die kombuis. Erik en Heinrich groet haar glimlaggend maar Marnitz kyk net op, knik stywerig. So asof hy nog nooit lekker losweg met haar gesels het nie. Maar sy blik bly ’n sekonde of wat langer op haar mond.
Nou toe kyk, dink sy tevrede. Jy gaan my nog baie met lipstiek sien. Sy wenkbroue lig-lig en sy wip haar terstond, maar gaan sit op haar ou plek tussen Heinrich en Erik sodat sy oor die agtertuin kan uitkyk waar Fanjan onkruid uit die wortelbeddings trek. Maar haar kop woel. Debora het haar ook netnou in die kombuis vlugtig bekyk maar nie ’n woord oor die lipstiffie gesê nie. Moontlik keur sy dit goed. Nie dat dit saak maak nie, dink Margot. Sy sal van nou af doen wat sy wil.
“Marnitz het gelukkig vanoggend ’n rukkie vry,” sug Debora toe sy ’n slag om die deur loer. “Ek sê hy moet gaan rus, maar nee, hy wil skil.”
“Skil help vir alles, Mutti,” antwoord Marnitz sonder om op te kyk. “Mens skil al jou nukke weg.”
“Genug!” glimlag Debora. “Sowat van nonsens praat darem.”
“Dalk het hy ’n punt beet,” sê Margot. Dis vanmôre of ’n duiweltjie sy sit op haar skouer kry. Sy sal Marnitz aanvat. En toe hy koel, met opgetrekte wenkbroue na haar bly kyk: “Ja, dalk skil hy al die arrogansie en kwaaigeit van hom af.”
Heinrich speel dadelik saam. “Ja-nee, onse Brüder sal dik moet skil om dit als af te kry.”
Marnitz sit sy messie neer. Maar dis tog of die wolk effens van sy ernstige gesig lig. “Hý het ’n naam, juffrou Scott, en hý sit hier reg voor jou!”
“Ag, natuurlik, ja! Hoe kon ek jou miskyk, dokter Marnitz Schlagerfeldt? Haas onmoontlik met ’n ego soos joune.”
Sy sien dat Debora geamuseerd staan en luister. Haar grou blik skuif stadig van Margot na haar oudste, die karmosynrooi lippe effens oop.
En dis of Margot nuwe moed kry. Om sjarmant of koketterig of wat ook al te wees. Nes die aktrises wat sy in die films wat Vrydagaande in die stadsaal draai, sien doen. Sy laat haar ooglede sak en pruil effens: “Nooit weer sal ek bo-oor jou kop praat nie, dokter Marnitz.”
Heinrich skater dit uit en tot Erik, wat vanmôre weer bra afwesig lyk, glimlag breed.
Net Marnitz se hoekige, streng gesig bly onleesbaar, al glim sy oë van binnepret. “Waar tel jy al hierdie slimmighede op, juffrou Scott?”
“Meesal in die bioskoop, Dokter,” antwoord sy slaggereed. “Het u dalk ’n kuur daarteen?”
Sy mondhoeke lig in ’n stywe laggie. “Ek glo nie dit benodig ’n kuur nie. Net teregwysing.”
Hitte stoot in haar gesig op. Sy vergeet van die glinstering in sy oë en sê kortaf: “Dit kon ek gedink het. Ek wou net ’n grappie maak, dokter Schlagerfeldt. As jy die film It happened one night gesien het, sou jy geweet het dat die aktrises se oë soms so halfmas hang en dat hulle hul lippe tuit. Ek het bloot daarmee gespot.”
Marnitz sug en staan op, loop spoel sy hande by die stoepkraan af, sy breë rug na hulle. Almal sit in stomme afwagting. Ook Debora is haar gewone selfbeheersing kwyt en gaap haar oudste aan. Net toe draai hy om en glimlag wit. “Natuurlik het ek daardie screwball comedy gesien en ook baie ander soortgelykes, juffrou Scott. En ek het wel die grappie gevang. Jy het nié.” Daarmee knik hy ’n groet en stap uit.
“Wat?” fluister Margot vies. Sy is lus en smyt die messie neer en stamp haar voet uit skone woede soos sy ook al gesien het van die heldinne in films doen.
“Hy’s reg,” sê Heinrich luiters. “Hy het geweet jy maak net ’n grappie. Dis jy wat oordrewe ernstig is.”
“Ek …”
“Ja, dis soos dit is,” sê Erik en kyk haar stip aan.
Margot sug en vat nog ’n appelkoos uit die bak. “Ag, nou goed dan.”
Debora glimlag net en bied aan om tee te maak.
“Dit sal baie lekker wees, Debora,” sê Margot styf.
Maar Heinrich en Erik laat haar nie toe om dikmond te wees nie. Hulle vertel ou, uitgediende grappies en lag hulle simpel daaroor. Uiteindelik kan sy nie anders as om saam te lag nie.
“Kom fliek vanaand saam met ons,” nooi Heinrich. “The adventures of Robin Hood wys in die stadsaal en Errol Flynn speel die hoofrol.”
“Net as daar ’n tuitbekaktrise in is. Ek moet ’n voorbeeld hê sodat ek kan oefen aan my flankeertegnieke.”
“Daar is,” lag Heinrich. “Olivia de Havilland het ’n mond wat gemaak is vir soene.”
Hulle lag klinkend toe haar gesig warm begin gloei en twee duiwe wat dit te na aan die stoep gewaag het, fladder verskrik weg.
Maar Erik klop haar goedig op die skouer. “Behou jou humorsin in hierdie huis, suster, of jy gaan onder. So is dit nou maar.”
“Suster?” spot Heinrich en sy blik gaan stadig oor haar. “Dit sal ek nou nie sê nie, Erik. Sy is nie ’n bloedverwant nie en sake kan verander.”
Erik pers sy mond ergerlik saam. Heinrich glimlag skelm en toe sy ma die tee nader bring, staan hy galant op om die skinkbord by haar te neem.
Susan kom sluit ook later by hulle aan en vertel die gemeentesusters se vergaderingpraatjies oor. Die gemeente se Kerskonsert lê juis voor en daar gaan pannekoek ná die tyd wees.
“Dankie, Debora,” sê Susan maar frons toe sy die koppie tee by haar vriendin aanvat. “Sjoe, my hart ruk-ruk vanmôre in my keel. Seker van die stappery in die son. Die opdraand terug word vir my te veel.”
“Nein!” roep Debora uit. “Jy moet dokter toe gaan as dit so is.”
Soos altyd ignoreer Susan sulke raad en die gesprek begin al om die winkel draai. Debora beduie dat mense tog nog koop. Al is dit met omgedraaide pennies. Sy vrees net dat die oorlog bitter gou ’n stywe klamp om aankope gaan draai. En haar produktiwiteit kan wel daaronder ly. Want meel en suiker, die basiese goed, bly altyd eerste in die slag.
“Ag wat,” reken Susan, “jy sal maar ’n plan moet maak. Bokwiet inmeng, of so. Want mense moet brood eet en hulle sal konfyt daarop wil hê.”
Die gesprek dryf weg van Margot af. Sy wil nie hoor nie. Sy is verlig toe die twee vroue opstaan en binnetoe beweeg waar Debora solank die kos vir middagete wil opsit. Sy gee haar oor aan die loomheid van die hoogoggend. Die laning sipresse wat hierdie erf van die een langsaan skei, staan roerloos. Margot vat nog ’n appelkoos uit die bak en begin ontpit. Sonder dat sy wil, draai haar gedagtes terug na haar pa en na herr Dieter wat ook hier iewers in die huis “nie bestaan nie”. Die een bestaan moontlik daar doer, en die ander een net-net hierso.
Margot skrik op toe Heinrich haar peinsende gedagtegang onderbreek.
“Mutti se kokery doen deesdae baie goed, nè?” merk hy op en laat ’n ontpitte appelkoos in die groot skottel in die middel van die groot tafel gly. “Mens kan wraggies dankbaar wees, gesien hoe moeilik die tye is.”
“Ja, Debora se kokery is wyd bekend,” sê Erik met ’n wrang laggie en sit sy appelkoos ook in die bak. “Ek bedoel, Elizabeth sê haar broer se gemeentevroue bewonder Debora Schlagerfeldt