Elza Rademeyer Omnibus 8. Elza Rademeyer
oor die arm of die gekraakte rib nie. Maar vir iemand van haar ouderdom kan so ’n longbesering fataal wees. Sy was ’n week lank aan ’n asemhalingsmasjien gekoppel.”
Bets bring ’n einde aan hul gesprek toe sy Peet kom roep om Jan te gaan help met die afslaan van die tente. “Ben is haastig dat ons moet ry, so gaan pak maar eers op. Julle kan kom eet as julle klaar is daarmee.”
“Ek is nuuskierig om ons volgende kampplek te sien,” sê Alet om ’n gesprek aan die gang te sit. Haar skuldgevoelens maak haar lugtig om oor Peet of Jan te gesels.
Maar dan sê Bets uit die bloute: “Ek weet nie wat met Peet aangaan nie. Hy’s in die laaste tyd so afsydig soos ’n ysbeer. Hy’t nie dalk iets teenoor jou laat deurskemer dat hy vies is vir my nie?”
Alet skud haar kop ontkennend. “Nee.”
“Sal jy my ’n guns doen? Wanneer julle twee ’n slag alleen is, vra vir hom of hy kwaad is vir my. Sal jy?”
“Hoekom vra jy nie self nie?”
“Ek is bang hy sal dink ek neul. Vra jy hom liewers.”
“Hoekom sal hy dink jy neul?”
“Omdat hy nie soos ander mans is nie. Ek het lankal agtergekom ek sal nie op sy kop kan sit nie. Om die waarheid te sê, ek is half skrikkerig vir hom, want ek glo hy sal my maklik na my peetjie stuur as ek iets doen wat hom nie aanstaan nie.”
Op pad na die volgende kampplek by De Hoop, kom die konvooi tot stilstand sodat die toerlede ’n halfmensboom van naby kan besigtig. Dis ’n steil helling wat hulle moet uitklim om die boom te bereik. Ondanks Alet se konsentrasie om nie skeef te trap of te gly nie, gebeur dit tog dat ’n klip onder haar tekkie uitskuif en sy so amper haar ewewig verloor.
“Oppas,” klink Peet se stem agter haar op. “Onthou, jy gaan hier baie harder val as op die gras by De Mond.”
Sy kan aan niks dink om te antwoord nie. Begin net half oorhaastig verder klim, baie bewus van die stywe denimkortbroek wat sy aanhet. Hy sal regtig begin glo sy’s die lompste mens op aarde. En toe sy die boom bereik, stoot sy vir haar ’n pad tussen die ander deur om in die heel voorste ry te gaan staan, weg van Peet af. Maar toe sy weer sien, staan hy aan die ander kant van die boom, regoor haar.
“Die legende lui dat die halfmensboom eens op ’n tyd lid van die voortvlugtende Njama-stam was,” vertel Ben. “Uitgedryf deur die Koi- en Sama-stamme, het hulle omgekyk en versteen. Vandaar die rede dat die bome se koppe almal noord kyk. Die pienk-perserige blomme …”
Ben se stem vervaag toe sy opkyk. Peet staan vir haar en kyk. Oop en bloot, asof hy nie omgee wié dit sien nie. Die hut se gebeure kom so fel terug na haar dat sy onwillekeurig mik om haar kop weg te draai sodat hy nie moet sien sy bloos nie. Maar dan besluit sy anders. Sy sal terugkyk. Hom dwing om eerste weg te kyk. Hy doen dit nie. Al wat gebeur is dat daar ’n sweempie van ’n glimlag op sy gesig verskyn. Baie effens, maar genoeg om haar te laat glo hy weet sy wil hom dwing om eerste weg te kyk.
Hoe lank hulle na mekaar gestaan en kyk het, weet sy nie. Eers nadat hulle klaar by Richtersberg kamp opgeslaan het, sal sy uitvind dit was té lank. Toe Bets ongeveins vra: “Het jy en Peet ’n ding aan die gang?”
“’n Ding? Waarvan praat jy?”
“Moenie dink ek het nie gesien hoe julle mekaar in die oë gestaan en staar het daar by die halfmensboom nie! En Peet se aanhoudende geloerdery in die truspieël van die voertuig agterna, daar was nie eens ’n voertuig agter ons nie.”
“Jy verbeel jou dinge,” sê Alet, skynbaar ongeërg, maar met die sametrekking van ’n knop op haar maag. “Ek kan nie eens onthou dat ek vir hom gekyk het nie. As dit so is, was dit toevallig.”
Tot haar verligting lyk dit of Bets haar glo, want sy begin dadelik oor ander dinge gesels. Maar dit maak dat Alet met haar hele hart wens die einde van die toer was al in sig. Alles raak net moeiliker en moeiliker. Sy’t gehoop haar aangetrokkenheid tot hom sal oorwaai. Dat dit sal taan en verdwyn. Maar presies die teenoorgestelde is besig om te gebeur. Hoe harder sy probeer om haar gedagtes oor hom op die agtergrond te skuif, hoe sterker dring dit na vore.
Nadat die mans die tente opgeslaan het, kom vra Jan haar weer oudergewoonte of sy nie saam met hom wil gaan visvang nie. En anders as die vorige kere stem sy hierdie keer gretig in. Enigiets om weg te kom van Peet af, én om van haar gedagtes te ontvlug. Tot haar verbasing geniet sy dit dan ook. Veral nadat Jan haar aangemoedig het om self ’n vis te probeer vang.
“Wat maak ek nou?” gil sy hardop toe sy ’n pluk aan die lyn voel.
“Nou katrol jy hom stadig in,” sê Jan, en kom staan agter haar om haar te wys hoe dit gedoen moet word.
“Help!” skree sy benoud toe die vis met die lyn begin wegswem.
“Doen net wat ek sê,” sê Jan. “Moenie hom laat wegkom nie, dis ’n grote. Gee eers bietjie skiet, dan bring jy hom weer nader.
Dis nie lank nie, of die ander manne wat saam met hulle gekom het, staan ook nader om haar aan te moedig en raad te gee. “Gee skiet, bring hom nader, katrol hom in,” refrein dit in haar ore.
“Ek kan nie meer nie, my arms is morsaf!”
“Hou uit, jy gaan hom nou-nou op die wal hê.”
En daar vang sy, wat nog nooit tevore ’n visstok in die hand gehad het nie, sowaar die grootste vis van die dag! Dis die lelikste vis wat haar oë nog aanskou het. Nogtans laat dit haar nie min trots voel nie. “Wat maak ek nou met hom?” wil sy weet.
“Ons gooi hom terug,” sê Jan en maak die hoek los uit die vis se bek.
“Terug in die rivier! Dit sal die dag wees! Ek gaan hom vir ons gaarmaak!”
“Dan gaan jy alleen aan hom eet.”
“Hoekom?” vra sy, en wonder hoekom almal lag.
“Omdat dit ’n barber is. Dis nie ’n baie skoon vis nie. Hy vreet alles wat hy onder oë kry.”
“Sies! Hoekom moes ek dan al die moeite doen om hom te vang?”
Jan gryp haar onverwags om die lyf en tol haar in die rondte. “Dit kon net sowel ’n eetbare vis gewees het, my meerminnetjie.”
Sy woorde herinner haar onmiddellik aan Peet wat haar ’n waternimf genoem het by Potjiespram se swemgat. Maar sy forseer haar gedagtes dadelik in ’n ander rigting. “Sit vir my aas aan die hoek. Ek wil weer probeer.”
Op pad terug na die kamp voel sy baie tevrede met haarself, al het sy nie nog ’n vis gevang nie. Ten minste weet sy nou daar is iets wat sy kan doen om haar gedagtes weg te lei van Peet. Visvang gee jou nie tyd om te tob oor dinge wat nie kan uitwerk nie.
Terug by die kamp sorg sy dat sy altyd deel bly van ’n groepie kampeerders. Wanneer die een groep uitmekaar spat, gaan sluit sy vinnig by ’n ander groepie aan. Dit neem haar egter nie lank om uit te vind Peet doen presies dieselfde nie. Sy sal haar kop op ’n blok sit hy doen dit moedswillig. Hoekom treiter hy haar so? Watse bevrediging kry hy daaruit? Of wil hy dalk teenwoordig wees as sy dit sou uitblaker dat hy haar gesoen het sodat hy homself kan verdedig? Dit voel naderhand vir haar asof hulle besig is om wegkruipertjie met mekaar te speel. Dis wat maak dat sy Jan aan die arm vat en vra of hy nie lus is om ’n entjie saam met haar te gaan stap nie.
“Enige tyd. Wie sal dan vir so ’n mooi meisie nee sê.”
Vir ’n breukdeel van ’n sekonde kyk sy na Peet. Sien sy hom effens glimlag, asof hy presies weet wat in haar gedagtes omgaan. Maar dan keer sy haar rug op hom, en haak haar arm deur dié van Jan. “Kom ons loop. Ek voel lus om daardie koppie uit te klim.”
“Sjoe, maar jy kén van,” sê Jan toe hulle die kruin van die kop bereik. “Ek moes my storie ken om by te hou.”
“Maar dit was die moeite werd, was dit nie? Kyk hoe mooi lyk alles van hier af. Die rivier en die tente doer ver.”
“Ek weet