Christine le Roux Omnibus 7. Christine le Roux
en lees dit. “Formeel” staan daar en sy kou aan haar lip. Wat presies beteken dit? In die Laeveld sou dit miskien oopnekhemde maar langbroeke beteken het. En sy kan nie vir Pieter bel nie, hy sal dink sy is dom. Sy huiwer ’n minuut of twee, stap terug na die foon en bel vir Annemie.
“Ek wil net weet presies wat bedoel word met formeel,” sê sy. “Dit wissel van plek tot plek.”
“Praat jy van die ete vanaand?” vra Annemie.
“Ja.”
“Nee wat, hulle is so informeel soos kan kom.” Sy lag. “Formeel in hulle geval, beteken maar net dat jy nie kaalvoet daar moet aankom nie. Nee, hulle is gemaklike mense. Trek gemaklik aan, dis soos hulle daarvan hou.”
Maja is nie veel wyser toe sy die telefoon neersit nie en bowendien het sy nie ’n groot keuse van klere nie. Sy leef nou al maande lank met die klere wat tant Miems vir haar gestuur het en omdat sy heeldag in die restaurant onder voorskote bedek is, is klere nie ’n kwessie nie. Jeans is te informeel, weet sy toe sy deur haar skamele voorraad kyk. Sy trek ’n swart-en-wit rok van sy hanger af en bekyk dit. Baie eenvoudig en kreukel maklik, maar dis die deftigste rok wat sy besit.
Sy krap deur haar laaie en kry ’n paar kouse. Dit behoort te werk, besluit sy. Sy besit darem een paar hoëhakskoene. Eers gaan sy bad. Sy tap die bad so vol dat dit amper oorloop en sink daarin weg, so moeg dat sy byna aan die slaap raak en skrik toe haar kop onder die water gly. Toe sy uitklim en haar hare begin droogvryf, jaag sy. Dis laat en sy moet nog die rok stryk.
Sy hardloop na die waskamer, stryk en bel die taxi om haar kwart oor sewe op te laai. Toe spring sy die trappe twee-twee op en begin aantrek. Omdat sy laat is, trek sy oorhaastig aan en toe sy die kouse oor haar voete ruk, skeur dit en voor sy kan keer, loop ’n drie sentimeter breë leer teen die kous op.
“Nee!” kryt sy, want dis haar enigste paar kouse. Sy dra nooit kouse nie, dis nie iets waaraan sy eers dink nie.
Sy rem die rok oor haar skouers en bekyk haarself in die lang spieël. Die rok is eenvoudig en goedkoop en dit lyk daarna. Sy trek die skoene aan, maar dit lyk vreeslik met kaal bene en sy skop hulle weer uit en kyk onderin haar kas. Behalwe haar strandsandale, stewels en tekkies het sy net een paar wat in die middel van die somer as deftig genoeg kan deurgaan. Hulle is plat en silwer en het beter dae geken, maar sy het nie ’n keuse nie, sy sal hulle moet dra. Die koue wind wat deur die oop venster kom, bewys hoe onprakties die sandale is.
Sy besit nie ’n aandjas of baadjie of stola nie en met kaal arms kan sy nie uitgaan nie, daarvoor is die nagte al te koud. Haar kas lewer nie veel op nie, sy gooi maar haar enigste toeknooptrui, ’n lemmetjiegroen een, oor haar skouers, borsel haar hare glad en grimeer haar oë – die enigste grimering wat sy besit. Juwele het sy nog nooit gehad nie, net ’n paar groot silweroorringe wat sy verwerp as te sportief.
Toe die taxi sy toeter in die straat blaas, is sy so warm en moeg gejaag dat sy nie meer verskriklik omgee hoe sy lyk nie. Sy gryp net die uitnodiging en haar verslete ou handsak en hardloop uit. Teen die tyd dat hy ry, kan sy klaar sien hoe die rok kreukel.
Die mense is informeel, maan sy haarself en lê terug teen die agterste sitplek van die taxi. Maar toe hy haar voor die groot huis met sy verligte tuin aflaai, weet sy die aand is gedoem. Ná die dag se inkope het sy nie genoeg geld by haar om die taxi te betaal nie.
“Wag hier,” sê sy vir hom. “Ek sal geld kry by my man.”
Sy draf met die tuinpaadjie op en word ontvang deur ’n vrou in ’n wit gestyselde voorskootjie en valletjieskappie. Die vrou groet en kyk haar krities aan.
“Is my man al hier?” vra sy. “Meneer Louw.”
“Ja,” sê die vrou en kyk verby Maja na die wagtende taxi, maar voor sy iets kan sê, verskyn ’n baie elegante middeljarige dame.
“Goeienaand,” sê sy vraend.
“Ek het nie genoeg geld om die taxi te betaal nie,” sê Maja. “My man, Pieter …”
Die vrou trek die laatjie van ’n antieke kas langs haar oop en gee ’n paar note aan. “Hier,” sê sy.
Maja hardloop terug, betaal die taxibestuurder en stap weer na die wagtende vrou. Waar sy in die oop deur wag, skitter die juwele om haar nek en aan haar ore.
Maja steek haar hand uit en gee die kleingeld aan. “Ek is so jammer,” sê sy. “Ek is Maja Louw, Pieter se vrou.”
“Aangename kennis. Ek is Rhonda van Schoor. Kom binne.” Sy glimlag en wys dat Maja moet instap. “Ek sal jou voorstel.”
Voor Maja is ’n see gesigte. Mense wat rondstaan met glase in hulle hande. Die vroue dra fluweel en satyn en sy. Almal dra juwele, fyn kouse, hoëhakskoene, die mans is almal in aandpakke met gestyselde wit hemde en strikdassies. Die kamer self lyk ryk. Vloere is ou glimmende hout; ryk Oosterse matte gee kleur aan alles, kroonkandelare weerkaats die glas, die antieke silwer, die vroue se juwele. Maja stryk met haar plathand oor die gekreukelde rok, klou aan die band van haar handsak vas wat dreig om die truitjie van haar skouers af te rem.
Pieter kom na haar, sy gesig sonder enige uitdrukking. Hy lyk pragtiger as wat sy hom nog ooit sien lyk het. Sy aandpak lyk swarter, sy hemp witter. Hy dra ’n glas in sy hand en buk om haar op die wang te soen. Sy voel hoe glad sy gesig is; hy het nog tyd gehad om te skeer. Waar? wonder sy. In Annemie se woonstel?
“Luister,” sê sy vir hom. “Ek het nie genoeg geld gehad om die taxi te betaal nie. Mevrou Van Schoor het. Sal jy met haar regmaak?”
“Ja, Maja.” Hy vat haar aan die elmboog vas en lei haar rond, stel haar voor, sorg dat sy ’n glas wit wyn in die hand kry.
Sy voel of haar sandale aan die dik mat vashaak, asof almal na haar kaal bene en goedkoop klere kyk. Haar hare val oor haar oë en sy het nie ’n hand om dit mee weg te stoot nie. Mense praat met haar of praat met Pieter en probeer haar insluit. Vir haar is dit net ’n dreuning, niksseggende frases wat verby haar spoel.
Om aan tafel te gaan sit, is ’n verligting. Sy kan haar bene en voete onder die gestyselde tafeldoek instoot en ten minste hou die ete self geen gevare in nie, sy ken kos en eetgerei en die reëls wat hier geld. Pieter sit nie naby haar nie; as sy na sy punt van die lang tafel kyk, sien sy hoe hy lag en gesels met sy sjarmante gasvrou. Die mans wat aan weerskante van Maja sit, doen hulle bes om haar in die geselskap in te sluit, maar dit irriteer haar eintlik meer omdat die een middeljarige man haar van sy kinders vertel en haar kennelik by hulle skaar. Hy wil weet van watter klubs sy hou, of sy ook heeldag branderry, wie haar geliefkoosde popgroep is. Hy ly swaar onder die harde musiek in sy huis, vertel hy haar. Sy jongste seun is nog in die huis en hou van vreeslik raserige musiek.
Maja voel sy word al jonger, sy behoort oor die trapreling te hang met ’n pop in haar arms. Sy glimlag maar, drink eintlik meer wyn as wat sy gewoond is en gil nie op hulle dat sy koerante lees en nuus luister en weet wat in die wêreld aangaan nie.
En die hele tyd dink sy aan Annemie. Sy het nooit van haar gehou nie, reg van die begin af. Sy het gedink sy is vals. Uit eensaamheid of domheid het sy begin glo Annemie wil haar regtig help en dit was ’n fout. Annemie het geweet presies hoe formeel die aand gaan wees. Maja dink aan die klere in haar kas. Sou dit regtig ’n verskil gemaak het as sy geweet het? Haar enigste aandrok hang by haar tante in die kas. Haar enigste paar kouse het geskeur. Sy trek nie aan soos hierdie mense aantrek nie en sy het nie geweet dis hoe sy veronderstel is om aan te trek nie. En sou dít ’n verskil gemaak het? Nee, moet sy erken. Sy het al na die klere in die winkels gekyk en die pryse is ver bo haar vermoë. Sy kan hoogstens ’n nuwe hemp of stukkie onderklere bekostig en eintlik, om die waarheid te sê, verkies sy dit om geld op iets vir die kombuis te spandeer eerder as op klere.
Ná ete staan almal rond met koppies koffie of glase brandewyn en sy voel sy gaan omval van vermoeienis. Sy span haar kake om nie hardop te gaap nie. Boonop het sy ’n kloppende hoofpyn, iets wat sy selde kry. Toe Pieter haar aan die arm vat en voorstel dat hulle begin groet, kan sy huil van blydskap.
In die motor hoef sy net na sy gesig te kyk om te weet wat hy van die aand dink. Sy gee nie eintlik