Saartjie Omnibus 6. Bettie Naudé
ou voer ’n skrikbewind onder Lynnekom se kinders,” kondig Saartjie dramaties vir Anna en Lina aan. “Dis ’n skrikbewind wat nog nooit in die geskiedenis geëwenaar is nie!” Die geskiedenisgedeelte van sosiale wetenskappe is mos Saartjie se gunstelingvak. Sy voeg sommer ook by dat hierdie skrikbewind haar aan die Franse Revolusie herinner.
Anna en Lina luister met groot oë na Saartjie.
Die skrikbewind is natuurlik glad nie so erg as wat sy dit maak nie, maar Louis de Jager veroorsaak baie moeilikheid, veral onder die kleiner kinders. Deesdae moet hulle nie net vir hom op aandag gaan staan en hul pette lig nie – hulle moet ook nederig buig as hy verbystap. En om alles te kroon begin die boelie met nóg iets wat hom selfs nog meer pret verskaf. As die outjies so buig en buk, skop hy hulle op die sitvlak en skater dan van die lag.
Die afgelope twee dae geniet Louis die spulletjie nie meer so baie nie, want hy loop nie meer enige slagoffers raak nie. Lynnekom se kinders bly omtrent almal by die huis, want hulle is te bang om op straat te verskyn.
Toe die laaste eksamenvraestel geskryf is, ontmoet die Drie Muskiete mekaar by Anna-hulle se huis. Hulle moet die gevaar wat die rustige lewe hier in Lynnekom so versteur, nou dringend bespreek.
“Ons moet die vent eens en vir altyd ’n les leer,” sê Saartjie.
Die vriendinne sit ernstig en dink in Anna se kamer. Anna se sussie wat altyd so ’n laspos is, sit ook eenkant. Sy dink ook diep. Hulle het hard probeer om van haar ontslae te raak, maar hulle kon nie. Sy het gedreig om vreeslik te skree en hulle het toe besluit dit sal beter wees as sy bly.
Muggie het uitgevind sy kry alles met hierdie drie reg as sy dreig om te begin skree. Dit is haar beste wapen. Saartjie sê altyd Muggie het ’n blikkeel en as sy eers begin skree, kan geen mens se oortromme dit hou nie.
Muggie sit nou ook met ’n geplooide voorkop voor haar en uitstaar. Sy loer so af en toe na die ander drie om te sien of haar houding enige indruk op hulle maak. Sy help hulle mos dink.
“Weet julle wat?” vra Saartjie uiteindelik.
Nee, skud almal kop, hulle weet nie wat nie. Hulle is dankbaar Saartjie sê iets, want hulle is moeg om net so te sit. Hulle dink nie eens meer aan die groot probleem nie. Elkeen sit en wonder net wat die ander dink.
“Ek weet van iets wat ’n mens pateties laat lyk,” sê Saartjie. “As jy met klere en al in die water val en jy kom uit en hoes en proes en spring soos ’n nat hoender rond. En jy sal nog meer belaglik lyk as jy dan sommer weer in die water gestamp word.”
Anna en Lina stem volkome hiermee saam en toe Muggie sien hulle knik, doen sy dit dadelik ook.
“Luister mooi,” sê Saartjie opgewonde, “ek het ’n plan.” Haar oë glinster, want sy is seker hulle gaan baie pret hê.
Anna, Lina en Muggie luister aandagtig. Saartjie lê haar plan uit. Hulle en paar ander meisies van Lynnekom moet Louis daar op die damwal ontmoet – en dan moet die meisies hom pak en in die water gooi.
“En as hy teen die wal uitklouter,” sê Saartjie giggelend, “dan stamp ons hom weer in! En ons hou so aan tot hy om verskoning vra en belowe om niemand weer te boelie nie.”
Anna en Lina – én Muggie, nadat sy eers na die ander twee gekyk het om te sien wat hul reaksie is – dink dit is ’n uitstekende plan. Hulle moet nog net die fynere besonderhede uitwerk.
“Wat as hy nie kan swem nie?” vra Anna.
“Hm, dit sal ’n gemors afgee,” sê Saartjie peinsend. Sy het nooit hieraan gedink nie.
“Nee, ek is seker hy kan swem. Hoekom sal so ’n sterk ou nie kan swem nie? Buitendien, hy kom van Kaapstad af en dis mos waar die see is. Natuurlik kan hy swem.”
Almal is tevrede met Saartjie se redenasie en soos Lina droogweg byvoeg: “As hy nie kan swem nie, is dit ook maar tot daarnatoe.”
Saartjie se plan word sorgvuldig bespreek. Hulle besluit om Louis die volgende middag in die water te gooi. Saartjie sal wel nog aan ’n manier dink om hom op die damwal te kry. Lynnekom se meisies sal daar tussen die bosse skuil en as Saartjie die boelie beetkry en hom pootjie, sal hulle almal storm en kom help.
Die Drie Muskiete besluit hulle gaan omtrent twintig meisies nodig hê om die ou te pak en van die wal af te sleep en in die water te gooi. Saartjie is seker sy sal meer as genoeg gewillige hande kry om te kom help, want almal is mos vies vir die boelie van die Kaap.
Alles is afgespreek.
“Ek sal Louis môremiddag vieruur by die damwal ontmoet,” sê Saartjie. “Gaan reël julle solank met die meisies om daar te wees. Hulle moet agter die bosse naby die groot wilgerboom op die wal wegkruip en halfvier al op hulle poste wees. Lina, jy moet Louis saam met my ontmoet. Dis beter as ons twee hom gelyk pak, want netnou stamp hy my te maklik weg. Anna, jy bly by die meisies – en julle moenie slaap as ons hom beetkry nie. Julle moet dadelik kom help.”
Anna en Lina hou van Saartjie se plan. Hulle gaan sommer dadelik twintig meisies soek om hulle te help.
Muggie gaan saam met hulle nadat sy ’n kruis oor haar hart gemaak het om te belowe dat sy niemand anders van die plan sal vertel nie. Die geheim mag nie uitlek nie. Louis de Jager moet niks vermoed nie.
Saartjie gaan huis toe en sit nou alleen in haar kamer. Sy dink weer oor haar plan om Louis te straf. Sy kry nie enige swak plekke daarin nie. Al is die vent ook hoe sterk, sal hy mos nooit twintig meisies van hom kan afskud nie.
Nou moet Saartjie net sorg dat die boelie môremiddag vieruur daar op die damwal gaan wees.
Sy wonder wat om te doen. Sal sy na Louis se huis toe gaan en voorgee sy wil met hom vriende wees? Sal sy maak of sy van al die beledigings en afknouery vergeet het? Dan kan sy hom mos nooi om haar daar op die damwal te ontmoet sodat hulle lekker kan sit en gesels.
Nee, besluit Saartjie, dit sal nooit werk nie. Sy sal eerstens nie met hom vriendelik kan wees nie, al wil sy ook, en tweedens lyk hy nie soos iemand wat graag met ’n meisie vriende sal wil wees nie. Hy is so ’n buffel dat hy haar waarskynlik sommer sal afjak as sy daar by sy ouers se huis aankom.
Louise se swakheid is definitief nie meisies nie, dink Saartjie. Nee, dis sy hoogmoed. Hy dink mos hy is so vreeslik sterk en hy hou hom mos so vreeslik dapper. Sy moet dit teen hom gebruik. Sy moet hom uitdaag. Hy is die soort wat ’n uitdaging sal aanvaar, veral as hy ’n bangbroek genoem word. Sy moet hom kwaad maak en hom uittart – dan sal hy definitief môremiddag dam toe kom.
Saartjie tel haar pen glimlaggend op en trek haar skryfblok nader. Sy skryf vinnig. Toe sy klaar is, lees sy die brief weer deur. Sy is seker dit sal maak dat hy by die damwal gaan opdaag.
Maar hoe gaan sy die brief aflewer? Sy hoor stemme in die tuin en kyk by die venster uit. Dit is Apie en Bennie wat daar speel. Hulle bly deesdae net in die tuin en gaan glad nie meer uit straat toe nie. Hulle is bang hulle loop hulle in die boelie vas.
Saartjie gaan vinnig by die huis uit met die brief in haar hand. Apie-hulle moet die brief vir Louis gaan gee, want hulle wil mos ook hê hy moet terugbetaal word vir wat hy aan Lynnekom se kinders doen.
“Haai,” groet Saartjie die twee waar hulle besig is om op die grasperk kragte te meet.
“Haai jouself,” groet hulle terug en hou op stoei.
“Ek wil hê julle moet gou vir my iets doen,” sê sy.
Die twee kyk na mekaar en dan agterdogtig na haar.
“Wat?” Apie se tongpunt speel deur die opening waar sy twee voortande moes gewees het.
“Julle moet hierdie brief vir my gaan aflewer.”
“Waar?” vra Bennie.
“Vir wie?” wil Apie weet.
“Dis vir Louis de Jager.”
Die twee seuns kyk verbaas na Saartjie.