Louisa du Toit Omnibus 12. Louisa du Toit
ry.
Die enkelvlakhuis staan op ’n ruim dorpserf waarvan huis en tuin maar sowat een derde beslaan. Daar is origens volop dwaalplek, sitplek, stilhouplek en skaduweebome, waaronder die orige paar dennereuse. Maar dié is geneig om hars op jou motor te traan. ’n Hoë heining, wat Tiny netjies geknip laat hou, sluit alles in tot ’n eie klein koninkryk.
Sedert Brenda maar kan onthou, was die stoep die kuierplek wat dikwels bo die binnehuis verkies word. Die Rabie-woning het nie ’n bevaringde patio soos by vele van die nuwere dorpshuise nie, geen terrasse of binnenshuise tuintjies of ’n wenteltrap nie. Nie sonskerms, siertraliedeure of plaveisel nie. En so is dit goed, want dis bo alles ’n hoogs bewoonbare tuiste.
“En hoe gaan dit hier?” vra Brenda ’n tweede keer, toe hulle besig is om ’n noenontbyt te nuttig, deur Magreeth heel deftig “tiffin” genoem. Hulle was naamlik te laat vir ontbyt en te vroeg vir middagete. En op pad was nie sy of Babs lus vir peusel nie, allermins sjokolade so vroeg in die dag. Babs was trouens heelpad uiters stil.
Sy het wel genoem van die sjokolade wat hulle die naweek almal saam kan eet. Sodoende het Hans Pressly se etery by hulle gisteraand ter sprake gekom. Terwyl Magreeth wou weet hoe hy sy filet wou hê en of hulle van die vingertoets onthou het, het Tiny se blik net daardie vermoede-glans gekry wat Brenda met ’n deurbraak in ’n regsaak leer assosieer het.
“By die kantoor langs, bedoel ek?” brei Brenda haar vraag uit. “Kom Onyra Doorn die mas op?” Hoe sy ook al pols, haar pa het nog nie Neels se naam genoem nie.
“Ek wil sê wat jy graag wil hoor, Sussa: sy is nie jy nie. Maar ons kom reg.”
“Hoe kan Pa so sê? Ek sou nie wou hoor dat daar haakplekke is nie. Ek ag die goeie orde van Rabie en Mostert baie hoog.” Daar het sy nou direk na Neels verwys, en Tiny reageer steeds nie. Hoe kan hy so ongeërg wees?
“Natuurlik, en die ratte is steeds goed geolie. Ons verlang maar net na jou.”
Ons? Durf sy hoop dat dit meer sê as wat dit sê? O, sy raak so moeg van hierdie ewige ontleding van elke woord, elke gebaar, elke intonasie wat maar net op Neels Mostert kan dui. Indien sy gedink het dat dit die afgelope weke sou bedaar, was sy verkeerd.
Dalk is al haar hoop tog pure selfbedrog. Neels is immers nie groen nie, hy was voorheen getroud. Indien hy werklik in haar belangstel, kon hy dit al laat blyk het. Ses maande is lank vir ’n man om alleen te bly. Dis immers nie meer die tyd toe mans ongeduldig moes wag om die rouband na twaalf maande af te haal nie. Dieselfde met vroue.
Indien hy reeds iemand het, is hy baie diskreet. Het hy bloot nog nie oor Lina se dood gekom nie? Miskien sal sy vanaand ’n aanduiding kry. Vanaand, in die gloed van die braaivuur, met almal ontspanne, skanse neergehaal. Want die okkasie staan vas, en alles is betyds voorberei.
Met sy laaste woorde nog in die lug, brei Tiny uit: “As ek sê ons, bedoel ek ook die kliënte. Die nuwes wonder oor jou, die oues vra na jou. Hoe sal ek sê, Onyra lyk vriendeliker as wat sy is, jy is vriendeliker as wat jy lyk. En mense weet wat die verskil is. Die dorp ken jou, hulle het geweet wat hulle aan jou het.”
“Verlede tyd? Hoe praat Pa dan nou of ek vir altyd weg is?”
“Ag, dit het sommer uitgeglip. Ek is dalk maar bang jy kry ’n vinnige belangstelling daar anderkant. Dalk het jy al. Of moet ek vir Babs vra?”
Babs skrik op, waar sy en Magreeth op die tafeldoek sit en hande vashou. “Hoe sê Pa nou?”
“Ek sê jy is baie ingedagte.”
“Dis die skielike ontspanning na alles waardeur sy is,” kom Magreeth vir haar oudste en ewebeeld op. “Jou pa wou weet of Brenda ’n belangstelling daar anderkant gekry het.”
“Binne drie weke?” smaal Babs. “En sy werk heeldag, waar sou sy tog … tensy …” Die sin loop dood, en Brenda voel verlig. Een oomblik was sy bang dat Hans Pressly werklik ernstig bygesleep sal word. Haar pa se oë verklap weer ’n soort binne-insig.
“Tensy ek snags die diefwering oopbuig en by die venster uit ontsnap,” voltooi sy namens Babs. Die ete is verby en sy help afdek. Magreeth het ’n skottelgoedwasser en terwyl sy en Babs kombuis toe gaan om die nodige te doen, voel Brenda vry om saam met haar pa buite rond te wandel. Onder die naaste denneboom kyk sy in die naaldruigte op en adem die harsgeur in, berou die windstilte, hoop dat sy na die ruising sal kan luister voor hulle môre teruggaan, ’n vooruitsig wat soos ’n berg voor haar lê.
“Pasop, dit kan vuil wees, Sussa,” keer Tiny toe sy wil gaan sit. Die stam van ’n ander denneboom wat moes af, het hy in sirkelvormige sitblokke laat opsaag. “Wag, ek gooi vir jou my sakdoek oor.”
“Dankie, Pa.” Sy oorweeg dit om te vra of sy nie nou maar kan huis toe kom nie. Maar sy hou die woorde terug.
Maar eers lê vanaand voor, met Neels wat sal oorkom. Sê nou maar hy bring ’n metgesel saam, iemand wat hy tot nou toe sorgvuldig weggesteek het? Dit sal haar baie diep en seer tref, iets waarvan sy dalk nooit heeltemal herstel nie. Hoe waar is dit: ver van jou goed, naby jou skade. Maar Neels was nie haar “goed” nie. Hy is kroonwild.
Soos sy verwag het, stuur haar pa die gesprek in die rigting van Hans Pressly. “’n Tafelgas by Babs aan huis,” mymer hy. “En toevallig met die tweede mooi suster ook daar.”
“Hy is getroud, Pa.”
“Maar Babs het glo al teenoor jou ma laat val dat die vrou nie by hom is nie.”
“Nee, sy is in ’n kliniek, so iets. Dikwels by haar ma. Ek weet min van sy persoonlike lewe. Net dat die twee dogtertjies by hom is. Nogtans, hy beklee ’n posisie waar hy sy goeie naam moet handhaaf.”
“Hoe ’n soort mens is hy?”
“In die begin het ek hom nogal ontstellend gevind. Nie omdat hy my rede gegee het nie, maar dalk oor alles wat by hom onder die oppervlak broei en woel. Dit kan mos aangevoel word.”
“En nou, later?”
“Hy was gisteraand baie aangenaam. Welopgevoed, besonder bekwaam. Hy weet hoe om ’n situasie te hanteer.” Laggend vertel sy van Babs se pynappel. “Maar hy duld nie nonsens nie, by sy Sentrum het hy skynbaar ’n soort … hoe noem Pa dit altyd, ’n twakverklikker?”
“Ja. Ek sou ook nie oor hom uitgevra het as ek nie by jou dieselfde aanvoel nie.”
“Wat aanvoel?”
“Die gebroei en gewoel onder die oppervlak.”
“En dink Pa dis meer as voorheen?” Hoe ver is hy bereid om te gaan? Durf sy haar gevoel vir Neels ophaal? Of, die ou vraag: Weet Tiny dit buitendien? Speel hy kat en muis met haar, soos met ’n getuie in die hof?
“Ek weet nie wat om te sê nie. Ek sê vir jou ma, dalk moet ons julle net beveel om sak en pak terug huis toe te kom.”
“Ons kan nie altyd op die asiel van ’n ouerhuis staatmaak nie.” Die versoeking is groot, as sy aan die barre Edelhof-huisie dink. Moet sy by haar pa bieg oor die ewigdurende gevoel dat sy dopgehou word? Nee, liewer nie. Waarom hulle onnodig verder ontstel?
“Waarvoor anders is ons daar? En potplantjies sal julle nooit wees of word nie, daarvoor is julle te eiesinnig. Praat van Monk’s Bench en jonkmanskas.”
Brenda giggel. “Ek wonder of Ma ooit weet hoe snaaks sy is.” Sy dink na en erken: “Eintlik hou ek ook nie van die lewe daar nie. In my oormoed het ek gedink ’n week of twee sal genoeg wees om vir Babs terug op die spoor te plaas. Maar sy is baie kwesbaar.”
“Kon jy iets uitvind oor die ware rede agter die egskeiding?”
“Pa ken vir Babs. Gedurig aan ’t rondfladder en so ver sy gaan, deel sy kritiek uit en soek aanvaarding. Sal nie skroom om te oordryf nie.”
“Jy steek iets weg, maar dis reg so. Reg dat jy haar beskerm. Dis hoekom jy gegaan het, en nog daar sal bly.”
“Om die see te gaan ploeg,” merk sy sinies op. Maar terselfdertyd