Anderman se vrou. Chris Karsten
Braam Venter, Louis Smith.
Later op sittings van die Waarheidskommissie is vergeefs probeer om by die waarheid van die Bon Accord-lab uit te kom. Almal het toegeklap oor wat regtig alles bebroei is agter die fasade van daardie ondeurdringbare ou fabrieksgebou tussen die bosse naby die dam. Bewerings, beskuldigings, bespiegelings. Ja, daarvan was daar genoeg, ook in die koerante. Chemici en bioloë wat gif voorberei om van struggleleiers ontslae te raak, van middels wat glo die senuweestelsels en sinapse van breine van vermiste jong struggle-aktiviste befonkfaai het, van eksperimente om die name van ander aktiviste uit aangehoudenes te kry wanneer skop en slaan nie wil werk nie …
Projek Antenor.
Dít is die naam wat sy in die koerante gelees het nadat Alfons Jonker voor die amnestiekomitee van die WVK vergifnis gaan vra het. Hy het gebieg dat dit waar is, dat hy die vader van daardie projek was, maar wat daar gedoen is, het hy hoogheilig gesweer, dit was alles bo verdenking. Vir enige gifstowwe vir struggleleiers wat dalk uit BioTech Industries se laboratoriums kon gekom het, daarvoor kan hy nie pa staan nie, dit was nie die doel of opdrag nie, en as goeie, wetsgehoorsame burger is hy eenhonderd persent ten gunste daarvan dat ás sulke bewerings in ’n hof as die waarheid bewys kan word, dan moet die skuldiges gestraf word. En swaar. Dit is sy submissie.
Die vingers is in allerlei windrigtings gewys, maar niemand anders het na vore gekom om daaroor te bieg nie. En geen bewyse is gevind en niemand is aangekla nie. En Alfons Jonker het vryskelding gekry. Maar verlede jaar, in die Pase van 2006, het hy met sy lewe geboet. Of sy dood verband hou met Bon Accord? Dit is die groot geheim wat saam met sy moordenaar, Jack, graf toe is.
Daardie eksminister het wel getuig oor opdragte wat hy aan veiligheidsmanne onder hom gegee het, maar ook niks oor Projek Antenor nie. Vir sý bieg het hy ook amnestie gekry. En kort ná 2006 se Pase is hy óók, soos Alfons Jonker, dood gekry, gekruisig, met einste Jack se “signature” oral op daardie moordtoneel.
Nou geniet Sieg Eyselen en sy Pippa-pop die vettigheid van sy goue handdruk, terwyl sy en Simon soos skurke oor die aardbol aan’t vlug is. Dit is nie reg nie, en sy sê dit elke dag vir Simon, druk dit op sy hart. Kyk vir Ben Koorts. Waar’s Louis Smith en Braam Venter? Hulle hoef nie te vlug nie, Sieg het vir hulle gesorg, sorg seker steeds vir hulle. Vir Wim het Sieg vir die honde gegooi, daaroor was Mira baie bitter. Hom eers misbruik en sy mond gesnoer en daardeur hulle huwelik gedoem. En hom toe uitgeskop, met tronkstraf gedreig sou hy net ’n halwe woord rep oor wat hulle daar by Bon Accord gedoen het.
En jý, Simon? Jy wat kastig Sieg se regterhand was? Net één kraai van die haan toe verban Sieg jou ook tot die buitenste duisternis. Sy herinner hom kort-kort daaraan:
Luister, Simon, liefie … jy onthou dit mos, daardie skrif aan die muur destyds. Oor hoe hulle hul handjies was en ’n bok soek vir hulle kollektiewe sondes. En op jóú besluit het. Want dis mos jý wat die eerste fout begaan het, dis mos jý wat toegelaat het dat daardie stomme Portis met die verbrande voete ontsnap het. Dis jý wat daardeur die hele Projek Antenor in gevaar gestel het. En toe die tsoenami van bevryding nie langer gestuit kon word nie, is ook Bon Accord se BioTech Industries, nes al die ander bedenklike staatsprojekte, summier gesluit en is ylings opgeruim, is die bewyse van julle doen en late saam met die duisende ton ander inkriminerende dokumente vir Yskor se hoogoonde gevoer.
Dis toe, Simon, liefie, dat Sieg Eyselen jou naam aangeteken het: Simon Pope, sondebok.
En daar het dit al die jare gelê, wagtend, wagtend. Tot Alfons Jonker en sy minister – eens konsuis so kragdadig, maar eintlik sulke swakkelinge – hulle eie agterente probeer red het. En ter wille van die beskerming van die groep moes ’n offer gedoen word, en daarom is, uiteindelik, die sondebok se keel vir die slagmes aangebied.
Nou vra ek wéér, Simon, liefie: Hier’s ons nou in Kanada, kastig om ’n nuwe lewe te begin. Maar vir hoe lank? Hoe lank voor ons wéér moet vlug? Vlug en wegkruip, vlug en wegkruip … Is dit wat ons vir die res van ons lewe gaan doen?
En intussen, wat van my? Nie van my as medevoortvlugtige nie, van my as mens van vlees en bloed, van my as jou vrou? Ek wil nie vir jou aandag en aanraking bly smeek nie, kan jy nie my smagting sien na bietjie teerheid nie, na bietjie liefde nie? Sit jou arms om my, hou my vas, ek wil jou liggaam teen myne voel, jou lippe op myne, ek wil behoort.
Hulle deel oppervlakkige brokkies van hulle nuwe lewe in die nuwe land, maar niks dieper nie, sy geesteryk sluit haar steeds uit, sy intellektuele behoeftes skynbaar bevredig deur nuutgevonde akademiese uitdagings. Sy probeer haarself oortuig dat sy nie regtig meer omgee nie, dat hy sy eie gang kan gaan. Maar in die roetine van hulle huislike lewe is daar so baie stringe wat hulle aanmekaarbind en dit is swaar om te erken dat dit nou sý is wat ekspres die huwelik rafel vir rafel lostorring, en haar afhanklikheid aan hom. Gaan sy dit regkry, wanneer alles los is en in flarde, om alleen op eie bene te staan?
SERGE
Junie 2007
Montreal
Die muur agter die kroegtoonbank is ’n kaleidoskoop van refleksies, van ligte en gesigte en die kleurespel van eksotiese likeurs en aperitiewe. Hy nip aan ’n absint en sluk dit af met groter slukke van sy bier, sonder dat sy blik wyk van die baan tussen muurhorlosie en muurspieëls, sy oog op elke nuwe inkomeling by die deur agter hom.
Van dieper binne hoor hy die aanswellende musiek; “Le Mardi à Mado” het begin. Hy sou graag daar wou gesit het, die pret en jolyt deel van Mado Lamotte se drag show, vanaand met gaskunstenaars Frankie Dee en Sasha Baga.
Maar hy wag en sy nuwe vriend is laat.
Dit is in hierdie nagklub waar Luc Provost jare terug die eerste keer uiting gegee het aan sý innerlike vroulike kwaliteite. Hy moes dit so lank onderdruk voor hy sy manlike vel kon afskud om Mado Lamotte vry te laat, vir hierdie uitbundige, buitensporige, losbandige, skandalige, hedonistiese, hitsige shows. Dit is wat Luc reggekry het: hy het homself herskep.
Herskepping, transformasie, gedaanteverandering, metamorfose. Noem dit wat jy wil, dink Serge, dit is wat met elke mens gebeur – nie noodwendig so drasties as met Luc Provost of so gedaantewisselend as met Gregor Samsa nie. Maar dit is hoe jy die lewe se draaiballe oorleef, jy herontdek jouself, en gaan aan. Luc doen dit elke aand. Saans stap hy in sy kleedkamer in, trek sy oranje, blou, rooi of geel satynrok aan, sit sy oranje, blou, rooi of geel pruik op, verf sy naels met oranje, blou, rooi of geel lak, behang sy hals en ore en polse met oordadige kostuumjuwele, kleur sy lippe karmosyn, sit geil grimering aan sy gesig, laat glip sy voete in een van sy honderd pare hoëhakke in, en met ’n vel skitterend van blinkers kom Mado Lamotte by die kleedkamer se deur uit, die transformasie voltrek van middeljarige man tot middeljarige drag queen.
Serge slurp aan sy bier. Tien oor nege. Hy hoop nie Michael laat hom vanaand in die steek nie. Dit sal net hulle vierde ontmoeting wees en hy hou van Michael. Van binne bereik entoesiastiese applous en uitroepe en lagbuie sy ore. Hy kan nie daar sit en die risiko loop dat hy Michael gaan mis nie.
Hy, Serge, reken hy is self die toonbeeld van só ’n transformasie. Permanente transformasie, nie net saans vir ’n show nie. En sy oriëntasie moes hy ook lank diskreet hou, maar nou is hy uit die kas en hy gee nie ’n fok om dat die hele wêreld dit weet nie. En as hy ’n absint wil drink … as hy enigiets wil drink, dan sal hy dit doen, paroolvoorwaardes of nie, Monsieur Bastien se moer. Hy is ’n vry man. En die nuwe professorale brilletjie is deel van sy transformasie, saam met die kaal kop en baardlose wange. En die nuwe klere gekoop met van die geld in die bruin koevert. En hy voer ’n respektabele nuwe lewe as wildbewaarder op Couvée. Die Sint Lawrence kruis hy net elke Dinsdagaand na Montreal, reguit na Le Village se reënboogvlae. Soms gaan geniet hy eers ’n langsame aandete in die Saloon, flirt bietjie met jong Paul, en kom dan vir ’n show in Mado’s.
Hy gooi die laaste absint in sy keel af en lig sy bier, laat sak dit weer, oë op die spieël, op die beeld van die skraal ouer man wat inkom en vassteek, soekend. Hulle oë ontmoet. Michael lig sy hand.
“Jy’s laat,” sê Serge toe hy langs hom kom sit. “Vodka?”
“Oponthoud by die werk.”
Serge gee ’n kenknik binnetoe.