Die heelal op my tong. Anoeschka von Meck
sit op die rand van die swembad. Inderdaad het dit al gebeur dat hy induik en vergeet om sy wapen eers af te haal. Sy skouers sak asof die spiere langs sy nek lam word: “Mag ek ’n tire uitskiet, Oom? Net een, Oom?”
“Nee.”
“Wat van ’n aartappel in hul exhaust druk?”
Pa sug en rol sy oë: “Here, help my,” prewel hy. “Dalk later. Stuur Lorenzo solank met cocktails. Dis warm buite.”
Die foto waaroor ek nie wil gesels nie, staan skerp uit in my geheue.
Die temalied van Pa se lewe kom uit die cowboyfliek The good, the bad and the ugly. Ofte wel, die goeie, die slegte, die briljante en die fok-apies, soos Pa gesê het.
Ek hoor weer die stemme, die musiek van messegoed en glase wat gesellig gelig word. Die sterk aksente van ander tale wat soos klankdrade luid oor tafels gelaai met eksotiese disse gespan word.
Geure en gevoelens.
’n Glimmende aand. Iewers op die grens tussen Duitsland en die USSR.
Die dogtertjie wat na die kamera glimlag, het groot voortande wat effens uitstaan.
“Brigitte Bardot lips!” sê een van die ooms aan tafel vir my.
Ek sien myself weer ’n rol vertolk in die oneindige rits etes wat soos ’n string spyskaarte ’n voerband deur my lewe vorm.
Ononderbroke.
Arriveer by die restaurant, besluit, bestel, opwinding in die mond. Jy voel die spanning uit jou syg, voel vol, voel skuldig, voel jy gaan bars. Vaak, maar jy moet wag dat die grootmense klaarmaak voor jy eendag in die bed kan kom. Dan beweeg jy aan, arriveer elders, sit aan: nog ’n vurk na mond, nog keuses, sluk-sluk-sluk.
“Wil jy sjerrie hê?” wou Pa weet. Ek mag van kleins af gedrink het. Net nagereg was verbode. Ma se reëls.
Die Russe hou van weelde. Van eet en optof en baie drink. Van bulder aan tafel. En hulle hou van goud. Maar anders as wat ek later by ander nasies sou sien, wys hulle dit eers agter geslote deure. Die eetgerei het dié aand goue inlegwerk en op elke warm bord wat deur ’n onsigbare hand voor ons neergesit word, is ’n goue strepie. Daar is selfs mense aan die tafel met goue stopsels in hul voortande.
Op die foto is onbekende volwassenes. Soos gewoonlik. Die sjef is spesiaal ontbied om na ons privaat eetkamer op te kom. Hy poseer langs ’n Afrikaanse sekretaresse-cum-skootsittende girlfriendjie en ’n baie lang en baie blonde vrou met ’n mond wat aan albei ore raak.
Net voor die foto geneem is, het Pa gesê ek moet gou langs hom kom inskuif. Ek het drade aan my tande en dra ’n geruite geel-en-groen jas met groot gespes wat my laat lyk soos ’n Pommy-sambreel wat by die middel ingegord is. Op die tafel voor my lê ’n pelsmus met lang, sagte insetsels vir mens se ore. Pa was slim genoeg om vir my te jok dat dit nie ware pels is nie. Dit laat my neus jeuk.
“En dit was dônners duur,” herinner Pa my wel gereeld. Dus dra ek dit.
Eintlik is ek allergies vir al die leuens wat vertel word, maar ek kan dit nog nie verwoord nie.
Op pad na die restaurant knars die sneeu onder ons skoene. Pa sien uit na wie vir wie gaan uitoorlê, en ek na wat ons te ete gaan kry. Vroeër die middag was die lug nog gryserig buite. Net die duiwe waarvan die spoortjies soos potloodsketse teen die sneeu vertoon. Nie Pa of ek kon verstaan hoekom die duiwe nie verkluim nie. Dit is ver-ver onder vriespunt. In Sutherland, het Pa vertel, het die muisvoëls van die heinings en uit die bome geval wanneer dit baie koud word. Dan lê die bevrore David Kramertjies met hul rooi skoentjies asof dood, maar sodra hul temperatuur styg, kom hulle weer by en vlieg ongedeerd weg.
“Ek onthou deur my voetsole,” vertel ek my sus. “Ek het rooi tights aangehad waarby ek ’n broekie onder én een bo-oor moes aantrek vir warmte.”
Die eetplek se tapyt was koningsblou en goud – heel moontlik ’n nabootsing van die een in die ou Sovietsky Hotel in Moskou. Uiters luuks soos daardie tapyt met die eerste oogopslag was, was daar al ’n dowwer paadjie getrap in die middel van die gange. Anders as die sebravel in ons ouerhuis buite Windhoek waarmee my pa gespog het, of die ordentlike hier-praat-ons-met-gedempte-stemme-want-mense-hou-biduur-matte van Oupa en Ouma se huis in die Noord-Kaap.
“Sjoe, ek was daai aand so vaak. Ek kan nou nog voel hoe graag ek net onder die tafel wou wegsink en slaap eerder as om die hele aand te sit by ’n klomp grootmense wie se gesprekke ek nie kon volg nie.”
Saam met die klomp Russe was die ewig teenwoordige Mister Thompson.
Ek en Pa het die Russe se smaak in meubels aanvanklik aardig gevind. Die weelde in die privaat sitkamers en restaurant het ons eers later te sien gekry. Voor ons binnegelaat is, moes ons op harde stoele by ontvangs wag. Die voorportaal was vierkantig soos ’n outydse skool. Asof die stroefheid jou moes stuit en jy net die weelde kon sien as jy dit kon bekostig om verby die koue fasade te beweeg.
Pa het sy sneeujas aangehad. Op die een skouer was ’n Suid-Afrikaanse vlag vasgewerk. Later sou Pa ’n Namibiese een ook daar laat aanbring. Die oorspronklike knope het hy met vlakvark- en bobbejaantande laat vervang. Dié ruiltransaksie is glo een vrolike aand in ’n Walliese kroegrestaurant in Cardiff gesluit.
Pa was oorstelp om drie diamantsmokkelaars van Port Nolloth in die vreemde raak te loop. Twee broers en hul neef. En dié het die sak tande by hulle gehad. Net daar moes die eienaar se vrou met naald en gare die saak regstel. Natuurlik sou daar ’n allesvergewende fooitjie wees wat verseker Pa is welkom – solank hy geld het.
Of Pa klippies bygekoop het, bly duister. Hy sou byna enigiets doen vir iemand wat bereid was om oorsee met hom in Afrikaans te kuier. Later die aand was Pa natuurlik die een wat opgedok het. Sy ego het nooit toegelaat dat enigiemand anders ooit in ’n eetplek betaal nie, al was hy dikwels so diep in die skuld dat ons gereeld moes gaan kyk het of mens by die toilette se venters sou kon uitkom.
Sover ek weet, is die sneeujas met sy wolvoering in Londen gemaak, maar soos Pa vertel het, sou jy sweer ’n groep singende Herero-mamas het dit vir hom geweef terwyl hulle hom soos ’n prinsie op die rug van ’n eland in die hoofstraat van Okahandja af gelei het. Pa kon ’n storie vertel dat ervare kroegmanne in Kamanjab voor die vuurpeloton van hul eie vroue sou sweer hulle het dit sien afspeel. Reg daar, treë van die kantien se deur af.
Die waterwerende jas het hy altyd in koue lande gedra, hoewel hy geweier het om die kep op te sit. Musse is vir kinders en moffies, het hy gesê.
“Weet jy? Ek onthou die geritsel en die reuk van die jas asof ek my nou daarin kan toewikkel.”
My suster lig haar sonbril en bring die foto nader om dit te bestudeer.
“Partykeer het hy dit laataand uitgetrek en toegelaat dat ek onder die tafel of op ’n bank daaronder aan die slaap raak. As dit nie vir die jas was nie, het Pa my seker al ’n paar keer in die vroeë oggendure by ’n restaurant of in die kelder van een of ander villa vergeet.”
Net voor dié foto geneem is, het die lang blondine, toe reeds beskonke, oor die tafel geleun en die hangertjie onder my hemp uitgelig. Daar was blinkertjies in haar borsgleuf en iets te jeugdig aan die hand wat sy na my uitgesteek het. Skielik lyk sy vir my eerder na ’n skoolmeisie in grootmensklere as ’n volwassene.
Pa beduie ek moet my hangertjie afhaal sodat sy dit van nader kan bekyk. Gewoonlik steur ek my nie aan die vroue wat om my pa fladder nie. As hulle mooi is, maak ek stories in my kop dat hulle feetjies is wat ’n landingsplekkie soek op die groot paddastoel waar die kabouterkoning woon.
Vanaand babbel almal in feëtaal en my pa dring aan dat ek ook iets in feëtaal sê om ons gasheer te bedank. Hoe meer bottels op die tafel saampak, hoe meer klink sowel Pa se gebroke Duits as sy Boererussies na Afrikaans, maar dit lyk nie juis of iemand dit agterkom nie. Die een skree harder as die ander een.
Die meisie-vrou sê iets op Russies, en my pa knik asof hy sy kop ná al die vodka doelbewus op sy nek moet stut. “That is my daughter’s golden