Żony SS-manów. Kobiety w elitarnych kręgach Trzeciej Rzeszy. Gudrun Schwarz
ewentualnie będzie musiał zostać wydalony z SS93. Tylko powołani do służby wojennej członkowie Waffen-SS, którzy nie należeli do Allgemeine SS i nie mieli zamiaru pozostać członkami SS po zakończeniu wojny, nie musieli uzyskiwać przyjętego dla SS pozwolenia na zawarcie małżeństwa. Odpowiedzialny za nich komendant musiał im tylko wystawić zaświadczenie, z którego wynikało, że byli członkami Waffen-SS jedynie podczas trwania wojny94.
Pomimo wszystkich starań i pomimo znacznego biurokratycznego wysiłku przepisy rozkazu o zaręczynach i małżeństwie obowiązywały także w czasie wojny. Himmler nie był gotowy, by choćby na krok odstąpić od swoich wyobrażeń o „czystej rasowo” wspólnocie rodów. Wprost przeciwnie, rozkaz o zaręczynach i małżeństwie miał dla niego tak olbrzymie znaczenie, że decyzji w tej dziedzinie nie delegował na swoich podwładnych. Do końca wojny osobiście decydował o losie wniosków wszystkich dowódców SS, wszystkich członków Sztabu Osobistego RFSS, jak też wszystkich podań, „gdzie w przypadku jednego z wnioskodawców były pewne wątpliwości, które ewentualnie musiały prowadzić do odmowy”, oraz wszystkich „wniosków z germańskim wnioskodawcą (lub narzeczoną) o zgodę na małżeństwo z osobą, która nie była narodowości niemieckiej”95. Do marca 1942 r. kazał sobie przedkładać do decyzji także wszystkie wnioski o zgodę na małżeństwo, w których nie była znana część dziadków96. „Himmler godzinami ślęczał w swoim biurze nad listami i memoriałami”, zawierającymi dane potwierdzające czystość krwi jego współpracowników i ludzi znajdujących się pod jego dowództwem97. Do 31 grudnia 1939 r. Himmler przestudiował wnioski 13 788 dowódców (führerów) SS, ocenił pozytywnie wybór żony i udzielił zgody na małżeństwo, przeciętnie rozpatrywał 164 wnioski na miesiąc od wydania zarządzenia98. Nie wiadomo, ani jak duża była liczba wniosków ze Sztabu Osobistego, jakie ponadto rozpatrzył, ani ile wniosków w sumie przeczytał, zaakceptował lub odrzucił.
W 1943 r. Himmler zajął się ekspertyzą szefa Urzędu Rasowego, prof. dr. Bruno Schultza. Ten zaproponował, by ograniczyć wykaz przodków do sześciu pokoleń i, gdyby znalazły się jeszcze ślady żydowskiej krwi, podejmować decyzję o tym, czy dana osoba może pozostać w SS lub nie, na podstawie oceny „rasowej”, ewentualnie oceny charakteru, dokonanej przez przełożonych i poręczycieli.
Schultz uważał, że jeśli ocena rasowa i ocena charakteru nie wykazują już żadnych cech żydowskich, „prawdopodobne jest wyeliminowanie żydowskiej krwi”. Ekspertyza ta doprowadziła mimowolnie całą teorię rasową do absurdu. Himmler odrzucił ją oburzony. „Za pomocą takiego samego uzasadnienia, jakiego on używa, by opowiedzieć, że w trzecim pokoleniu nie trzeba się już liczyć z istnieniem choćby jednego chromosomu pochodzącego od Żyda, można wykazać, że tak samo zniknęły chromosomy wszystkich innych przodków. W takim razie muszę postawić pytanie: skąd człowiek w ogóle bierze materiał genetyczny, skoro po trzecim pokoleniu nie istnieją już chromosomy jego przodków? Dla mnie jedno jest pewne: pan prof. dr Schultz nie nadaje się na szefa Urzędu Rasowego”99. Ani ogromny wysiłek, jaki był konieczny, by dostosować rozkaz o małżeństwie do aktualnej sytuacji społecznej i politycznej, ani naukowe ekspertyzy dawnych współbojowników nie były w stanie skłonić Himmlera do tego, by postawić pod znakiem zapytania jego ideę rasowej elity.
Stan cywilny i liczba dzieci członków SS 31 grudnia 1938 r.; nieżonaci – 143 562 (z tego 71 244 w wieku poniżej 25 lat, 69 318 w wieku powyżej 25 lat); nieżonaci członkowie SS mają: 674 – 1 dziecko, 64 – 2 dzieci, 3 – 3 dzieci, tzn. że 741 nieżonatych członków SS ma w sumie 811 dzieci; żonaci – 94 597 (włącznie z wdowcami i rozwiedzionymi); 37 376 małżeństw SS nie ma dzieci, 28 217 małżeństw SS ma 1 dziecko, 17 702 małżeństwa SS mają 2 dzieci, 6742 małżeństwa SS mają 3 dzieci, 2654 małżeństwa SS mają 4 dzieci, 1906 małżeństw SS ma 5 dzieci, tzn. że 94 597 małżeństw SS ma w sumie 105 459 dzieci; wszyscy członkowie SS mają w sumie 106 270 dzieci (Statistisches Jahrbuch der Schutzstaffel der NSDAP, rocznik 4, Berlin 1938, s. 90).
Stan cywilny i liczba dzieci (Statistisches Jahrbuch der Schutzstaffel der NSDAP, rocznik 3, Berlin 1937, s. 62).
(Statistisches Jahrbuch der Schutzstaffel der NSDAP, rocznik 3, Berlin 1937, s. 64).
Rozwody członków SS w 1937 r. (Statistisches Jahrbuch der Schutzstaffel der NSDAP, rocz. 3, Berlin 1937, s. 65).
Liczni esesmani i ich narzeczone musieli przezwyciężyć ogromne trudności, by zdobyć konieczne dokumenty, jakie zgodnie z przepisami należało dostarczyć, by uzyskać pozwolenia na zaręczyny lub małżeństwo. To nie zmniejszało jednak ich zapału, by starać się o przyjęcie do zakonu rodów SS.
Führer SS i jego przyszła narzeczona musieli wystarać się o co najmniej 186 dokumentów po to tylko, by móc poprawnie wypełnić „tablicę genealogiczną SS”: zarówno on, jak i ona musieli przedłożyć „jako dowód na prawdziwość” podanych informacji 62 akty urodzenia lub świadectwa chrztu, 31 aktów małżeństwa lub aktów ślubu rodziców, dziadków, pradziadków, prapradziadków i praprapradziadków oraz własne akty urodzenia100. Do tego dochodziły jeszcze akty zgonu, które nie były wprawdzie wymagane przepisami, ale zalecano ich dołączenie. Ponieważ większość esesmanów nie miała doświadczenia w dziedzinie badań genealogicznych, nie wiedzieli zatem, jak powinni przygotować swoją tablicę genealogiczną, Główny Urząd Rasy i Osadnictwa opracował różne wprowadzenia, w których jak najdokładniej opisano, jakie dane musi zawierać „tablica genealogiczna SS” i jak należy szukać potrzebnych informacji. Członek SS i aktualna narzeczona, jeśli nie byli w stanie podać informacji o swoich przodkach z własnego rozeznania, mieli spróbować rozmów z krewnymi, by dopytać się ustnie lub pisemnie o wszystkie potrzebne dane. Następnie powinni zebrać wszystkie informacje na specjalnym formularzu i „biorąc pod uwagę kategoryczne wskazanie, że do potwierdzenia aryjskiego pochodzenia Dowództwo SS Rzeszy (Reichsführung-SS) wymaga dostarczenia dokumentów”, poprosić o nie dla okresu po 1876 r. urzędy stanu cywilnego, a za okres wcześniejszy właściwe urzędy parafialne. W pozyskiwaniu dokumentów z zagranicy miały pośredniczyć placówki do spraw zagranicznych badań nad rodami przy Niemieckim Instytucie Zagranicznym (Deutsches Auslands-Institut) w Stuttgarcie lub właściwe niemieckie konsulaty. W korespondencji z kompetentnymi placówkami wszystkie znane informacje miały być podawane jak najdokładniej. Jeśli nie dawało się ustalić daty, należało zasięgnąć pomocy u lokalnego szkoleniowca Głównego Urzędu Rasy i Osadnictwa. Dokumenty i załączniki potwierdzające dane zamieszczone w tablicy genealogicznej musiały być przesłane wraz z tablicą genealogiczną do Głównego Urzędu Rasy i Osadnictwa, najpierw należało je jednak złożyć celem sprawdzenia u odpowiedzialnego szkoleniowca101.
W każdym razie wszystko to oznaczało, że proces uzyskiwania pozwolenia na małżeństwo był długotrwały i wiązał się ze znacznymi wydatkami na opłaty pocztowe lub profesjonalną pomoc. Nie zważając na trudności, esesmani i wybrane przez nich przyszłe małżonki dwoili się i troili, próbowali bez luk udokumentować swoje linie przodków i musieli stwierdzić, że często było to niemożliwe. Chociaż urzędy stanu cywilnego i Kościoły robiły wszystko,
Bundesarchiv Berlin, film 3331, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 816; projekt: szef RuSHA z 16 stycznia 1940 r., Az. 10 k 10/.
„Są to przede wszystkim członkowie SA, kierownicy polityczni i rezerwiści SS, którzy po demobilizacji nie powrócą do jednostek Allgemeine SS. Ludzi tych nie dotyczy paragraf 13 oraz paragraf 14 przepisów wykonawczych”. „Verordnungsblatt der Waffen-SS”, rocznik 1, nr 14, z 1 grudnia 1940 r.
Bundesarchiv Berlin, film 3331, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 816; adnotacja dla hauptsturmführera SS Ackthuna, z 3 lipca 1944 r. Zob. także rozkaz z 28 marca 1939 r.: „1. W przypadku wszystkich dowódców SS reichsführer SS osobiście wydaje zgodę na zaręczyny i małżeństwo lub jej odmawia. 2. We wszystkich przypadkach, gdy w rachubę wchodzi odrzucenie wniosku, podania o pozwolenie na zaręczyny i małżeństwo führerów SS i esesmanów są przedkładane reichsführerowi SS do jego osobistej decyzji. 3. Reichsführer SS osobiście decyduje o losie wszystkich wniosków, w których prosi się o zgodę na zaręczyny, ewentualnie małżeństwo, z narzeczoną, która nie jest obywatelką niemiecką. Prosi się o podanie do wiadomości”. Zarządzenie: Heißmeyer, szef Urzędu Głównego SS, z 31 marca 1939 r., ZK/Az. 10 k/28.3.39 W./H; rozdzielnik III.
Dopiero w tym miesiącu wydał rozkaz, że ze skutkiem natychmiastowym będzie mógł o tym decydować samodzielnie RuSHA. Por. Bundesarchiv Berlin, film 3331, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 816; list: Brandt, Sztab Osobisty RFSS, z 23 marca 1942 r., do szefa RuSHA.
Fraenkell, Manvell (1971, s. 108).
Pozwolenia na małżeństwo i zwolnienia do 31 grudnia 1939 r., Bundesarchiv Berlin, film 3331, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 816; list: Pancke, szef RuSHA, z 27 lutego 1940 r., do reichsführera SS i do Schmitta, szefa Głównego Urzędu Personalnego SS.
Korespondencja między szefem RuSHA Hildebrandtem a Himmlerem 1 grudnia 1943 r. i 17 grudnia 1943 r. Cyt. za: Heiber (1970, s. 310 i n.).
Por. Anleitung für die „SS-Ahnentafel”; Bundesarchiv Berlin, Document Center, RuSHA-Akten.
Tamże. W tablicy genealogicznej w odniesieniu do każdego przodka miały być podane: 1. nazwisko (w przypadku kobiet tylko nazwisko rodowe) i wszystkie imiona, 2. miejsce, rok, miesiąc i dzień urodzin, 3. miejsce, rok, miesiąc i dzień śmierci, 4. wyznanie, 5. zawód, 6. miejsce, rok, miesiąc i dzień ślubu.