Droomdelwers. Esta Steyn
die blikbord laat plons. Langsaan ’n hopie groenboontjies wat saam met uie opgekook is. En dan die bleek frikkadel met die sous. Op ’n Sondagmiddag was daar poeding. Groen jellie en dun vla. Ek was verlede Sondag daar. En ek weet nie of ek nou hierdie kos sal kan eet nie, want ek is nie honger nie. Ek is moeg. Ek wil in die lang blink gang afstap na 1288 en op my bed gaan lê. Ek wil teen die vaal plafon staar. Ek wil nie praat nie. Ek wil na my gedagtes luister.
“Laat ons die seën vra,” sê Phil en hou sy hand na Lucia uit.
Leendra wonder of sy Sielie se hand moet neem. Maar Sielie klem haar twee hande onder haar ken bymekaar. Leendra maak haar oë toe. Phil se woorde is veel meer as ’n tafelgebed. Dis ’n gulhartige welkomsgroet vir ’n susterskind wat huis toe gekom het en nou weer deel van ’n familie is. Waar was hy die hele tyd? wonder sy. Was hy besig om te bid? So besig dat daar nooit tyd was vir ’n brief of foonoproep nie?
Die kos word ingeskep en Sielie begin vinnig en hongerig eet.
“Op jou tuiskoms!” klink Phil joviaal sy glasie met Leendra s’n. Hy glimlag innemend en sy voel skielik skuldig oor haar gedagtes.
“Dankie vir alles, oom Phil,” sê sy sag.
“Dis vir Lucia wat jy moet bedank …” en dan sien hy hoe Sielie haar kos inprop. “Stadig, Sielie! Daar val stukke kos op jou skoot,” vermaan hy.
Sielie buk onder die tafel in om ’n halwe aartappel wat uit haar bord gespring het op te tel. Aan die oorkant van die tafel rinkel Mara se armbande.
“Phil sê vir my dit was regter Van Houweling wat jou saak aangehoor het? My oorle’ Abrahaampie het vir Houwie goed geken. Hulle het ons een aand oorgenooi vir ’n braai. Hy het langs my kom sit en regter Joop van Murgel aan die ander kant. Sy vrou was destyds ’n lektrise. Ag, doodgewone mense, as jy hulle so kyk. Very down to earth. Ek wou nog vir jou vra hoe was die kos nou eintlik daar anderkant?”
Lucia lyk ongemaklik. “Is dit nou nodig, Ma?”
Mara kyk skerp na Lucia. “En jy’s dan die een wat self nog vanoggend toe ons kosmaak gesê het jy wonder wat hulle nou eintlik alles daar anderkant eet?”
Leendra sien hoe ’n gloed oor Lucia se wange sprei. Dan kyk sy na Mara. “Daar anderkant? Mevrou bedoel die Silwerkruis Gevangenis? Die kos was baie goed.”
“I can’t believe!” sê Mara. “Seker maar min vleis.”
“En nagereg ook, mevrou. Sondae ’n gebakte poeding met room of roomys.”
“Noem my tog Mara. Hierdie ge-mevrou raak erger as Engeland. My Abrahaampie was mos twee jaar lank in Oxford. Ek was saam met hom daar. Jy sê gebakte poeding? Well, what do you know?”
Sielie stamp haar halwe glas koeldrank om.
Phil klink omgekrap. “Asseblief, Cecile! Kyk wat jy doen!”
Die vloeistof sypel oor die wit tafeldoek en drup af in Sielie se skoot. Leendra begin dit met haar servet skoonvee.
Sielie lyk verskrik en sit versteend na Phil en luister. “Dis altyd net twee happe en ’n klap en dan’s jy klaar geëet. Die kos sal nie weghardloop nie!”
Dis Lucia wat die gesprek in ’n ander rigting probeer stuur. “Het jy al gedink aan wat jy gaan doen?” vra sy vir Leendra. “Ek meen … in watter rigting?”
Leendra vat nog ’n servet en vee die koeldrank langs Sielie se bord op. Sy voel hoe Sielie nou al haar bewegings dophou. “Ek sal seker iewers ’n werk moet kry.”
Mara se oë rek. “Hier? Op Soutmansdal? Almal weet jy’t ’n rekord!”
Phil kyk waarskuwend na Mara. “Moeder Mara se mond is gewoonlik vinniger as haar brein.”
“Nou beledig jy my, Phil.”
Phil ignoreer haar en kyk na Leendra. “Ek en jy kan later bietjie gesels. Daar is verskillende opsies.”
Maar Mara is nog nie klaar nie. Haar oë blits na Phil se kant toe. “Ek vra jou. Wie sal haar hier rond wil vat? Good grief! Hier waar almal weet dat sy haar minnaar vermoor het.”
Dis nie die skrynende woorde wat deur Leendra se liggaam skok nie. Dis die onverwagte aanraking van Sielie se vingers wat sag oor haar arm begin streel. Sy kyk in Sielie se donker oë. Dié oë wat in die aftik van twee sekondes die lang storie van die groot eensaamheid vertel. Sy neem Sielie se hand versigtig in hare.
’n Geluid stoot amper onhoorbaar oor Sielie se lippe: “S-sussie.”
En die enkele woord laat sewe jaar se tralies tuimel.
Daar het nog ’n ding op daai Sondag gebeur. Vaatjie wat barman innie hotel is, het met die storie gekom toe ek op Miss Sweetie se kêffie se steppie sit. Vaatjie werk al jare lank by die Redelinghuyse innie hotel. Hy’s nie ’n man wat moeilikheid soek nie en hy issie ’n man wat baie praat nie. Hy is die Redelinghuyse se regterhand. Jy sal nooit hoor dat hy van hulle skinner nie, al het die hele dorp altyd iets oor hulle te sê. Dis mos nou maar eenmaal so dat die hoogste branners die meeste skym maak. Maar hy wat Vaatjie is, het nooit baie van hulle gepraat nie. Al wat hy gesê het, is dat hulle se flêt op die boonste vloer so groot is soes ’n hele hys. Maar daai Sondag het hy geworrie gelyk. Hy’t van diens af gekom en hy was nog in sy maroon baadjie en swart strikdas. Hy’t daarso by my oppie steppie kom sit. Toe sê hy hy kannie gehelp het om te hoor wat die Redelinghuyse praat nie. Groot stories. Ek wou gewiet het watse stories dit nou eintlik is. Hy het net sy kop geskud en sy asem ytgeblaas. “Hier kom kak, oom Kêppies,” het hy gesê. “Groot kak.” Net soe. Ek wou hom gevra het watse soort k... dit kon wies, maar hy’t opgestaan en pad gevat.
Hierdie tyd van ’n Sondagmiddag is die hotel se privaat kroeg stil. Dis hier waar Rudie Redelinghuys nou vir hom ’n drankie meng. Hy gooi ’n paar blokkies ys by die whiskey en loop terug na die koffietafel waar die groot landskapkaart oopgesprei lê. Hy kyk lank daarna en word weer bewus van die knaende onrus in hom. Hierdie nuwe projek is eintlik sy seun, Gilbert, se visie. En Minette s’n. Minette wat altyd bankvas agter haar seun staan. Deur vele jare het hy al geleer dat ma en seun ’n front is waardeur hy nie so maklik kan dring nie. Hy sug, staan op en stap na die venster. Die uitsig oor die baai is mooi. Dis altyd mooi, maak nie saak watter uur van die dag dit is nie.
Ek is tog lief vir Minette, sê hy in sy gedagtes. Ek is lief vir my vrou. Hy skrik vir die refrein in sy kop. Hoekom moet ek dit altyd vir myself doelbewus uitspel? Hoekom kan dit nie maar net ’n spontane gevoel wees wat oor en oor opborrel nie? Hoekom het dit so moeilik geword om my arms om haar lyf te vou en haar vas te hou? Waar het die afstand werklik begin? Sewe jaar gelede met die hofsaak? Hoekom dink hy juis nou daaraan? Hy het tog al lank gelede vrede gemaak daarmee dat daar niks was wat hy kon doen om die verloop van gebeure te verander nie. Hy kon nie Minette of Gilbert se planne stuit nie. Hy kan dit nou ook nie doen nie. Hy sug diep. Minette sal alles in haar vermoë doen om Gilbert van ’n goeie toekoms te verseker. Die beplanning van The West Coast Holiday Resort het ’n voldonge feit geword.
Hy tuur ver uit oor die see. Aan sy linkerkant lê Soutmansdal se huise en geboue met die wit uitgestrektheid van die soutpanne ver in die agtergrond. Regs staan Vlaktevlei se nederige wit huisies in die stil middaguur en bak. Die bloekombome, die kerkie, die skool. En ook die ou skuur wat Gretel in ’n ateljee omgeskep het. Gretel Grossman, sy onpretensieuse skoonsuster, wat haar stadsbestaan verruil het om ’n tuiste in Vlaktevlei te kom vind. Die gedagte aan Gretel maak sy hart week. Ek weet nie. Ek weet nie wat ek moet doen nie, sug hy.
Hy skrik wanneer Gilbert skielik agter hom praat. “Is Ma-hulle al terug van die Kaap af?”
Rudie neem ’n sluk van sy whiskey en voel skuldig. Sê nou sy seun kan sy gedagtes sien? Sy stem klink nie heeltemal vas nie. “Sy’t ’n sms gestuur. Hulle behoort nou-nou hier te wees.”
Gilbert loop agter die kroegtoonbank in en begin vir hom ’n drankie meng. “Hoe lyk dit vir Pa?” Sy oë beduie na die kaart op die tafel.
Rudie kyk weer na die kaart. “Is jy doodseker hierdie grense is reg?”
Gilbert