Droomdelwers. Esta Steyn
koppie terug. Sy stem is steeds sag wanneer hy weer praat. “Ek is dit aan jou ma verskuldig om jou weer op jou voete te help.”
“Dankie.” Sy staan op en begin die leë koppies op die skinkbord pak. Miskien is ek verkeerd oor hom, dink sy verward. Miskien het hy my al die tyd in Silwerkruis afgeskryf omdat hy maar net geglo het wat almal geglo het.
Sy draai met die skinkbord terug van die deur af. “Oom Phil, ek wou nog vra. Daar was van ons meubels wat gestoor was, voordat ons Kleinkloof toe getrek het.”
“Ek dog jy weet? Ons moes dit verkoop om van die skuld te delg. Ek het met die prokureur destyds gereël om die afskrifte van al die dokumentasie aan jou te stuur.”
“Daar het ’n paar maal goed gekom wat ek moes teken. Was … was dit al die meubels, oom Phil?”
Hy knik.
“En my ma se orrel?”
Hy haal sy skouers op. “Dis nou maar een van daardie dinge.”
Die woede is terug. Dis in haar keel. In haar stem. In haar blitsende groen oë. “Dis nie maar net ‘een van daardie dinge’ nie, oom Phil. Dit was ’n antieke erfstuk. Sy het dit hier in die huis laat staan. Sy wou dit nie na die Kleinkloof toe laat vervoer nie, want sy was bang dit kom iets oor. Wie het dit gekoop? Wie?”
Hy lyk verbouereerd. “’n Handelaar van die Kaap het die goed op ’n lorrie weggery.”
Sy kom plak die skinkbord hard terug op die lessenaar. Die koppies kantel in die pierings. “’n Vreemde blerrie fool van die Kaap af! Wat niks van my ma af weet nie. Wat niks van die orrel af weet nie! Op ’n blerrie vreemde lorrie!”
Haar skouers ruk van die ingehoue huil. Sy loop by die deur uit. Phil kyk haar magteloos agterna.
Sy loop die gang af, verby Mara wat skuldig daar staan soos een wat elke woord afgeluister het. Sy loop vinnig by die voordeur uit en klap die deur hard agter haar toe.
“Wat gaan nou aan?” vra Lucia.
“Sy’s opgeruk oor iets,” sê Mara en staar na die toe voordeur.
Phil kom by die studeerkamer uit.
“Wat is dit?” vra Lucia en sien hoe bleek hy lyk.
“Dit gaan oor Berta se ou orrel wat verkoop is. Hoe moes ek weet dit was so ’n vreeslike erfstuk? Ek moes my kop daardie tyd breek om Hendrik se bankrotspul te beredder.”
Lucia kyk hom stil aan. “Daar is baie onverwerkte emosies.”
Phil klink ontsteld. “Wel, ek hoop net nie sy gaan ons lewe omkrap met hierdie tipe van gedrag nie. Ek sien nie kans daarvoor nie.”
Mara gooi haar serp se punt met mening agtertoe. “Maar dat sy darem wragtag vir haar kan opruk, nè? Good grief! Nadat ons so goed is vir haar!”
Buite op die werf staan Leendra en kyk na Die Bont Huis aan die oorkant. Oomblikke lank oorweeg sy dit om soontoe te gaan. Om weer in ant Sweetie se kombuis te kom waar die gekleurde vatlappies aan hakies bokant die stoof hang en flesse konfyt in lang rye op die rak uitgestal staan. Maar die malende, magtelose woede dryf haar voort oor die werf, dorp se kant toe.
Soutmansdal het nie veel verander nie, kom sy agter. Hier en daar is ’n nuwe huis, maar die paar grondstrate en sypaadjies is nog dieselfde. Die poskantoor, die winkel, die bank is soos wat sy dit onthou. Die sout lug van die see se kant af spoel deur haar hare. Die son is aan die sak en die oranje-en-pienk gloed oor die see dwing haar om af te stap na die rotse. Sy stap strandlangs tot waar Vlaktevlei se huisies begin, terwyl die kleur op die horison verdiep. Sy gaan sit op ’n rots. Dis hier waar sy en Sielie en Boeta so dikwels met hulle handlyne klipvissies gesit en vang het. Verder na die linkerkant waar die rivier by die see inloop, strek die vleilande oor kilometers heen. Massas flaminke bondel enkeldiep saam in die vlak water, wat nou die oker skakerings van die lug weerkaats. Dit is hierdie beeld wat sy so dikwels in Silwerkruis probeer oproep het. Sy kon nie. Al wat sy daar in die omheinde vierkant kon sien, was die betonmure met die rolle lemmetjiesdraad bo-op. En die reuk van urine. Baie van die vroue het hulle broeke gereeld daar buitekant afgetrek, selfs onder die wakende oë van die bewaarders.
Die sagte, diep stem wat skielik agter haar praat, laat haar skrik. “Dis ’n wonderskone gesig, nè?”
Die man dra ’n swart pak en wit das. Sy netjiese skoene hang aan die veters oor sy skouers. Sy donker oë is vol deernis. Hy hou ’n verkyker na haar uit. Sy neem dit en word bewus van die volkome rustigheid van sy bewegings.
Sy kyk ’n rukkie met die verkyker na die flaminke wat, asof op bevel, meteens grasieus opstyg.
Sy gee die verkyker terug en sien die Bybelsak onder sy arm. “U is Vlaktevlei se predikant?” raai sy.
Hy steek ’n warm hand na haar uit. “Gerald Killian. Jy’s reg. Ek is die pastoor hier.”
“Leendra van Hellberg.”
Die naam moes sy belangstelling geprik het, merk sy, want sy oë rus ondersoekend, vraend op haar.
“Van Hellberg … jy is nie miskien Sielie se suster nie?”
Sy kyk hom huiwerig aan. “Ek is. Ek is die een wat in die tronk was. Ek is gister ontslaan.”
Hy kyk nie meer na haar nie. Sy oë tuur oor die rotse waar die vlak brandertjies teen die klippe klop, klop, klop. “Prys die Here,” sê hy. “Die skepping juig oor jou vryheid.”
Die man het ’n stilte oor haar gebring. ’n Stilte wat gemaklik voel.
“Ek weet nie of ek regtig vry is nie,” sê sy ná ’n rukkie.
Die kerkklok begin naby lui. Miskien sal hy nou haastig raak, dink sy. Miskien is hy op pad om te gaan preek. Maar hy roer nie. ’n Vlak brandertjie spoel oor sy kaal voete. “Ek het kort ná jou hofsaak hier aangekom, of liewer hierheen teruggekom ná baie jare. En toe het die mense nog baie daarvan gepraat.”
“En hulle sal weer praat. Noudat ek terug is.”
“Hoekom voel jy nog nie vry nie?”
“Daar is dinge wat ek nie kan aanvaar nie.”
“My deur is oop vir jou.” Die uitnodiging is eenvoudig, opreg.
Sy voel trane wat diep agter haar oë begin brand. “Dankie, vader Gerald.”
Hy glimlag.
Sy draai om en begin terugstap. Sy gaan staan ’n ent verder en kyk terug. Hy sit op ’n rots en is besig om sy skoene aan te trek. Hy kyk op en wuif vir haar. Sy wuif terug, steeds bewus van die vredige stilte in haar.
Ek het so pas ’n engel ontmoet, dink sy. Een sonder skoene. En sonder skanse.
Sy loop terug tot in die dorp. Die skemer is stadig besig om toe te sak.
Wanneer sy voor Miss Sweetie se Kafee gaan staan, oorweldig die bekendheid van die plek haar met nostalgie. Is dit moontlik dat ek meer as duisend kilometer weg van Silwerkruis af is? Sy gaan sit op die stoeptrappie en steek ’n sigaret aan. Die geluide van die dorp kom asof van ver af aangesweef. ’n Hond wat blaf. Kinderstemme wat roep. ’n Motor wat bokant in die grootpad verbydreun.
“Vir wat sit jy hier, Leentjies?” dring Boeta se stem tot haar deur. En dan eers sien sy sy groot figuur aangestap kom. Sy kyk op na hom toe en kan steeds nie glo dat dit regtig dié Boeta is wat sy geken het nie. Hy kom sit by haar en strek sy lang bene voor hom uit.
“Ek het sommer kom kyk, Boeta. Of alles nog is soos wat ek dit kan onthou.”
“Dis maar soos dit was.”
“Onthou jy nog hoe’t ons blindemol hier op die stoep gespeel?”
“Ja. Dan abba ek vir Sielie terug huis toe. Dan skree sy oor Ma se sweets.”
Sy glimlag en voel hoedat hy na haar kyk. “Jislaaik, Leentjies, ek kan nie glo jy’s hierso nie.”
“Ek probeer