Ийэм кэпсиир… (2 чааһа). Семен Маисов

Ийэм кэпсиир… (2 чааһа) - Семен Маисов


Скачать книгу
баран бары да кэлэйбиппит. Баара-суоҕа үс-түөрт сыл эрэ олорор харамай үһү. «Па-па, оннук кылгас олохтоох сордоох хаһан биһиги аҕыс ыйдаах чэҥ муус кыаһаан дойдубутугар үөскүөҕүн, тэнийиэҕин…» – диэн Быралгы саба-сапсыйан кэбиспитэ. Боломуочунай: «Андаатарыҥ сай устата иккитэ төрүүр, уон биэскэ тиийэ оҕолонор, иккис төрүөҕэ ийэлэрин кытары кыстыыллар… Аны онтубут, ыкка дылы, оҕолоро харахтаныахтарыгар, борбуйдарын көтөҕүөхтэригэр диэри эмиийин үүтүнэн аһатар харамай…» – эҥин диэн, бэйэтэ көрөн чинчийэ сыппыт киһи курдук, үгүһү-элбэҕи кэпсээбитэ.

* * *

      Соһуччу хассабыык кыыс аны Ылдьааҕа бэбиэскэ аҕалла. Биһиги киһибит этэ-сиинэ чөл, чэгиэн, онон сыыллыбата чуолкай, сэриигэ ыыталларыгар саарбах суох. Бэбиэскэҕэ өйүүн сарсыарда тоҕус чааска, Бүлүү байыаннай хамыссарыйаатын дьиэтигэр булгуччу баар буолуохтааҕа ыйыллыбыт, инньэ гынан Ылдьаа Айдаҥҥа баар балтын ааҕы көрсүбэккэ, бэл сонуокка сир тиэрэ сылдьар убайын Улахан Баһылайы да кытары быраһаайдаспакка, сонно тута хомунаат, манааҕатын быатын бобо тардан санныгар сүгээт: «Ыйбыт кэмнэригэр тиийэбин дуу, суох дуу», – дии-дии Балаҕаччылаата. Илдьит, ыҥырык эмискэччитэ бэрдиттэн, биһиги Ылдьаабытын ханна эрэ чугас үлэҕэ барар киһилии судургутук атаардыбыт, тыаһы иһиллээбит курдук туран хаалбыт дьонум итэҕэйбэккэ, «бу кырдьык дуо» диэбиттии, бэл сирэй-сирэйдэрин көрсөллөр. Ыалбыт Өлөксүөйэп Хабырыыл кэргэнэ Сөдүөрэ: «Баҕар тугунан эрэ дьиэктээн сыыйыахтара…» – диэн си буолуохтааҕар уоскутар.

* * *

      Дэҥ, оһол киһи күүһүттэн-уоҕуттан, кыаҕыттан, үлэҕэ үөрүйэҕиттэн тутулуга суох, хаһан баҕарар тахсыан сөп. Быралгылаах көһөн күккүрээн кэлбиттэрин соторута, сарсыарда саҥа туран эрдэхпинэ, эбэм дьиэтин аанын нэһиилэ аһан, хаҥас ытыһынан агдатын аннын туттан, нэһиилэ тыын быһаҕаһа тыынан киирдэ.

      – Айак-кыы… уу-уу… – диэмэхтиир.

      – Хайа эбээ, хайдах буоллуҥ?

      – Ынахпын ыан бүтэн баран тарбыйаҕы далга таһаараары гыммытым… Муоһа Суох оҕото түҥнэри көтөн, чоҥочоххо баран түһэн ойоҕоспун тоһуттум быһыылаах, бэрт куһаҕаннык тыаһаата, хоймостон хаалбыт…

      Дьонум бары һуу-һаа буола түстүлэр. Настаа Огдооччуйалыын эмиэ долгуйа быһыытыйдылар.

      – Төһө улаханнык ыалдьарый, оо дьэ… ыа дьэ… – диэмэхтииллэр. Өйөөн оронугар олороругар көмөлөстүлэр. Ырбаахытын арыйан эчэппит сирин көрдүлэр. Хайыы сах күөх баламах буолбут. Ойоҕосторо тостон искэ хоймостон киирбиттэрэ көрүөххэ сүөргүтэ сүрдээх.

      Кыралар бары утуйа сыталлар, оҕолор уулара кытаанаҕа, биһиги киирэр-тахсар сүпсүлгэммитигэр отой да кыһаллыбаттар. Дьукаахпыт дьахтар, эргэ хотоҥҥо сылдьыбыт буолан, эбээ охторун көрбөтөх, эмээхсин оһоллонон баран ыҥыра да сатаабатах.

      – Балаҕаччыттан биэлсэр аҕалыахха, дьаабы эбит, – Баһылай чыпчырынан ылар.

      – Оннук… – Быралгы субу барыах курдук туттар.

      – Мин, мин барыам… – эдьиийим Өксөөн сорудаҕынан ардыгар Балаҕаччыга сибидиэнньэ илдьэ баран кэлэрим, онон сылдьа


Скачать книгу