Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF. Отсутствует
tej zdefiniowano kartę płatniczą jako kartę uprawniającą do wypłaty gotówki lub umożliwiającą złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem akceptanta lub agenta rozliczeniowego, akceptowaną przez akceptanta w celu otrzymania przez niego należnych mu środków [art. 2 pkt 15a]. Wyróżnia się dwa rodzaje kart płatniczych:
• karty debetowe – umożliwiające wykonywanie płatności, z wyjątkiem transakcji w ciężar środków pieniężnych udostępnionych użytkownikowi z tytułu kredytu,
• karty kredytowe – umożliwiające wykonywanie płatności w ciężar środków pieniężnych udostępnionych użytkownikowi z tytułu kredytu.
Dokonanie płatności za pomocą karty płatniczej oznacza, że w tym momencie spłacono zobowiązanie z tytułu dostawy. Drobne zakupy mogą być wprost odnoszone (bez ujmowania zobowiązań z tytułu dostaw) odnoszone na właściwe konto kosztów lub „Rozliczenie zakupu” (strona Dt tych kont). Z drugiej strony dokonana płatność nie oznacza jeszcze zmniejszenia stanu środków na rachunku bankowym, więc ewidencjonowana jest po stronie Ct na koncie rozrachunkowym. W zależności od tego, kto dokonał płatności, może to być konto „Pozostałe rozrachunki” (z właścicielami) albo „Inne rozrachunki z pracowniami”. Ostateczne rozliczenie transakcji dokonywanej kartą płatniczą następuje w momencie, gdy bank obciąży rachunek bankowy jednostki kwotą stanowiącą równowartość uprzednio dokonanych płatności.
W przypadku kart kredytowych okresowo (miesięcznie) bank przedstawia jednostce zestawienie transakcji za dany okres, a płatność zadłużenia następuje w wyznaczonym późniejszym terminie. Od momentu otrzymania zestawienia transakcji do ostatecznej płatności ma miejsce kredytowanie płatności przez bank, dlatego w ewidencji księgowej odnotowany zostaje kredyt bankowy. Ewidencję opisanych operacji gospodarczych przedstawia schemat 3.7.
Schemat 3.7. Ewidencja płatności dokonywanych kartami płatniczymi
Objaśnienia
(1) – zapłata kartą płatniczą za dokonany zakup,
(2) – zestawienie transakcji dokonanych kartą kredytową (wg wyciągu bankowego),
(3) – opłaty za wydanie karty, prowizje pobierane przez bank przy płatnościach kartą kredytową,
(3a) – ujęcie kosztu w układzie rodzajowym,
(3b) – ujęcie kosztu w układzie funkcjonalnym,
(4) – spłata zadłużenia z tytułu karty płatniczej.
Wykorzystanie kart płatniczych w obrocie pieniężnym obejmuje także operacje przyjęcia zapłaty kartą płatniczą od osób trzecich, np. utarg ze sprzedaży opłacony kartami płatniczymi. Wartość brutto utargu, z uwagi na to, że nie oznacza ona jeszcze otrzymanych środków pieniężnych, ewidencjowana jest na koncie „Pozostałe rozrachunki” (w analityce np. utarg opłacony kartami). Ostateczne rozliczenie utargu nastąpi z chwilą faktycznego wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy jednostki. Za możliwość dokonywania jednostce płatności kartami płatniczymi jednostka ponosi koszt prowizji z tytułu użytkowania terminala do kart płatniczych. Prowizja jest ujmowana w ewidencji na podstawie otrzymanej faktury VAT wystawionej przez właściciela terminala (pośrednik z utargu) i pomniejsza kwotę utargu, która ostatecznie wpływa na rachunek bankowy (schemat 3.8).
Schemat 3.8. Ewidencja płatności otrzymywanych kartami płatniczymi
Objaśnienia
(1) – utarg opłacony kartą płatniczą,
(1a) – wartość netto utargu,
(1b) – należny VAT,
(1c) – wartość brutto utargu,
(2) – wpływ środków z tytułu utargu pomniejszonych o prowizje za korzystanie z terminala,
(3) – otrzymana faktura za korzystanie z terminala,
(3a) – wartość netto,
(3b) – VAT naliczony,
(3c) – wartość brutto faktury,
(3d) – ujęcie kosztu prowizji w układzie funkcjonalnym.
Przykład 3.1
Ewidencja płatności dokonywanych kartami płatniczymi
Założenia
W jednostce handlowej zajmującej się sprzedażą detaliczną towarów wystąpiły następujące operacje gospodarcze:
1. (Faktura) Za zakupione towary zapłacono firmową kartą kredytową. Fakturę otrzymano:
a) wartość netto faktury 18 000 zł
b) podatek VAT (23%) 4 140 zł
c) suma faktury 22 140 zł
2. (KP) Wpłacono z bankomatu i przyjęto do kasy 2 500 zł.
3. (Faktura) W spółdzielni mieszkaniowej opłacono kartą kredytową czynsz za wynajmowane w bieżącym miesiącu pomieszczenie biurowe. Fakturę otrzymano:
a) wartość netto faktury 15 000 zł
b) podatek VAT (23%) 345 zł
c) suma faktury 15 345 zł
4. Wygenerowano raport fiskalny. Osiągnięto następujący przychód ze sprzedaży detalicznej:
a) wartość netto przychodu 52 000 zł
b) VAT należny (23%) 11 960 zł
c) wartość utargu uregulowana gotówką 21 460 zł
d) wartość utargu opłacona kartami płatniczymi 42 500 zł
5. (KW) Kwotę utargu gotówkowego wpłacono na rachunek bankowy.
6. Na koniec miesiąca otrzymano zestawienie transakcji opłaconych kartą kredytową (łącznie 37 485 zł).
7. (Faktura) Otrzymano fakturę VAT za korzystanie z terminala do kart płatniczych:
a) wartość netto faktury 400 zł
b) podatek VAT (23%) 92 zł
c) suma faktury 492 zł
8. (WB) Wpływ utargu płatnego kartami pomniejszonego o należną prowizję (42 500 – 492 = 42 008 zł).
9. (WB) Spłacono zobowiązanie wobec banku z tytułu karty kredytowej.
Jednostka nie prowadzi bieżącej ewidencji środków pieniężnych w drodze.
Rozwiązanie
Z wykorzystaniem kart płatniczych, oprócz przedstawionych płatności (dokonywanych i otrzymywanych), jednostki gospodarcze mogą także pobierać gotówkę z bankomatu do kasy jednostki. Taka operacja podlega ewidencji według jednego z dwóch sposobów, w zależności od przyjętego sposobu ewidencji środków pieniężnych w drodze. Jeżeli jednostka księguje je na bieżąco, operację pobrania środków pieniężnych z bankomatu zaksięguje na podstawie dokumentu KP po stronie Dt konta „Kasa” i Ct konta „Inne środki pieniężne” (jako środki pieniężne w drodze), następnie księgowaniu będzie podlegało obciążenie rachunku bankowego przez bank (na podstawie WB), a księgowanie będzie następujące: Dt „Inne środki pieniężne” i Ct „Rachunek bieżący”. Jeżeli jednostka nie prowadzi ewidencji środków pieniężnych w drodze na bieżąco, a jedynie okresowo, omawiana operacja zostanie zaksięgowana w momencie podjęcia środków z bankomatu po stronie Dt konta „Kasa” i od razu po stronie Ct konta