Przewodnik po myśli Carla Gustava Junga. Отсутствует
Jung odniósł wrażenie, że psychologia nieświadomości w tej formie jest bardziej akceptowana. Po wykładach nowojorskich w 1912 roku informował Freuda, pisząc: „Stwierdziłem, że moja koncepcja psychoanalizy pozyskała bardzo wielu przyjaciół, którzy dotychczas byli bezradni wobec problemu seksualizmu nerwicy” (Freud, Jung, 1974, s. 235, tłum. K.P.). Adresat tych słów był jednak bardzo niezadowolony z owych modyfikacji i postanowił zerwać współpracę oraz przyjaźń z Jungiem (Freud, Jung, 1974, s. 237).
Praca nad przełomowym dziełem Wandlungen und Symbole der Libido uświadomiła Jungowi, że „książka ta stała się kamieniem granicznym położonym na rozstaju dróg” (GW 5 [Dz 3]: Przedm. do wyd. 4 [s. 13]). Nawiązując do tej kwestii, we wspomnieniach pisał:
Kiedy podczas pracy nad książką Wandlungen und Symbole der Libido dotarłem na koniec do rozdziału poświęconego ofierze, mogłem przewidzieć, że będzie mnie to kosztowało przyjaźń z Freudem. Miało tam bowiem dojść do głosu moje własne rozumienie kazirodztwa, zdecydowane przekształcenie pojęcia libido oraz inne myśli różniące mnie od Freuda (Jung, 1999, s. 173).
Problem Junga z psychoanalizą nie ograniczał się tylko do tej lub innej teorii Freuda, lecz dotyczył raczej całego systemu psychoanalizy, który w jego ocenie był zbyt sztywny, mechanistyczny i biologiczny, co absolutnie nie pasowało do sposobu myślenia, jakim odznaczał się Jung. We wstępie do Symboli przemiany pisał o „uciążliwej ciasnocie psychologii freudowskiej i światopoglądu Freuda” (GW 5 [Dz 3]: Przedm. do wyd. 4 [s. 11]), w których nie było miejsca dla wielu ważnych spraw związanych z życiem jednostki. Jung uważał, że „ramy pojęciowe, w jakie [Freud – przyp. K.P.] wtłoczył zjawisko psychiczne, są nieznośnie wąskie” i że wcale nie chodziło mu ani o teorię nerwic, ani o teorię marzenia sennego, lecz głównie „o reduktywny kauzalizm jego ogólnych zapatrywań i, by tak rzec, całkowite nieuwzględnianie jakże charakterystycznej dla wszystkiego, co psychiczne, celowości” (GW 5 [Dz 3]: Przedm. do wyd. 4 [s. 11–12]).
Jak wiadomo, Jung nie został ani następcą Freuda, ani spadkobiercą psychoanalitycznego dziedzictwa. Jego początkowe zafascynowanie psychoanalizą nie trwało zbyt długo, szybko dostrzegł jej jednostronne podejście do psychiki ludzkiej. Dla Freuda charakterystyczny był „sposób widzenia, któremu impet nadawał ów znamienny dla dobiegającego końca kresu XIX wieku racjonalizm i materializm naukowy” (GW 5 [Dz 3]: Przedm. do wyd. 4 [s. 12]). Zdaniem Junga myślenie Freuda było mocno zdeterminowane jego światopoglądem. Freud nie znosił zagadnień filozoficznych i miał problematyczny stosunek do takich zagadnień jak duchowość, duch, religia. Jung zaś, jako jeden z niewielu, był krytycznie ustosunkowany do propagowanych na przełomie XIX i XX wieku tendencji neopozytywistycznych, materialistycznych, mechanistycznych i antymetafizycznych. Inaczej niż Freud, poświęcał on religii wiele miejsca, ponieważ według niego zagadnienia z nią związane dotyczą psychicznego życia każdego człowieka.
W niniejszym opracowaniu, mówiąc o rozbieżnościach poglądów Freuda i Junga oraz o modyfikacjach w teorii psychoanalizy, ograniczyłem się z kilku racji do tylko dwóch zagadnień: seksualności i koncepcji libido. Po pierwsze, zagadnienia te mają kluczowe znaczenie dla obu szkół psychologii głębi, gdyż od ich ujęcia zależy obraz całej rzeczywistości psychicznej. Z tego też powodu Freud nie akceptował żadnych modyfikacji, a Jung odrzucał jednostronną i ciasną koncepcję psychoanalizy. Po drugie, kwestie te były pierwszymi zagadnieniami, w ramach których poglądy Junga zaczęły się odróżniać od poglądów Freuda. One to zadecydowały o powstaniu dwóch różnych psychologii nieświadomości: psychoanalizy Freuda i psychologii analitycznej Junga. Po trzecie, owe rozbieżności pozostały na zawsze i stały się poniekąd kryteriami tożsamości obu szkół psychologicznych. Po czwarte, zagadnienia te zadecydowały o powstaniu dwóch odmiennych wizji takich zagadnień jak: dojrzewanie, rozwój osobowości, koncepcje zaburzeń psychicznych, metoda terapeutyczna, rola marzeń sennych i sposób ich odczytywania oraz interpretacja kultury i religii.
Freud, S. (1971). Selbstdarstellung. Schriften zur Geschichte der Psychoanalyse. Frankfurt am Main: Fischer.
Freud, S. (1973). Über Psychoanalyse – fünf Vorlesungen. W: S. Freud, Darstellung der Psychoanalyse. Frankfurt am Main: Fischer. [Wyd. pol. Freud, S. (2010). O psychoanalizie pięć wykładów. W: S. Freud, Wykłady (Dzieła t. 12). Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR].
Freud, S. (1982). Wstęp do psychoanalizy. Tłum. S. Kempnerówna, W. Zaniewicki. Warszawa: PWN.
Freud, S. (1987). Entwurf einer Psychologie. W: S. Freud, Texte aus den Jahren 1885 bis 1938 (Gesammelte Werke, Nachtragsband, s. 375–488). A. Richards (red.). Frankfurt am Main: Fischer.
Freud, S. (1989). Zur Einleitung der Behandlung. Weitere Ratschläge zur Technik der Psychoanalyse. W: S. Freud, Studienausgabe. Ergänzungsband, Schriften zur Behandlungstechnik. A. Mitscherlich, A. Richards, J. Strachey (red.). Frankfurt am Main: Fischer. [Wyd. pol. Freud, S. (2007). W kwestii wprowadzenia do terapii (dalsze rady w kwestii techniki psychoanalitycznej I). W: S. Freud, Technika terapii (Dzieła t. 9, s. 145–164). Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR].
Freud, S. (1994a). Poza zasadą przyjemności. W: S. Freud, Poza zasadą przyjemności (s. 7–58). Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Freud, S. (1994b). Zarys psychoanalizy. W: S. Freud, Poza zasadą przyjemności (s. 99–156). Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Freud, S. (1996). Objaśnianie marzeń sennych (Dzieła t. 1). Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR.
Freud, S. (1999). Trzy rozprawy z teorii seksualnej. W: S. Freud, Życie seksualne (Dzieła t. 5, s. 27–130). Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR.
Freud, S. (2002a). Nieświadomość, tłum. M. Poręba. W: Z. Rosińska, Freud (s. 193–225). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S. (2002b). Próba wprowadzenia pojęcia narcyzmu, tłum. M. Poręba. W: Z. Rosińska, Freud (s. 270–294). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S., Jung, C.G. (1974). Briefwechsel. W. McGuire, W. Sauerländer (red). Frankfurt am Main: Fischer.
Greve, W., Roos, J. (1996). Der Untergang des Ödipuskomplexes. Argumente gegen einen Mythos. Bern–Göttingen–Toronto–Seattle: Huber.
GW 3: §1–316 | Jung, C.G. (1995). Über die Psychologie der Dementia praecox: Ein Versuch. W: C.G. Jung, Psychogenese der Geisteskrankheiten. Solothurn–Düsseldorf: Walter.
GW 5 [Dz 3] | Jung, C.G. (1998). Symbole przemiany. Analiza preludium do schizofrenii. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wrota.
GW 6 [Dz 2] | Jung, C.G. (1997). Typy psychologiczne. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wrota–KR.
GW 7: § 1–201 | Jung, C.G. (1981). Über die Psychologie des Unbewussten. W: C.G. Jung, Zwei Schriften über analytische Psychologie. Solothurn–Düsseldorf: Walter.
GW 15 [Dz 12] | Jung, C.G. (2011). O zjawisku ducha w sztuce i nauce. Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR.
GW 17 [Dz 9]: § 1–79 | Jung, C.G. (2015). O konfliktach duszy dziecięcej. W: C.G. Jung, O rozwoju osobowości. Tłum. R. Reszke. Warszawa: KR.
Hahn, P. (1982). Die Entwicklung der psychosomatischen Medizin. W: H. Balmer (red.), Geschichte der Psychologie. T. 2, Entwicklungslinien zur wissenschaftlichen Psychologie (s. 248–268). Weinheim–Basel: Beltz.
Hirschmüller, A. (1991). Freuds Begegnung mit der Psychiatrie. Von der Hirnmythologie zur Neurosenlehre. Tübingen: Diskord.
Jung, C.G. (1999). Wspomnienia, sny, myśli (wyd. 3). A. Jaffé (red.). Tłum. R. Reszke, L. Kolankiewicz. Warszawa: Wrota.
Pajor,