Kosmetologia t. 1. Отсутствует
wędzidełka języka (zwykle nad nim) zespala się w płaszczyźnie pośrodkowej z jednoimiennym naczyniem tętniczym strony przeciwległej.
Rycina 3.2.
Tętnice głowy i szyi oraz ich zespolenia (ciemna barwa). Widok ze strony prawej. Schemat.
Źródło: według R. Aleksandrowicz, B. Ciszek, A. Krasucki, Anatomia człowieka. Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
UWAGA!
Niezmiernie istotny z punktu widzenia obszarem topograficznym jest trójkąt tętnicy językowej. W jego obrębie po przecięciu mięśnia gnykowo-językowego ukazuje się tętnica językowa, którą w razie konieczności lekarz może podwiązać celem np. zatamowania krwotoku.
Trójkąt tętnicy językowej ograniczony jest przez:
• tylny brzeg mięśnia żuchwowo-gnykowego,
• ścięgno pośrednie mięśnia dwubrzuścowego,
• nerw podjęzykowy.
3.3.2. Tętnica twarzowa (facial artery)
Odchodzi od tętnicy szyjnej zewnętrznej nieznacznie powyżej tętnicy językowej. Biegnie dogłowowo za tylnym brzuścem mięśnia dwubrzuścowego i mięśniem rylcowo-gnykowym, następnie za kątem żuchwy. Dalej obejmuje podstawę żuchwy, ukazując się na twarzy przy brzegu przednim mięśnia żwacza. Kończy się w okolicy grzbietu nosa i kąta przyśrodkowego oka. Możemy wyróżnić dwie zasadnicze części tętnicy twarzowej: część szyjną oraz część twarzową. Granicą między nimi jest dolny brzeg żuchwy. Tętnica twarzowa zaopatruje w krew dno i ściany boczne jamy ustnej oraz cieśń gardzieli (część szyjna) oraz powierzchnię zewnętrzną twarzy (część twarzowa) (zob. ryc. 3.1 i 3.2).
UWAGA!
Tętnienie na tętnicy twarzowej wyczuwalne jest na trzonie żuchwy, w miejscu jej przejścia na twarz przy przednim brzegu żwacza, gdzie przebiega powierzchownie i jest przykryta tylko przez mięsień szeroki szyi. Uciskając to miejsce, możemy powstrzymać krwawienie z tętnicy twarzowej.
Od części szyjnej tętnicy twarzowej odchodzą:
• tętnica podniebienna wstępująca (ascending palatine artery) – zaopatruje głównie błonę śluzową i mięśnie podniebienia miękkiego i gardła; w mniejszym stopniu drobnymi gałęziami unaczynia migdałki podniebienne,
• gałąź migdałkowa (tonsilar branch) – zaopatruje migdałki podniebienne, podniebienie miękkie i nasadę języka,
• tętnica podbródkowa (submental artery) – odchodzi w miejscu, gdzie tętnica twarzowa krzyżuje podstawę żuchwy, następnie kieruje się do przodu, gdzie w okolicy bródkowej przy spojeniu żuchwy biegnie ku górze, dzieląc się na gałąź powierzchowną i gałąź głęboką; tętnica podbródkowa zaopatruje głównie śliniankę podżuchwową i mięsień żuchwowo-gnykowy,
• gałęzie gruczołowe (glandular branches) – zaopatrują śliniankę podżuchwową.
Od części twarzowej odchodzą:
• tętnica wargowa dolna (inferior labial artery) – odchodzi od tętnicy twarzowej w okolicy kąta ust, następnie przebiega poprzecznie i przyśrodkowo w wardze dolnej, przy mięśniu okrężnym ust; w płaszczyźnie pośrodkowej zespala się z jednoimiennym naczyniem tętniczym strony przeciwległej; zaopatruje wargę dolną,
• tętnica wargowa górna (superior labial artery) – odchodzi od tętnicy twarzowej na wysokości górnej linii zębodołów, następnie przebiega poprzecznie i przyśrodkowo w wardze górnej, przy mięśniu okrężnym ust; podobnie jak tętnica wargowa dolna w płaszczyźnie pośrodkowej zespala się z jednoimiennym naczyniem tętniczym strony przeciwległej; zaopatruje wargę górną,
• tętnica kątowa (angular artery) stanowi gałąź końcową pnia tętnicy twarzowej; przebiega ku górze wzdłuż brzegu bocznego nosa do przyśrodkowego kąta oka; zaopatruje sąsiadujące tkanki miękkie i skórę.
3.3.3. Tętnica skroniowa powierzchowna (superficial temporal artery)
Odchodzi od tętnicy szyjnej zewnętrznej na wysokości szyjki żuchwy w miąższu ślinianki przyusznej. Następnie przebiega ku górze do przodu od małżowiny usznej, wzdłuż bocznej granicy twarzy. Tętnica skroniowa powierzchowna jest jedną z dwóch końcowych gałęzi tętnicy szyjnej zewnętrznej. W części końcowej ma charakterystyczny wężowaty kształt, przebiegając pod skórą i tkanką podskórną, dzięki czemu jest zwykle łatwa do rozpoznania (zwłaszcza u osób wychudzonych i w podeszłym wieku) (zob. ryc. 3.1 i 3.2).
UWAGA!
Tętnienie na tętnicy skroniowej powierzchownej wyczuwalne jest ku przodowi od małżowiny usznej nad stawem skroniowo-żuchwowym.
Gałęzie przyusznicze (parotid branches) zaopatrują śliniankę przyuszną.
Tętnica poprzeczna twarzy (transverse facial artery) zwykle leży na mięśniu żwaczu i nad przewodem ślinianki przyusznej. Przebiega poziomo, ku przodowi do okolicy policzka.
Gałęzie uszne przednie (anterior auricular branches) zwykle odchodzą w liczbie mnogiej, ku tyłowi na powierzchnię przednią małżowiny usznej. Zaopatrują małżowinę uszną, przewód słuchowy zewnętrzny i staw skroniowo-żuchwowy.
Tętnica jarzmowo-oczodołowa (zygomatico-orbital artery) przebiega ku przodowi, nad łukiem jarzmowym, zmierzając do bocznego kąta oka. Tam w obrębie mięśnia okrężnego dzieli się na liczne drobne gałęzie.
Tętnica skroniowa środkowa (middle temporal artery) przebiega ku przodowi i górze, nad łukiem skroniowym. Wnika do mięśnia skroniowego, gdzie dzieli się na szereg gałęzi.
Gałąź czołowa (frontal branch) jest jedną z dwóch końcowych gałęzi powstałych po widełkowatym podziale tętnicy skroniowej powierzchownej, biegnącą ku górze i przodowi. Zaopatruje skórę, mięśnie i okostną okolicy czołowej.
Gałąź ciemieniowa (parietal branch) jest jedną z dwóch końcowych gałęzi powstałych po widełkowatym podziale tętnicy skroniowej powierzchownej biegnącą ku górze i tyłowi. Zaopatruje skórę, mięśnie i okostną okolicy ciemieniowej.
3.3.4. Tętnica szczękowa (maxillary artery)
Odchodzi od tętnicy szyjnej zewnętrznej w dole zażuchwowym, wewnątrz ślinianki przyusznej, na wysokości szyjki żuchwy. Kieruje się ku przodowi i nieznacznie ku górze, wstępując do dołu podskroniowego. Następnie zagina się bardziej ku górze i wstępuje do dołu skrzydłowo-podniebiennego, gdzie dzieli się na liczne gałęzie końcowe (zob. ryc. 3.1 i 3.2).
Tętnica szczękowa jest, obok wcześniej opisanej tętnicy skroniowej powierzchownej, jedną z dwóch końcowych gałęzi tętnicy szyjnej zewnętrznej.
Zgodnie z podziałem topograficznym w przebiegu tętnicy szczękowej wyróżniamy trzy odcinki (części):
• część żuchwową – głównie zaopatruje żuchwę, ściany ucha i jamę czaszki,
• część skrzydłową – zaopatruje mięśnie żuciowe,
• część skrzydłowo-podniebienną – zaopatruje jamę nosową