Die bruidseisoen. Helene de Kock
Sanet staan. Sy staan sommer net. Die slag het haar oopgeskeur. Tog ontdek sy dat sy nie iemand is wat steier nie. Sy kán staan! Alleen …
Sy bly staar na Hugo se rug, en sy wil dit uitskreeu: Nooit! Nie háár Kallie nie! Maar sy kry geen klank uit nie, en haar beterwete strooi sout in die seer: Ja, tóg! Getroud met ’n vrou wat hy moes begeer het … bo jóú!
“Hoe lyk sy?” vra sy skielik hard en duidelik sodat Hugo amper verskrik omswaai. Maar haar gesig is kalm, só kalm … Net die bruin oë gloei. Hugo het moeite om sy woede te beheer. Net die dokter in hom slaag daarin; die mán wil moor …
“Ek weet nie.” Kortaf. “Niemand weet nie. Sy was blykbaar saam op die toer na Yellowstone Park. Dáárvan weet jy seker?”
Sy knik. ’n Pynlike beweging.
So broos, so ragfyn van die seer staan sy daar, dat Hugo se selfbeheersing net-net wil vermurwe – al weet hy met elke vesel in hom dat dit nie is wat sy nou nodig het nie.
“Kom sit. Trek uit jou jas,” sê hy kortaf, maar sy mond word sag toe hy sien hoe sy nie kan reageer nie. Sy kan net staan, staan en nie omval nie. Dis al. Elke ander handeling staan ver buite haar beheer. Hy loop tot by haar, voel vlugtig aan die klam jas en trek dit versigtig uit. Sy maak haar oë toe en laat hom gedwee begaan.
Hugo voel ontstemd hoe yskoud sy is. Dwarsdeur die wolrok slaan ’n koue wat nie net aan die weer buite toe te skrywe is nie.
Hy kyk na die spierwit gesig digby syne, die reguit neus, lang wimpers, die hol wange en droewige mond … en dit word ’n oomblik wat haar aan hom vasvries – die oomblik van háár ontsetting en sy ontdekking. Hy skrik hewig vir sy gedagtes, maar lag homself dan innerlik uit daaroor. Hy moes tog lankal geweet het, bewústelik gewéét het hy het haar lief? Waarom anders het hy Lilian sommerso laat gaan? Waarom het hy Londen toe gevlug toe Kallie verloof geraak het? En nou, sonder die direkte verlof van die senior konsultant, op die eerste vliegtuig gespring toe sy ma hom van Kallie se nuutste flater vertel?
Sonder dat hy wil, knel sy hande om haar skouers en haar oë vlieg oop. Sy greep verslap onmiddellik.
“Kom, jy’s bevrore,” sê hy beslis. “Ek wil hê jy moet in vuurwarm water gaan bad terwyl ek vir ons iets te ete bestel.”
Sy skud haar kop stadig, loom van skok.
“Nee … nee, ek wil eers hoor …”
Hugo stuur haar ferm oor die dik mat deur die slaapkamer na die aangrensende badkamer.
“Jy sál alles hoor, maar jy moet eers warm word. Netnou word jy siek!”
Sy sterk arm wat haar voortstu en sy laaste woorde laat haar skielik ontdooi.
“Siek? Ek wens …” Sy leun teen die badkamermuur aan. “Ek wens ek was liewer dood! Hoekom is ek gebore? Waarom begin dinge? Sê jy my …” Sy praat met ’n moeë stem. Dis asof haar lippe net haar sugte verwoord. Iewers in haar agterkop daag die besef dat haar woorde melodramaties is en sy begin liggies lag. So what? Haar kêrel het haar afgesê. Meer as dit, eintlik: hy’t die eerste vrou wat hy kon kry, summier gevat. Seker om los te kom van háár … Sy lag meteens hardop.
Hugo kyk vinnig na haar, vat na haar arm, maar sy skud haar kop. “Los my maar … Los net … Ek … ek glo nie … dis histerie nie …”
“Wat dan?” vra hy sag, maar sy oë bly waaksaam op haar.
“Ek … weet nie … Miskien … lag ek omdat dit werklik snaaks is.”
Vir ’n oomblik lyk dit of hy iets wil kwytraak, maar hy buk vinnig by die liggroen bad en begin die warm water intap. Hy bly ’n rukkie so staan, druk met sy hande op die kant dat die kneukels wit uitslaan, krap in sy deurmekaar gemoed na iets, enigiets om te help las aan die breekplek, die groot seer. Dan kom hy orent, stadig, met onsekerheid in die keep van sy mond.
“Sanet!” Hy praat hard, bó die gesuis van die water uit.
Sy antwoord nie, die lag opeens heeltemal weg. Lig net haar kop om na hom te kyk.
“Ek wil iets uit my hart aan jou sê …” Die effense lewe in haar oë laat hom voortgaan: “Dis jou eerste groot seerkry dié, en …”
Hy byt liggies op sy tande, weet nie mooi hoe om voort te gaan nie. Sanet staar verbaas na hom, sien hom nou eers regtig raak. Hugo, die koel en kalm Hugo, wat nou nie weet waar om te trap nie. Sy ontspan ’n bietjie, en dit word ’n stil oomblik. ’n Eerste hand uitsteek om die wond te betas, die skade te meet.
“Ja,” sê sy amper onhoorbaar. “Ja, dis die eerste groot ding in die lewe wat my tref!”
Oomblikke lank kan hy net na haar kyk, versigtig om geen woorde te gebruik wat haar kan verjaag, of net goedkoop kan troos nie. Toe skiet dit hom te binne: “Sanet, ken jy die verhaal van Job?”
Sy kan ’n effense glimlaggie nie keer nie, ’n trekkie van die lippe wat bitter smaak.
“Jy wil sê ek moenie nou op die ashoop gaan sit nie?”
Hy weet hy’t sy voet in ’n ding gesit, maar soms moet ’n mens mos maar ’n ding reguit sê. Tog verweer hy: “Nee, ek is nie banaal nie!”
Sy verbleek nog meer, besef ineens dat Hugo ’n flentertjie van sy gemoed aan haar wil blootlê – al is dit op hierdie onmoontlike tyd.
“Ekskuus,” prewel sy. Haar mond begin bewe en haar oë skiet vol trane. Hugo sien dit, en draai die krane vinnig toe. Toe hy weer na haar kyk, het sy alle selfbeheersing verloor. Sy ruk soos sy snik.
Hy bedwing hom ook nie langer nie. Hy druk haar teen sy bors vas asof hy só die verdriet wat haar so sielsverlore laat huil, wil keer. Hy praat met sy lippe op haar hare – allerhande woorde, wat sommer net uit sy vol gemoed stroom. En hy bied haar sy wit sysakdoek aan …
Hy laat haar huil en huil tot die laaste snik soos ’n sug uit haar ontsnap. Sy leun met haar gesig skuins teen sy natgehuilde bors aan.
“Wat … wat wou jy gesê het?”
Hy kyk af op die geswelde ooglede, die gekneusde mond, waarvan sy die bewing vergeefs probeer beheer. Hy staan verslae, meer verslae as wat sy ooit kan dink of droom. Want hy weet met die helderheid van ’n ligbaken in die nag wát hierdie vrou met die beeldskone uiterlike en die skugter gees nog altyd vir hom beteken het. Soos ’n honger wat saam met jou van die tafel af opstaan, so was sy nog altyd in sy gemoed – ’n eindelose verlange. En hy soek na woorde wat sy hart nie sal verraai nie, en háre sal versterk.
Eindelik sê hy: “Ek … ek wou jou vertel hoe ek aan Job dink – ek bedoel, hoe ek nog altyd die verhaal onthou. Ek onthou dele van die eerste versie omdat dit so poëties mooi klink: Daar was ’n man in die land Us wie se naam was Job; … een wat afgewyk het van die kwaad … Daarby was sy besitting seweduisend stuks kleinvee en drieduisend kamele …”
Sy arms verstyf om haar, keer enige teëwoord.
“Luister nou. Wat ek eintlik wou sê, is dit: ek onthou veral ook een van die laaste versies omdat dit op my ’n indruk gemaak het, seker as kind nog: En die Here het die einde van Job meer geseën as sy begin … Jy het netnou gewonder waarom dinge hoegenaamd begin! En … selfs al gaan dit nou nie hier om sulke geweldige gewigtigheid soos siekte en dood en so aan nie, is dit tog jou eerste swaarkry. Reg?”
Sy lig haar traannat gesig en soen hom lig op die wang.
“Dankie, Hugo, baie dankie. Ook dat jy na my toe gekom het. As ek dit by die huis moes gehoor het … van … van Kallie …” Sy bewe teen hom aan. Dis ’n bewing wat soos ’n koulike vlammetjie die droë spanning in hom wil laat vlamvat. Hy druk haar vinnig van hom af weg.
“Kom nou,” sê hy skielik bot. “Bad gou. As jy nie gou maak nie, kom ek jou help – dit belowe ek.”
Sy soek na sy oë, soek na ’n teken van terg, maar kry dit nie.
“Jy sal nooit!” sê sy onwillekeurig geskok.