Tryna du Toit-omnibus 9. Tryna du Toit
kyk na haar en ’n oomblik rus sy blik op die rooibruin hare wat glinster in die sonlig, dan vervolg hy met ’n glimlag: “Ek sê ‘miskien’ … Sekere chemikalieë kan ’n mens nooit bymekaarbring sonder om ’n ontploffing te veroorsaak nie. Net so het sekere mense ’n natuurlike antagonisme vir mekaar – soos olie en vuur. Die oomblik wat jy hulle bymekaarbring, spat die vonke.”
Sy glimlag onwillig. Dan sê sy sober: “As liefde dan nie die maatstaf is nie – hoe kan ’n mens ooit seker weet dat die persoon wat jy kies, die regte een is?”
“Daar is baie dinge wat jy in aanmerking moet neem. Julle moet dieselfde ideale en belangstellings hê. Julle moet van dieselfde dinge hou, dieselfde taal praat …”
“Het ons nie al daardie dinge gehad nie? En nog meer?”
“Miskien het ons. Maar toe het die natuur met sy botsende chemikalieë bygekom. Twee harde stene, sê die spreekwoord, kan nie maal nie. En ons was albei harde stene – die een wou nie vir die ander toegee nie …”
Dis waar, dink sy terwyl sy kyk na die grys misreën wat weer oor die see kom. Twee harde stene. Albei te trots, te koppig, te moedswillig om te erken dat hulle verkeerd is … om ’n hand uit te steek om hulle wankelende geluk te red voor dit stukkend op die grond val.
“Daar is nog iets wat ek graag wil weet – miskien kan jy vir my sê, Emile. Dink jy ’n mens kan ’n tweede keer liefhê – opreg en met volle oorgawe?”
Hy kyk af na die stil, peinsende gesig, sien die weemoedige trek om die mooi, gevoelige mond en hy dink dat sy skielik weer jonk en weerloos lyk … glad nie so seker van haarself as wat sy probeer voorgee nie.
“Ek dink beslis so,” antwoord hy en sy stem is sterk en vol oortuiging. “Die ekstase sal miskien ontbreek, maar dit sal ’n dieper en inniger liefde wees, beter bestand teen die storms van die lewe. Maar dit sal natuurlik ook baie van jouself afhang. As die eerste ervaring jou hard en bitter gemaak het, as jy jou hart doelbewus sluit vir alles wat mooi in die lewe is, moet jy noodwendig die liefde ook uitsluit. Maar as jy besluit om die verlede agter jou te sit, om die toekoms met ’n oop hart tegemoet te gaan en die kennis waarvoor jy so duur betaal het te gebruik, kan jy nie anders as om ’n sukses van die lewe te maak nie. Maar kom, ons sal verder in die motor moet gesels. Hier is die reën.”
Uitasem bereik hulle die motor en ry in die reën tot by Kommetjie, waar hulle tee drink. Nou het hulle die dieper dinge ’n bietjie opsygesit en gesels oor familie en vriende en die meer oppervlakkige gebeurtenisse wat hulle lewens geraak het in die vyf jaar wat verby is. Sy vertel hom dat haar ma weer getroud is en Emile vertel haar dat sy pa se geskiedenisreeks waaraan hy soveel jare gearbei het, uiteindelik voltooi is en tot hulle geheime verbasing dadelik deur die departement aanvaar is. Met die outeurstjeks wat hy gekry het, en nog sal kry, kon hy die skoolhou laat staan en hom voltyds aan sy navorsing wy.
“Dis wonderlike nuus,” sê Veronica. “Ek is bly – ook om jou ma se ontwil.”
So is die lewe, dink sy: dis soos ’n wiel wat draai. Vandag is dié een bo, môre daardie een. Dis maar goed ’n mens weet nie wat die toekoms vir jou inhou nie.
Die rit van Kommetjie na Constantia, in helder sonskyn en met die herfsblou lug in groot kolle sigbaar tussen die wit wolke, is ’n lus vir die oog. Die najaar se goud is op die wingerde en in die valleie en teen die heuwels; ryk, vlamkleurige populiere staan in kontras met die groen van die denne. En altyd in die agtergrond, soos die sagte refrein van ’n geliefde lied, troon die blou berge.
Nou is hulle albei stil, vasgevang in die bekoring van die laat herfsmiddag. Die gesprek daar op die rotse het die lug tussen hulle gesuiwer; sy kon nou stil langs hom sit, sonder spanning of verleentheid.
Constantia in sy herfskleed was ’n onvergeetlike panorama van wisselende tonele. Die wonderlike eikelaan vol helder getinte blare, die denne- en bloekomplantasies met hier en daar die wit spookgestalte van ’n naakte populier, die sierlike wit gewelhuis wat vertel van ’n ryk verlede – elkeen was op sy eie ’n volmaakte prentjie. Hulle het geluister na die lied van die wind in die bome en die res van die wêreld was baie ver weg.
“Hier sal ek tevrede die res van my dae kan bly,” verbreek Emile uiteindelik die gemaklike stilte.
“En die suidooster?” vra sy met ’n glimlaggie, maar hy skud net sy kop.
“Dit tel nie regtig nie.”
In die persblou skemering stap hulle stadig terug na die motor. Die geur van klam akkerblare is om hulle en die weemoedige gekoer van ’n tortelduif klink bo die sagte geruis van die wind. Toe Emile sonder ’n woord haar hand neem en dit deur sy arm trek, laat sy dit daar bly.
“Ek kom nou agter ek is honger,” sê Emile toe hulle by die motor kom. “Ek was vanmiddag so besig, ek het nie tyd gehad om behoorlik te eet nie. Kom ons gaan hoor, miskien kan hulle vir ons hier aandete gee.”
Sonder ’n woord stap sy saam met hom binnetoe. ’n Halfdosyn groepies mense is besig om verversings te geniet en te gesels, verder is die vertrek leeg. In die groot kaggel brand daar ’n tamaai houtvuur en die kamer met sy houtbalke en groot vensters wat uitkyk op die wisselende natuurtonele lyk gesellig en aantreklik. Emile neem haar na ’n tafeltjie digby die vuur waar sy gaan sit terwyl hy die bestuurder soek. Binne ’n paar minute is hy weer terug.
“Dis nie ’n probleem nie. Ons kan selfs ’n glasie wyn kry om ons besig te hou terwyl hulle ons kos maak.”
Terwyl hulle ’n rukkie later die beloofde glasie sjerrie voor die vuur drink, vra Veronica terloops uit oor die werk wat Emile Kaap toe gebring het. Tot haar verbasing en heimlike ontsteltenis ontdek sy dat die besigheid wat sy gedink het ’n paar dae sou duur, in werklikheid ’n groot en belangrike opdrag is en dat hy verwag om nog minstens ses of agt weke in Kaapstad te wees.
“Ek verstaan nie,” sê sy ’n bietjie onthuts. “Waarom moet ’n argitek spesiaal van Pretoria af kom om ’n gebou in Kaapstad te ontwerp? Is hier nie ook argitekte nie?”
Hy verduidelik dat die betrokke firma een van hulle oudste kliënte is vir wie hulle al geboue oor die hele land ontwerp het. Hierdie spesifieke gebou bestaan uit kantore, ’n biblioteek, ’n verversingslokaal en ’n ontspanningskamer vir die personeel, en aangesien hy volkome vryheid met die ontwerp het, is dit ’n wonderlike kans om te wys waartoe hy in staat is.
Veronica luister stilswyend. Sy besef wel deeglik dat dit ’n buitengewone kans vir ’n jong argitek is, maar in haar hart voel sy nie baie gelukkig oor die saak nie. Emile se koms na Kaapstad het reeds die rustige gang van haar dae versteur; die nuus dat hy nog weke lank, miskien maande, hier in die stad sal wees, het die wind uit haar seile geneem. So iets was sy nie te wagte nie.
“Wat makeer, Veronica?” vra hy na ’n rukkie toe haar stilte opvallend word. “Hou jy nie van die gedagte dat ek nog so lank hier in Kaapstad sal wees nie?”
“Waarom sal ek omgee?” vra sy skouerophalend. “Ek het net so ’n gevoel dat jy my opsetlik onder ’n verkeerde indruk gebring het. Waarom anders die haas om jou sake in orde te kry en jou skuld te vereffen – terloops, ek weet nog nie wat die kamtige skuld is wat so swaar op jou gewete rus nie – as jy weet dat daar nog baie tyd is?”
Sy gesig is stil, onleesbaar.
“Ek het jou nie vir een oomblik onder ’n verkeerde indruk probeer bring nie. Ek sal die volgende weke baie besig wees en ek weet nie wanneer ek weer ’n kans sal kry om met jou te gesels nie. Dan kom Leonie – dis die meisie van wie ek jou vertel het – aan die begin van April vir ’n paar weke Kaap toe vir vakansie en ek wil graag die … ander saak afgehandel hê voor sy kom.”
“O!” Haar gesig is rooi van skielike verleentheid. “Ek is jammer. In daardie geval verstaan ek natuurlik jou haas.”
Hy steek sy hand in sy sak en bring ’n koevert te voorskyn waaruit hy ’n tjek haal wat hy vir haar gee. Dit is ’n tjek vir driehonderd rand en is aan haar uitgemaak.
“En dit?” vra sy koud.
“Dis