Christine le Roux Keur 3. Christine le Roux
nie. “Dis nie swaar nie, ek kan dit self dra.”
“Ek sal dit dra.” Sy stem is onemosioneel. Hy lag nie vir haar of raak ergerlik oor haar vasberadenheid nie, hy konstateer bloot ’n feit. “Is dit al?”
“Ja.”
“Dan moet ons maar ry, dis nog ver plaas toe.” Hy stap voor haar uit, nie na ’n modderbesmeerde bakkie of vragmotor soos sy verwag het nie, maar na ’n netjiese, blinkskoon motor. Hy sluit die passasiersdeur vir haar oop, maak die deur agter haar toe en bêre haar tas in die bak.
“Het u ’n goeie vlug gehad?” vra hy beleef toe hy langs haar inklim en die enjin aanskakel.
“So goed as ’n mens kan verwag in daardie ou sprinkaantjie,” antwoord sy.
Dis reeds skemer, en dit word vinnig donker terwyl hulle ry, sodat sy nie veel van die omgewing kan sien nie. Sy weet ook glad nie waaroor om te praat nie. Met die werklikheid wat hulle onder die oë moet sien, voel sy dit sal onvanpas wees om oor alledaagshede te praat.
“Ek is jammer oor u oom se dood,” sê hy.
“Dankie.” Na ’n lang stilte besef sy dit word van haar verwag om iets te sê. “Maar u het hom seker ook goed geken, dalk nog beter as ek. U voel die verlies seker meer.”
“Ja,” sê hy kortaf.
Hulle ry nou deur die verligte strate van die dorp en hy wys na plekke: die bakkery, die garage waar hy altyd petrol ingooi, die supermark, die koöperasie. Sy weet nie waarom dit nodig is dat sy dit weet nie, maar sy maak asof sy belangstel en knik af en toe.
“Die plaas is ongeveer dertig kilometer van die dorp af,” sê hy. “Wanneer was u laas hier?”
“Toe ek omtrent ses jaar oud was.”
Hy beweeg sy kop effens, maar aangesien dit nou donker is in die motor, kan sy nie sy gesigsuitdrukking sien nie. “Dis lank gelede. Baie dinge het verander.”
“Hoe lank woon u al hier?” vra sy beleef.
“Tien jaar voltyds, maar ek het natuurlik my skool- en universiteitsvakansies ook hier deurgebring.”
Dis iets wat sy nie geweet het nie en sy wonder waarom, maar sy wil nie nuuskierig klink nie en swyg dus. Die kopligte van die motor verlig die teer en die gras aan weerskante van die pad, en al wat hoorbaar is, is die geluid van die bande op die teer. Sy word vaak; die stippellyne op die pad wat onder die enjinkap ingly en die telefoonpale wat verbyswiep, het ’n hipnotiese uitwerking. Sy is bly toe hy eindelik van die groot pad afdraai en hulle oor ’n stamperige grondpad tussen bosse ry.
“Die pad is sleg,” maak hy verskoning. “Die kwaai reën wat ons gekry het na die droogte het eintlik baie skade gedoen. Ek sal die pad een van die dae weer skraap.”
“Het julle nou water?” vra sy om darem iets te sê.
Vir die eerste keer klink hy optimisties. “Ja. Die damme is vol en die rivier loop steeds.”
Sy maak asof sy rondkyk, maar eintlik kyk sy na hom. Hy het besonder mooi hande vir ’n boer; hulle rus liggies en ontspanne op die stuurwiel. Sy druk haar eie hande tussen haar knieë in en besef skielik waarom Sandra so oor haar hande geneul het. Die afgelope jaar het sy nie eintlik veel aandag aan haar voorkoms gegee nie; haar hande is grof en vol krapmerke. Die motor maak ’n draai op die werf en hou stil. Al wat Julia kan sien, is wit geboue en die huis.
“Ons is hier,” sê hy en maak sy deur oop. Sy bly sit en kyk na die huis. Sy herken dit dadelik en is eintlik verwonderd dat sy ooit vergeet het hoe dit lyk. Dit lyk nou so bekend: die trappe wat na die stoep lei, die breë stoep wat om drie kante van die huis loop, die toringagtige hoekkamers op die stoep – was dit nie oom Septimus se kantoor nie? Al die ligte op die stoep brand. Dit omgewe die huis met sy rooi dak in ’n verwelkomende gloed en sy voel weer ses jaar oud, asof sy met die trap op wil huppel en in die lang gang af wil dans. Sy kom eers tot verhaal toe sy sien hy hou die deur geduldig vir haar oop. Dis iets waarvan sy gewoonlik nie hou nie – sy is in staat om ’n deur self oop te maak – maar nou klim sy verdwaas uit.
“Ek herken dit,” sê sy stadig. “Dis presies soos ek dit onthou.”
“Aan die buitekant van die huis is nooit verander nie.” Hy wys dat sy voor moet stap en sy klim die trap stadig op. Sy wens sy kan ontslae raak van die dromerige gevoel, asof sy in ’n nuutgevonde werklikheid instap. Sy moet nugter bly. Maar die gevoel bly; dit word trouens al hoe sterker terwyl sy in die gang afstap.
“Dit ruik selfs dieselfde,” sê sy lomp.
Die gastekamer is onbekend. Sy staan by die deur, eintlik verlig om weer meester van haar gevoelens te wees. Die kamer is so groot soos sy dit onthou, maar verder is niks herkenbaar nie. Waar donker hangkaste gestaan het, so groot en donker dat sy vir hulle bang was, is nou ’n muur van wit ingeboude kaste. Eenkant, waar die klein sitkamertjie was – sy onthou hoe haar ma daar gesit het om haar, Julia, se lang vlegsels uit te kam – is nou ’n moderne, smaakvol geteëlde badkamer. Die hoë houtbed is weg; in sy plek staan twee moderne driekwartbeddens met wit-en-groen geblomde dekens oor. Die gordyne is van dieselfde stof, die twee leunstoele voor die wye koepelvenster is groen, die mat naaswit. Dit lyk soos ’n suite in ’n deftige hotel – behalwe dat dit na rose ruik. Op die tafeltjie tussen twee stoele staan ’n enorme boepenspot vol rose, eintlik oorvol.
“O,” sug sy, “die rose!”
“Dis omtrent al wat oor is van die ou blomtuin,” sê hy en sit haar tassie op die stoel neer.
“En die kamer is anders,” sê sy. “Die ou, donker kaste … Ek was altyd bang daar kruip hekse weg.”
“Oom Septimus het die huis binne gemoderniseer,” sê hy sonder om te laat blyk wat hy dink van hekse in klerekaste. “Toe u laas hier was, was daar seker net die een badkamer in die gang.”
“Ja.” Sy onthou dit. ’n Saal van ’n vertrek en ’n bad met pote wat soos ’n leeu s’n gelyk het, koperkrane wat sy nie self kon oop- of toedraai nie, harde handdoeke so groot soos lakens.
“U wil seker uitpak en opfris,” sê hy. “Ons kan iets drink en dan eet. Mieta het alles voorberei voordat sy huis toe is.”
Sy knik en hoor hoe hy die deur saggies agter haar toemaak. Sy kan dit nie verhelp nie; dit voel asof iets waaroor sy geen beheer het nie, van haar besit geneem het. Terwyl sy haar kledingstukke uitpak en ophang, haar hande en gesig was, haar hare borsel, probeer sy haar regruk, maar sy kan nie. Dis soos ’n mantel wat oor haar geval het; die knoop stewig onder haar ken vasgemaak.
Sy is weer klein en gelukkig en onskuldig. Sy glo nog die lewe is ’n heerlike ding, vol uitdagings en vreugde. Hoe kan ’n huis dit aan ’n mens doen? wonder sy terwyl sy hande vol koue water in haar gesig spat. Hoe kan ’n mens in ’n ander, beter wêreld instap deur bloot van een huis na ’n ander te beweeg? Wat is daar in hierdie huis wat haar vir die eerste keer in ’n lang tyd veilig en geborge laat voel?
Gedagtig aan Sandra, smeer sy lipstiffie aan haar lippe, werp ’n laaste, kritiese blik in die spieël en stap in die gang af na die sitkamer. As sy gehoop het sy kan van die vreemde gevoel ontslae raak, was sy verkeerd, want die sitkamer lyk nog soos altyd: groot, diep ou stoele en banke, tafeltjies van donker hout, swaar, ornamentele vertoonkaste, outydse staanlampe met kappe vol kraletjies en fraiings.
André Malan staan op toe sy binnekom; hy het reeds ’n glas in sy hand.
“Wat sal u drink?” vra hy.
“Witwyn … koue witwyn, asseblief.”
Hy verdwyn in die gang af en kom terug met ’n bottel wat hy bedrewe oopmaak.
“Hier,” sê hy. “Gesondheid.”
Sy knik net en drink ’n sluk. “Ek was nie voorbereid hierop nie,” sê sy dan. “Die atmosfeer van die huis. Die manier wat …” Sy kan nie die regte woorde vind nie en probeer liewer ook nie. Kopskuddend drink sy haar wyn.
“Gee