Stories vir die lewe-omnibus. Piet Naude
Shakespeare se drama, sy swaard in die lug swaai en wanhopig uitroep: “Gee my ’n perd! ’n Perd! My koninkryk vir ’n perd!”
Maar daar was geen perd vir hom nie. Sy troepe het in volslae wanorde begin vlug, en elkeen het nou net probeer om sy eie lewe te red. ’n Paar oomblikke later was Richmond se krygers op Richard, en die veldslag was verby.
Van daardie dag af leer die mense van Engeland hulle kinders dat ’n gebrek aan verantwoordelikheid in klein takies tot groot verliese kan lei. Hulle sê:
Weens gebrek aan ’n spyker is ’n hoefyster verloor.
Weens gebrek aan ’n hoefyster is ’n perd verloor.
Weens gebrek aan ’n perd is ’n veldslag verloor.
Weens gebrek aan ’n oorwinning in dié geveg,
het Richard sy koninkryk verloor.
21 Jakob en die prinses
Eendag lank, lank gelede was daar ’n man wat die goedhartigheid en die wysheid vanself was. Daar was niemand met wie hy nie oor die weg kon kom nie. Jakob was sy naam. Jakob was ’n baie tevrede man. Ander het egter gedink dat hy baie rede het om ongelukkig te wees, want sien, Jakob was nie mooi nie. Dit was eers wanneer ’n mens hom leer ken het dat sy goedhartigheid en wysheid jou laat vergeet het van sy voorkoms.
Jakob en die koning van die land was groot vriende. Die koning was so beïndruk met sy wysheid dat hy hom dikwels paleis toe laat kom het om met hom te gesels. Later het Jakob so baie daar gekom dat daar spesiaal vir hom ’n kamer ingerig is.
Die paleispersoneel het baie van die nederige, vriendelike Jakob gehou. Maar met die koning se jongste dogter was dit ’n ander storie. Sy was so gewoond daaraan dat haar pa haar bederf dat sy jaloers geraak het op al die aandag wat hy aan Jakob gee.
Eendag toe hulle mekaar in die gang raakloop, sê sy katterig vir Jakob: “My pa sê jy is die wysste man in die hele koninkryk. Maar as dit so is, hoekom bewaar God dan soveel wysheid en kennis in so ’n … onindrukwekkende houer soos jou liggaam?”
Jakob was ’n oomblik uit die veld geslaan. Toe antwoord hy met ’n teenvraag: “Sê my, het jou pa ’n wynversameling?”
“Jy kan nie so slim wees soos hulle sê nie,” antwoord die prinses snipperig. “Almal in die land weet tog dat my pa ’n beroemde wynkenner is. Hy besit die beste kelder in die land.”
“Waarin stoor hy dié wonderlike wyn in sy kelder?” vra Jakob.
“In kruike van klei, natuurlik.”
“Kleikruike!” lag Jakob. “Ag, verskoon my dat ek lag, Prinses. Maar dit verbaas my dat ’n man met u vader se rykdom sy wyn in kleikruike aanhou. Ook eenvoudige mense soos ek stoor ons wyn in kleikruike. Ek het gedink dat koninklikes hul wyn in iets meer elegants – soos silwerkruike – sal berg.” En lag-lag stap Jakob weg.
Die prinses besluit daar en dan dat hulle nie mag afsteek by ander adellikes nie. Dus reël sy met die keldermeester – wat moet luister na prinsesse – om al haar pa se wyn in silwerkruike te laat gooi.
Nie lank daarna nie nooi die koning ’n klomp mense na ’n fees by die paleis. Hy laat die beste kos voorberei en sy beste wyn uit die kelder word voorgesit. Maar toe die gaste die koning se wyn proe, moet hulle skielik agter hulle servette wegduik om hul skok weg te steek. Want die wyn proe aaklig: vrank en suur.
Maar ten spyte van hul hoflike pogings kom die koning agter dat iets skort. En toe hy self proe, is daar konsternasie. Hy eis onmiddellik ’n verduideliking van sy wynmaker. Dié verwys hom na die keldermeester. En hy wys ’n vinger na die prinses en haar bevel om die wyn in silwerkruike te gooi. Die koning was briesend en sy dogter moes voor sy tafel verskyn en die gaste om verskoning vra.
Ná die fees storm die prinses by Jakob se kamer in. “Hoekom het jy my so mislei? Jy het mos geweet wyn word suur in silwerhouers!”
“Ek is regtig jammer dat jou pa so kwaad geword het,” sê Jakob, “maar ek moes op ’n manier aan jou demonstreer dat God soms aan die onbelangrikste en selfs lelikste mense die duur geskenk van wysheid gee.
“Wysheid, soos wyn, word die beste bewaar in eenvoudige houers.”
22 Dit sou so ánders kon wees!
In die Westminster-abdy in Londen staan dié woorde op die grafsteen van ’n Anglikaanse biskop:
“Toe ek jonk en vry was en my verbeelding geen perke geken het nie, het ek gedroom hoe ek die wêreld wou verander. Soos ek ouer en wyser geword het, het ek agtergekom dat die wêreld nie sal verander nie.
“Toe het ek my droom effens ingekort en besluit om net my land te verander. Maar ek het daarmee ook geen sukses gehad nie.
“In my herfsjare het ek nog een laaste poging aangewend om dinge te verander. Ek het min illusies oorgehad en besef dat ek tevrede sou moes wees om net my gemeente, of selfs net my gesin, te verander. Maar hulle wou niks daarvan weet nie.
“En nou, terwyl ek op my sterfbed lê, begryp ek, te laat: As ek maar net by myself begin het, sou ek dalk deur my voorbeeld my gesin en ’n paar gemeentelede kon verander. Met hulle inspirasie en bemoediging sou ons dalk ons land kon help verander. En wie weet, miskien sou ons selfs iets aan die wêreld kon doen.”
___________________________________
Wysheid is dikwels baie nader aan ons wanneer ons kniel as wanneer ons vlieg.
WILLIAM WORDSWORTH
23 Die biskop se vrou
Toe die ou koning sterf, het sy windlawaai-seun by hom oorgeneem. Hy het besluit dat sy pa se ou raadgewers en amptenare nie by sy moderne regeerstyl pas nie. Hy het die staatsekretaris, tesourier en verskeie ouer adviseurs ondervra en bevind dat hulle onwaardig is om vir hom te werk. Hulle is summier afgedank en verban.
Die volgende persoon op sy agenda was die biskop. Die nuwe koning het sy bedenkings gehad of die biskop wys genoeg was om die kerk te lei. Hy het ’n boodskapper met ’n brief na die biskop se huis gestuur: “U moet oor drie dae na my paleis kom en die volgende drie vrae beantwoord: In watter rigting kyk God? Wat is ek werd? Wat dink ek? As jy hierdie drie vrae nie korrek kan beantwoord nie, word jy uit my koninkryk verban.”
Die biskop het die vrae bestudeer en sy hande in die lug gegooi. “Wat gaan met die man aan? Dis mos hopeloos onregverdig,” sê hy vir sy vrou, Ariel. “Ek het geen idee wat om op sulke lawwe vrae te antwoord nie.”
“Man, moenie jou so ontstel nie,” sê sy vrou rustig. “Ek sal gaan. Jy weet mos raaisels was nog altyd my sterk punt.”
“Hy sal mos onmiddellik weet jy is nie ek nie,” babbel die biskop senuweeagtig.
“My man, hy het jou nog nooit ontmoet nie,” kalmeer Ariel hom weer. “As ek jou klere aantrek – daardie los kleed! – en jou ampshoed opsit en my stem laer maak, sal hy niks vermoed nie!”
Dit was so ’n hopelose saak dat die biskop tot sy vrou se bisarre plan ingestem het. Toe die biskop se vrou in haar man se biskopsgewaad by die paleis opdaag, word sy dadelik na die koning geneem.
“Laat ons onmiddellik begin,” sê die koning. “In watter rigting kyk God?” Ariel glimlag met die koning en sê: “U Majesteit, ek het eers vir ú ’n vraag.” Toe stap sy na ’n kers wat voor die koning se troon brand. “In watter rigting, sou u sê, gee ’n kers lig?”
“Jy kan mos self sien – dit gee lig in alle rigtings!” antwoord die verbaasde koning.
“Nou ja, net so is God. Waar Hy kyk, is daar lig. Hy sien alles, oral. Sy heerlikheid vul die hele skepping.”
“Uitstekende antwoord!” roep die jong koning uit. “Nou vir my tweede vraag: Wat is ek werd?”
“29 silwerstukke,” antwoord Ariel sonder om ’n oomblik te aarsel.
Die