Ogniem i mieczem. Henryk Sienkiewicz

Ogniem i mieczem - Henryk  Sienkiewicz


Скачать книгу

      chan — wladca tatarski.

      107

      murza [wym. mur-za] a. mirza [wym. mir-za] — ksiaze tatarski.

      108

      zagon — szybki wypad oddzialu konnego daleko na tereny wroga, zorganizowany w celu zdobycia lupow, wziecia ludzi w jasyr (tj. w niewole) i oslabienia obrony przeciwnika; takze: oddzial konny, przeznaczony do takich walk.

      109

      szlyk — czapka futrzana, zwezana ku gorze.

      110

      soboli — z futra sobolowego; sobol — nieduzy ssak drapiezny z rodziny lasicowatych o cennym futrze.

      111

      Woloch — czlowiek z Woloszczyzny; Woloszczyzna — panstwo na terenach dzisiejszej pld. Rumunii, rzadzone przez hospodara i zalezne od Imperium Osmanskiego.

      112

      Koniecpolscy herbu Pobog — rod magnacki, wywodzacy sie spod Czestochowy i posiadajacy ogromne dobra na Ukrainie.

      113

      ekonomia — dobra ziemskie, z ktorych dochod przeznaczony byl na osobiste potrzeby krola i dworu.

      114

      futor a. chutor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiolek.

      115

      feniks (mit.) — ptak ognisty, odradzajacy sie z popiolow; tu: nagle a spektakularne zjawisko.

      116

      wac — skrot od: wasza milosc.

      117

      bitwa pod Cecora (1620) — zakonczona zwyciestwem wojsk turecko-tatarskich nad Polakami podczas odwrotu, spowodowanego przez niezgode i niesubordynacje polskich magnatow; do niewoli dostal sie wowczas m.in. Bohdan Chmielnicki; Cecora — miejscowosc w pn.-wsch. Rumunii.

      118

      eksperiencja (z lac.) — doswiadczenie.

      119

      Czaplinski, Daniel — podstarosci czehrynski, rotmistrz wojska polskiego.

      120

      zalewac komus sadla za skore — zwiazek frazeologiczny, znaczy: robic komus na zlosc.

      121

      Czerkasy — miasto nad Dnieprem, polozone ok. 60 km na polnoc od Czehrynia.

      122

      futor a. chutor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiolek.

      123

      repeto (lac.) — powtarzam.

      124

      arkan — bicz, sznur, uzywany przez Tatarow do walki; lasso.

      125

      wac — skrot od: wasza milosc.

      126

      Zaslawski-Ostrogski, Wladyslaw Dominik (1618–1656) — ksiaze, koniuszy wielki koronny i starosta lucki, jeden z najbogatszych magnatow Korony.

      127

      Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

      128

      Ulisses — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, znany ze sprytu.

      129

      Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.

      130

      intelligo (lac.) — rozumiem.

      131

      sila (starop.) — duzo, wiele.

      132

      afirmowac (z lac.) — potwierdzic.

      133

      in fundo — w lochu.

      134

      Koniecpolski, Aleksander herbu Pobog (1620–1659) — ksiaze, chorazy wielki koronny, magnat i starosta kresowy, uczestnik wojen kozackich, syn hetmana Stanislawa Koniecpolskiego.

      135

      miec wielkie plecy — zwiazek frazeologiczny, znaczy: miec poparcie.

      136

      Zacwilichowski, Mikolaj — komisarz Kozakow zaporoskich pozostajacych na sluzbie Rzeczypospolitej.

      137

      sila (starop.) — duzo, wiele.

      138

      molojec (ukr.) — mlody, dzielny mezczyzna, zuch; tu: zbrojny.

      139

      didkow syn — diabli syn, czarci pomiot; didko (ukr.) — diabel.

      140

      awersja (z lac.) — niechec.

      141

      barwa — umundurowanie lub element stroju, swiadczacy o przynaleznosci noszacego.

      142

      Czehryn a. Czehryn (ukr. Czyhyryn) — miasto na srodkowej Ukrainie, polozone nad Tasmina, doplywem srodkowego Dniepru, jedna z najdalej wysunietych twierdz Rzeczypospolitej.

      143

      Lubnie — miasto na Poltawszczyznie, na sr.-wsch. Ukrainie, rezydencja ksiazat Wisniowieckich.

      144

      barwa — umundurowanie lub element stroju, swiadczacy o przynaleznosci noszacego.

      145

      waci — skrot od: waszej milosci.

      146

      Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.

      147

      pan krakowski — Mikolaj Potocki,


Скачать книгу