Ogniem i mieczem. Henryk Sienkiewicz

Ogniem i mieczem - Henryk  Sienkiewicz


Скачать книгу
w latach 1646–1651.

      148

      wascin a. wasciny — nalezacy do waszej milosci; dzis: pana, panski.

      149

      oprymowac (z lac.) — napasc.

      150

      Zaporozcy — Kozacy z Zaporoza.

      151

      ekonomia — dobra ziemskie, z ktorych dochod przeznaczony byl na osobiste potrzeby krola i dworu; tu: dzierzawiony przez Czaplinskiego majatek.

      152

      rarog — ptak drapiezny z rodziny sokolowatych, ceniony w sokolnictwie, zwany dawniej sokolem polskim a. sokolem podolskim.

      153

      barwa — umundurowanie lub element stroju, swiadczacy o przynaleznosci noszacego.

      154

      wasze — tu: pan; skrot od: wasza milosc.

      155

      hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary.

      156

      cyga a. fryga — wirujaca zabawka dziecieca, podobna do baka.

      157

      rogal (pogard.) — rogacz, zdradzony malzonek.

      158

      Vivant — niech zyja.

      159

      wisniowiecczyk — zolnierz ksiecia Wisniowieckiego.

      160

      oblan — dzis: oblany.

      161

      gonic w pietke — coraz gorzej sobie radzic, tracic zdolnosc logicznego myslenia i dzialania.

      162

      ogar — pies gonczy, tu pogard. o krewkim Czaplinskim.

      163

      kundys — kundel.

      164

      Galata — dzis dzielnica Stambulu, polozona po europejskiej stronie ciesniny Bosfor, dawniej osobne miasto tureckie.

      165

      A taki breszesz i breszesz (ukr.) — No wlasnie klamiesz i klamiesz a. No wlasnie szczekasz i szczekasz; ukr. brechaty — klamac (o czlowieku); szczekac (o psie).

      166

      Szelma jestem bez uszu — aluzja do zwyczaju obcinania uszu skazancom.

      167

      sloboda — nowa osada, ktorej mieszkancy sa poczatkowo zwolnieni od oplat na rzecz wlasciciela.

      168

      ekonomia — dobra ziemskie, z ktorych dochod przeznaczony byl na osobiste potrzeby krola i dworu.

      169

      znosic sie z kims (daw.) — spotykac sie z kims.

      170

      duchowienstwa obydwoch obrzadkow — tj. ksiezy katolickich i prawoslawnych.

      171

      wisniowiecczyk — zolnierz ksiecia Wisniowieckiego.

      172

      Wisniowiecki, Jeremi Michal herbu Korybut (1612–1651) — ksiaze, dowodca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec pozniejszego krola polskiego, Michala Korybuta Wisniowieckiego (1640–1673).

      173

      nad hetmany — dzis popr. forma N. lm: nad hetmanami.

      174

      Wladyslaw IV Waza (1595–1648) — krol Polski w latach 1632–1648.

      175

      Quatuor articuli judicii castrensis: stuprum, incendium, latrocinium et vis armata alienis aedibus illata (lac.) — Cztery artykuly sadu polowego: gwalt, podpalenie, rozboj i napasc zbrojna sila na czyjs dom.

      176

      vis armata (lac.) — sila zbrojna.

      177

      gluszec — duzy ptak z rodziny kurowatych, przyslowiowy ze wzgledu na swoje obyczaje godowe, kiedy to puszy sie i spiewa piesn godowa, nie zwracajac uwagi na zadne niebezpieczenstwo, nawet na zblizanie sie mysliwego.

      178

      wasze — tu: pan; skrot od: wasza milosc.

      179

      kondemnata (z lac.) — wyrok skazujacy.

      180

      infamis (z lac.) — czlowiek pozbawiony honoru.

      181

      z czupryny a. z glowy sie mu kurzy — zartobliwie o pijanym.

      182

      pludry — krotkie, bufiaste spodnie dworskie lub zolnierskie.

      183

      nescio (lac.) — nie wiem.

      184

      to pewna, ze — dzis: to pewne, ze.

      185

      osiedziec sie — zadomowic sie.

      186

      hadko (z bialorus.) — przykro, obrzydliwie.

      187

      Swiebodzin — miasto w dzisiejszym wojewodztwie lubuskim, w XVII w. pod wladza Habsburgow, jeszcze od sredniowiecza slynne z wyrobu i eksportu sukna.

      188

      moderunek (daw.) — ekwipunek, wyposazenie.

      189

      A czy by nie mozna do niego pod znak? — tj. czy mozna wstapic do jego wojska, sluzyc pod jego choragwia.

      190

      mistrz — tu: kat.

      191


Скачать книгу