Ogniem i mieczem. Henryk Sienkiewicz

Ogniem i mieczem - Henryk  Sienkiewicz


Скачать книгу

      65

      ordynans (z lac., daw.) — rozkaz.

      66

      ciezkie terminy — powazne klopoty.

      67

      invidia (lac.) — zazdrosc, zawisc.

      68

      substancja (z lac.) — rzecz, przedmiot, obiekt materialny; tu: majatek.

      69

      rekurs (z lac.) — odwolanie, ucieczka; tu: sposob rozwiazania problemu.

      70

      Tasmina, ukr. Tiasmyn — rzeka na srodkowej Ukrainie, prawy doplyw Dniepru.

      71

      rab — niewolnik, sluga; raby boze — ludzie bogobojni, cywilizowani.

      72

      molojec (ukr.) — mlody, dzielny mezczyzna, zuch; tu: zbrojny, Kozak.

      73

      bat’ko (ukr.) — ojciec; tu: szef, dowodca.

      74

      Szczo z toboju (ukr.) — co z toba.

      75

      spasi Bih (ukr.) — uchowaj Boze.

      76

      Laszek — z ukr. Lach: Polak; tu w pogardliwym zdrobnieniu.

      77

      towarzyszow — dzis popr. forma B. lm: towarzyszy.

      78

      calym i zyw —jestem caly i zywy.

      79

      Kozacy regestrowi — Kozacy pozostajacy na zoldzie Rzeczypospolitej.

      80

      Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.

      81

      Czehryn a. Czehryn (ukr. Czyhyryn) — miasto na srodkowej Ukrainie, polozone nad Tasmina, doplywem srodkowego Dniepru, jedna z najdalej wysunietych twierdz Rzeczypospolitej.

      82

      Wisniowiecki, Jeremi Michal herbu Korybut (1612–1651) — ksiaze, dowodca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec pozniejszego krola polskiego, Michala Korybuta Wisniowieckiego (1640–1673).

      83

      deliberowac (z lac.) — rozmyslac, rozwazac cos, zastanawiac sie.

      84

      banita (z lac.) — czlowiek skazany na wygnanie.

      85

      Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozakow, zbiegow i koczownikow, pas ziemi niczyjej miedzy Rzeczapospolita a tatarskim Chanatem Krymskim.

      86

      watazka — przywodca oddzialu wolnych Kozakow lub herszt bandy rozbojnikow.

      87

      wataha — tu: zbieranina uzbrojonych, groznych ludzi.

      88

      modestia (lac.) — skromnosc.

      89

      bisurmanski (przest. pogard.) — muzulmanski, tu: tatarski lub turecki.

      90

      adolescencja (z lac.) — mlodosc, wiek mlodzienczy.

      91

      Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozakow, zbiegow i koczownikow, pas ziemi niczyjej miedzy Rzeczapospolita a tatarskim Chanatem Krymskim.

      92

      oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary.

      93

      zadywytsia wsij swit bozyj (ukr.) — zadziwi sie caly bozy swiat; zadywytysia — zapatrzec sie, patrzec z fascynacja.

      94

      molojec (ukr.) — mlody, dzielny mezczyzna, zuch; tu: zbrojny.

      95

      klejnot — herb szlachecki.

      96

      Chmielnicki, Bohdan Zenobi (1595–1657) — ukrainski bohater narodowy, hetman Kozakow zaporoskich, organizator powstania przeciwko polskiej wladzy w latach 1648–1654.

      97

      molojec (ukr.) — mlody, dzielny mezczyzna, zuch; tu: zbrojny.

      98

      Oj wyzwoly, Boze (...) bidnych newilnykiw (ukr.) — Oj wyzwol, Boze, nas wszystkich, biednych niewolnikow, Z ciezkiej niewoli, Z wiary bisurmanskiej, Na jasne gwiazdy, Na ciche wody, Do radosnej krainy, Do swiata chrzescijanskiego, Wysluchaj, Boze, w prosbach naszych, W nieszczesliwych modlitwach, Nas, biednych niewolnikow; bisurmanin — muzulmanin.

      99

      Czehryn a. Czehryn (ukr. Czyhyryn) — miasto na srodkowej Ukrainie, polozone nad Tasmina, doplywem srodkowego Dniepru, jedna z najdalej wysunietych twierdz Rzeczypospolitej.

      100

      Wisniowiecki, Jeremi Michal herbu Korybut (1612–1651) — ksiaze, dowodca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec pozniejszego krola polskiego, Michala Korybuta Wisniowieckiego (1640–1673).

      101

      bajdak (ukr.) — duza rzeczna lodz zaglowo-wioslowa.

      102

      plynac pod wode — plynac pod prad, w gore rzeki.

      103

      Zacwilichowski, Mikolaj — komisarz Kozakow zaporoskich pozostajacych na sluzbie Rzeczypospolitej.

      104

      Rzplitej — Rzeczpospolitej; skrot stosowany w XVII w. wylacznie w pismie.

      105

      Lubnie — miasto na Poltawszczyznie, na sr.-wsch. Ukrainie, rezydencja


Скачать книгу