Badania jako podstawa projektowania user experience. Iga Mościchowska
kiedy grupą docelową są dzieci. Po pilotażu narzędzie badawcze powinno zostać poprawione, a jeśli wykryto znaczące problemy, to – ponownie przetestowane.
2.4.2. ORGANIZACJA SESJI BADAWCZYCH
Aby sesje badawcze przebiegły bezproblemowo, należy zwrócić szczególną uwagę na kilka aspektów organizacji badań. Wraz z nabywanym przez badaczy doświadczeniem elementy te stają się po prostu działaniem rutynowym, niemniej nadal mogą zdarzyć się sytuacje, kiedy któryś z obowiązków nie zostanie dopełniony, zadziałają prawa Murphy’ego lub ujawni się złośliwość rzeczy martwych.
O czym pamiętać
1. Logistyka spotkań:
■ potwierdzenie spotkania – zaraz po zrekrutowaniu uczestnika powinien zostać do niego wysłany e-mail zawierający najważniejsze ustalenia, informacje logistyczne oraz instrukcje;
■ lista spotkań – rozkład zadań dla zespołu, podzielony według dni i godzin sesji badawczych wraz ze szczegółami i uwagami do poszczególnych spotkań – np. osoba, która będzie prowadziła badanie;
■ kontakt do każdego z uczestników – najlepiej w kilku formach, np. e-mailowy i telefoniczny;
■ przypomnienia SMS-owe lub e-mailowe – należy je wysłać na dzień przed badaniem, powinny zawierać informację o miejscu (najlepiej wraz z mapką) i terminie spotkania.
Pamiętaj, aby zachować bufory czasowe pomiędzy kolejnymi sesjami badawczymi. Co najmniej 30-minutowa przerwa jest nie tylko zabezpieczeniem w chwili, gdy test się przeciąga, lecz także pozwala moderatorowi na odpoczynek, zespołowi na organizację materiałów czy ściągniecie nadprogramowego respondenta.
2. Przygotowanie materiałów:
■ materiały dla badacza – wydruk scenariusza badawczego w wersji dla prowadzącego oraz wszystkich materiałów pomocniczych do realizacji zadań; przyda się również harmonogram testów oraz krótka lista kontrolna dla badacza pozwalająca na szybkie zorientowanie się, czy o czymś nie zapomniał;
■ materiały dla obserwatorów – jeśli spotkanie jest obserwowane, to należy przygotować formatki obserwacji lub kartki do notowania, przydadzą się również podstawowe charakterystyki respondentów oraz rozkład spotkań;
Jeśli chcesz usprawnić pracę obserwatora, przygotuj kody i oznaczenia, które pomogą w zapisywaniu powtarzalnych zdarzeń i markerów behawioralnych – np. pozytywne / negatywne emocje, sugestia moderatora czy problem techniczny. Dobierz je w zależności od rodzaju przeprowadzanego badania.
■ materiały dla respondentów – zgody na uczestnictwo w badaniu, oświadczenia o poufności, pre- i postkwestionariusz;
■ przybory piśmiennicze i notatniki – dodatkowe kartki, notatniki, zapasowe długopisy, słowem wszystko, co może być potrzebne w czasie sesji, a czego może zabraknąć;
■ organizacja materiałów – warto zawczasu przemyśleć sposób organizowania materiałów po sesji badawczej, przygotować odpowiednie teczki, segregatory itp.
3. Przygotowanie i przetestowanie aspektów technicznych:
■ sprzęt i oprogramowanie do nagrywania – przed każdą sesją badawczą należy sprawdzić czy: sprzęt działa, nie kończy się bateria lub czy nie brakuje miejsca na dysku; konieczne jest przeprowadzenie testu nagrania na każdym ze sprzętów.
Problemy ze sprzętem mogą być dotkliwe dla badaczy. Aby mieć pewność, że nie utracisz danych z przebiegu spotkania, rejestruj je za pomocą co najmniej dwóch nośników. Dodatkowym zabezpieczeniem są również notatki.
■ technikalia związane z obserwacją – jeśli badania są prowadzone w laboratorium i obserwowane w innym pomieszczeniu, to należy sprawdzić czy transmisja dźwięku i obrazu działa poprawnie; jeśli spotkanie jest obserwowane zdalnie, to należy przeprowadzić testową transmisję;
■ internet – jeśli do przeprowadzenia badania potrzebny jest internet, to warto mieć przygotowane drugie źródło (inny operator lub modem mobilny) na wypadek przerwy w jego dostawie.
4. Miejsce i udogodnienia
■ oznaczenia budynku – jeśli specyfika metody badawczej na to pozwala, to warto oznakować drogę dojścia do miejsca prowadzenia badań; przydadzą się wszelkiego rodzaju tabliczki, strzałki, etykiety, które pomogą respondentom dotrzeć na miejsce;
■ stanowisko respondenta – niezależnie od tego, czy spotkanie prowadzone jest w terenie czy laboratorium, do jego przeprowadzenia najczęściej niezbędna jest komfortowa przestrzeń – we względnym odosobnieniu, pozwalająca na swobodną rozmowę; jeśli respondent korzysta z urządzeń lub oprogramowania badacza, to należy pamiętać, aby starannie je przygotować – np. stworzyć specjalny profil użytkownika, zadbać o wygodne stanowisko i odpowiednie ustawienie światła, tak aby nie przeszkadzało uczestnikowi;
■ stanowisko obserwatora – warto przygotować podkładki do notowania, odpowiedni sprzęt oraz upewnić się, czy obecność obserwatorów nie będzie zakłócać przebiegu spotkania (np. czy nie będą widoczni dla respondenta przez lustro weneckie);
■ poczęstunek – warto przygotować przekąski i napoje do dyspozycji respondenta, badacza, ale również obserwatorów; należy ustawić je w miejscu łatwo dostępnym, ale nie zagrażającym sprzętom.
5. Wynagrodzenie
■ wynagrodzenie pieniężne – najpóźniej na dzień przed pierwszym badaniem należy wypłacić odpowiednią sumę, w określonych nominałach z banku; dodatkowo podawanie banknotów z ręki do ręki bywa krępujące, najlepiej więc przygotować koperty i umieścić w nich wynagrodzenie;
■ upominki rzeczowe – nawet najdrobniejsze gadżety zrobią o wiele większe wrażenie, kiedy będą ładnie zapakowane;
■ bony i karty podarunkowe – są świetną alternatywą dla wynagrodzenia pieniężnego lub upominków; są dobrym rozwiązaniem przy testach zdalnych – można je z powodzeniem wysłać pocztą lub drogą elektroniczną.
Ilustracja 7
Przykładowa lista kontrolna przy organizacji badań z użytkownikami
Źródło: opracowanie własne
Jeśli chcesz zmniejszyć budżet potrzebny na wynagrodzenia dla respondentów, to poproś klienta o przygotowanie upominków związanych z jego działalnością. Przykładowo, jeśli klient jest z branży wydawniczej, mogą to być książki lub czasopisma, w przypadku sklepu internetowego wynagrodzeniem może być bon na zakupy w sklepie.
2.5. PROWADZENIE BADAŃ
Drugim newralgicznym etapem badania jest samo jego przeprowadzanie. Zarówno moderacja, jak i obserwacja wymagają nie tylko sporego doświadczenia, lecz także gruntownego przygotowania. W zależności od obranej metody badawczej obowiązki moderatora i obserwatora są różne. W niektórych z nich nie