Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF. Отсутствует

      gdzie:

      M – przewidywana łączna liczba godzin pracy środka lub łączna ilość jednostek produkcji wykonana przy użyciu danego środka,

      m – liczba godzin pracy lub ilość jednostek wytworzonych w okresie, dla którego obliczana jest amortyzacja.

      Przykład 4.9 przedstawia zastosowanie metody naturalnej.

      Ze względu na fakt, że amortyzacja jest istotnym elementem wpływającym na sytuację finansową i majątkową podmiotu gospodarczego, zagadnienia dotyczące jej zasad i metod podlegają stosownym regulacjom zarówno w MSR 16, jak i w ustawie o rachunkowości.

      Ustawa o rachunkowości nakłada na jednostki gospodarcze obowiązek amortyzowania środków trwałych, czego wyrazem są określone zasady wyceny tej grupy bilansowej oraz wskazane elementy istotne z punktu widzenia pomiaru wyniku finansowego. Ustawa – art. 31 ust. 2 – stanowi, iż wartość początkową środków trwałych – z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową – zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Z kolei art. 7 ust. 1 pkt 1 zobowiązuje jednostki gospodarcze do uwzględniania przy ustalaniu wyniku finansowego (między innymi) zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywanych w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych.

      Spośród czynników wpływających na roczne kwoty amortyzacji (którymi są wartość podlegająca amortyzacji, okres użytkowania, metoda amortyzacji) ustawa o rachunkowości dokładnie charakteryzuje jedynie czynniki wpływające na okres użytkowania środka trwałego, a tym samym na zasady ustalania i wysokość stopy amortyzacyjnej. Przy ustalaniu okresu dokonywania odpisów amortyzacyjnych i przy ustalaniu stóp amortyzacyjnych należy uwzględniać [uor, art. 32 ust. 2]:

      Zgodnie z ustawą o rachunkowości, kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) ustala się drogą systematycznego, planowanego rozłożenia wartości początkowej danego środka trwałego na przewidywane lata jego używania [uor, art. 32]. Na dzień przyjęcia środka trwałego do użytkowania należy ustalić okres lub stopę i metodę amortyzacji. Ustawa o rachunkowości nie wymienia żadnych metod amortyzacji środków trwałych, nie ogranicza tym samym możliwości stosowania jakichkolwiek z nich, wybór leży zatem w gestii jednostki. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę weryfikowana, powodując odpowiednią korektę odpisów amortyzacyjnych w następnych latach obrotowych, wybraną metodę należy stosować w sposób ciągły.

      Ustawa o rachunkowości dopuszcza też pewne uproszczenia w kwestii amortyzacji środków trwałych o niskiej wartości jednostkowej, które polegają na możliwości (art. 32 ust. 6):

      Poziom niskiej wartości jednostkowej, a także przyjęte przez siebie uproszczenia określa jednostka gospodarcza we własnym zakresie i zapisuje w ramach przyjętej polityki rachunkowości.

      Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania, a nie dłużej niż do momentu, w którym następuje zrównanie wartości odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) z jego wartością początkową lub w którym środek trwały przeznaczono do likwidacji, sprzedano lub stwierdzono jego niedobór. Wspomniane terminy zostały doprecyzowane w KSR 11, pkt 8.33, zgodnie z którym amortyzację należy rozpocząć w miesiącu oddania środka trwałego do użytkowania lub w miesiącu następnym. Zgodnie z zapisami zawartymi w KSR 11, pkt 8.34 jednostka zaprzestaje dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło:

      a) zrównanie kwoty odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością środka trwałego podlegającą amortyzacji lub

      b) przeznaczenie środka trwałego do sprzedaży, likwidacji lub rozchodu w inny sposób, potwierdzonego stanem faktycznym polegającym na zaprzestaniu użytkowania,

      c) stwierdzenie niedoboru środka trwałego,

      d) przekwalifikowanie środka trwałego do nieruchomości zaliczanych do inwestycji wycenianych w cenach rynkowych bądź inaczej określonej wartości godziwej,

      e) postawienie jednostki w stan upadłości.

      Częstotliwość odpisów amortyzacyjnych zależeć będzie od przyjętego przez jednostkę okresu sprawozdawczego. Najczęściej będą to odpisy dokonywane co miesiąc. W praktyce często rozpoczyna się amortyzację w miesiącu następnym po przyjęciu środka do użytkowania, a kończy w momencie zrównania wartości podlegającej amortyzacji z dokonanymi odpisami umorzeniowymi lub w przypadku wcześniejszego rozchodu środka z pierwszym dniem miesiąca następującego po tym, w którym rozchód miał miejsce [Niemczyk 2013, s. 72–73].

      MSR 16 dokładnie charakteryzuje wszystkie trzy elementy wpływające na wysokość dokonywanych odpisów amortyzacyjnych. Po pierwsze, określa wartość podlegającą amortyzacji, którą jest cena nabycia lub koszt wytworzenia danego składnika aktywów pomniejszona o wartość końcową tego składnika. Ta ostatnia jest kwotą, jaką jednostka mogłaby uzyskać obecnie, uwzględniając – zgodnie z przewidywaniami