Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF. Отсутствует
wydajność środka jest większa, co daje możliwość uzyskiwania większych przychodów. Większe przychody i koszty z tytułu amortyzacji mogą się więc równoważyć z punktu widzenia wpływu na wynik finansowy, ale także taki sposób odnoszenia wartości środka trwałego do kosztów działalności może mieć pozytywny wpływ na wycenę produktów.
Jako przykłady amortyzacji degresywnej wymienia się zwykle:
– metodę malejącego salda,
– metodę sumy cyfr rocznych.
Metoda malejącego salda – określana również jako metoda amortyzacji przyspieszonej podwójnej – wykorzystuje zwielokrotnioną stopę amortyzacji liniowej (niekoniecznie stopa amortyzacji liniowej jest podwajana, o stopniu zwiększenia stopy decyduje jednostka). Tak powiększoną stopą amortyzacyjną ustala się odpisy za poszczególne lata użytkowania środka, obliczane od jego wartości netto. Tym samym nieumorzona wartość środka na koniec założonego okresu odpowiada wartości rezydualnej środka. Nierównomierne odpisy amortyzacyjne wynikają więc tutaj z zastosowania stałej stopy amortyzacji i zmiennej podstawy amortyzowania. Procedurę obliczeniową w metodzie malejącego salda można przedstawić następująco:
gdzie:
Wn – wartość netto środka trwałego.
Przy takim sposobie obliczania amortyzacji metodą malejącego salda wartość środka pozostała na koniec okresu umarzania odpowiadać będzie jego wartości rezydualnej (w tej metodzie nigdy wartość końcowa środka nie będzie równa zeru, jest to matematycznie niemożliwe). Może się jednak okazać, że tak uzyskana wartość końcowa znacznie różni się od tej, która została założona przez jednostkę. Wtedy do ustalenia stopy amortyzacyjnej należy zastosować następujący wzór:
Ustalenie amortyzacji środka trwałego metodą malejącego salda przedstawia przykład 4.7.
Przykład 4.7
Ustalenie amortyzacji metodą malejącego salda
Założenia
Środek trwały opisany w przykładzie 4.6 należy zamortyzować metodą malejącego salda.
Rozwiązanie
W pierwszej kolejności środek zostanie zamortyzowany z wykorzystaniem zwielokrotnionej stopy liniowej ustalonej w wysokości 20%. Stopa zostanie podwojona, a więc na potrzeby ustalenia amortyzacji metodą malejącego salda wyniesie 40%. Stosowne obliczenia przedstawiono w tabeli.
| Rok | Podstawa amortyzacji (wartość netto (na początku roku) | Stopa amortyzacji | Kwota amortyzacji | Umorzenie narastająco | Wartość netto na koniec roku |
| PierwszyDrugiTrzeciCzwarty | 200 000120 00072 00044 000 | 40%40%40%40% | 80 00048 00028 00017 600 | 80 000128 000156 000173 600 | 120 00072 00044 00026 400 |
Ustalona na koniec okresu użytkowania wartość rezydualna jest niższa niż założono, a więc zastosowana stopa amortyzacji została podwyższona zbyt wysokim współczynnikiem. W takim wypadku ustalenie stopy amortyzacji musi być przeprowadzane z wykorzystaniem wyżej przedstawionego wzoru. W przykładzie stopa wyniesie:
Ustalenie rocznych kwot amortyzacji przedstawiono w tabeli.
| Rok | Podstawa amortyzacji (wartość netto (na początku roku) | Stopa amortyzacji | Kwota amortyzacji | Umorzenie narastająco | Wartość netto na koniec roku |
| PierwszyDrugiTrzeciCzwarty | 200 000,00133 748,0089 442,7259 813,95 | 33,126%33,126%33,126%33,126% | 66 251,9444 305,3429 628,7719 813,95 | 66 251,94110 557,28140 186,05160 000,00 | 133 748,0689 442,7259 813,9540 000,00 |
Wartość rezydualna jest w tym przypadku równa założonej przez jednostkę.
W metodzie sumy cyfr rocznych malejącą wartość odpisów amortyzacyjnych uzyskuje się przez mnożenie zmiennej dla każdego roku stopy amortyzacji i stałej podstawy amortyzowania, którą jest wartość początkowa skorygowana o wartość rezydualną. Stopa amortyzacyjna dla każdego roku obliczana jest przy zastosowaniu następującej formuły:
gdzie:
St – stopa amortyzacyjna dla roku t,
T – okres amortyzacji w latach,
t – okres, dla którego obliczana jest stopa amortyzacji.
Licznik przedstawionego wzoru określa pozostałą jeszcze liczbę lat użytkowania środka w momencie ustalania odpisu amortyzacyjnego, jest więc wielkością zmniejszającą się z roku na rok, mianownik natomiast jest wielkością stałą i odpowiada sumie lat przewidywanego wykorzystania środka trwałego. Kwotę odpisu amortyzacyjnego dla roku t można wyrazić następującym wzorem:
gdzie:
At – odpis amortyzacyjny dla roku t,
W – wartość środka trwałego podlegająca amortyzacji (wartość początkowa lub skorygowana o wartość rezydualną).
Ustalenie miesięcznej amortyzacji wymaga podzielenia rocznej kwoty dla danego roku przez dwanaście miesięcy. Zastosowanie metody sumy cyfr rocznych przedstawia przykład 4.8.
Przykład 4.8
Ustalenie amortyzacji metodą malejącego salda
Założenia
Środek trwały opisany w przykładzie 4.6 należy zamortyzować metodą cyfr rocznych.
Rozwiązanie
W pierwszej kolejności obliczone zostaną roczne stopy amortyzacji St. Będą one miały następujące wartości:
Można zauważyć, że
Stosowane obliczenia przedstawiono w tabeli.
| Rok | Podstawa amortyzacji (wartość początkowa – wartość rezydualna) | Stopa amortyzacji | Kwota amortyzacji | Umorzenie narastająco | Wartość netto na koniec roku |
| [1] | [2] | [3] | [4] = [2]×[3] | [5] | [6] |
| PierwszyDrugiTrzeciCzwarty | 160 000160 000160 000160 000 | 64 00048 00032 00016 000 | 64 000112 000144 000160 000 | 136 00088 00056 00040 000 |
Jak widać, wartość netto środka trwałego na koniec okresu amortyzacji równa się założonej wartości rezydualnej.
W przypadku metody progresywnej kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych w kolejnych latach użytkowania środka trwałego wykazują charakter rosnący. Metody te stosowane są zazwyczaj jako odwrotności metod degresywnych (np. stopy amortyzacyjne ustalone metodą sumy cyfr rocznych stosuje się w odwrotnej kolejności).
Inne założenia wykorzystuje kolejna metoda amortyzacji środków trwałych, a mianowicie