Ena Murray Omnibus 21. Ena Murray
in die eetkamer wat vir haar meer soos ’n raadsaal lyk.
Terwyl sy oor die lengte van die vertrek aanstap, begin sy bedenkinge kry oor haar ingewing met die spleet. Daar is opsigtelik skok en daarna duidelike ongemak op haar pa se gesig. En die señor, wat hou van formele aandetes, lyk, na sy geslote gesig te oordeel, geensins beïndruk met háár smaak vir formele drag nie. Sy koel blik vertel haar hulle gaan môreoggend op ’n inkopietoer na San José se boetieks.
Of is dit nie die rok wat hom pla nie? Skort daar altemit iets met die been wat die aantreklike Spaanse rower sien? Voordat sy haar kan bedink, kyk sy af na haar been. Sý dink nie dit lyk te onaardig nie . . .
“Jy hoef nie my aandag so pertinent op jou anatomie te vestig nie. Ek kan dit nie miskyk nie,” sê hy bedaard.
Sy sluk. Op dees aarde, níks stel hierdie man tevrede nie! Is sy toe van bo tot onder, is dit nie goed genoeg nie. Is sy halfpad oop, is dit ook nie reg nie. Miskien het sy hom verkeerd verstaan. Maar sy het nie.
Ysig kom dit: “Ek het gesê jy moet gaan vérklee – nie óntklee nie.”
Sy kners op haar tande. ’n Mens kan jouself seker ter wille van etlike miljoene beteuel . . . Maar nie vir ’n sent minder nie!
Sy kry dit reg om tot twee te tel, maar toe moet dit uit: “Waar jy darem ’n vrou gaan kry om jou klein seerowertjies in die wêreld te . . .”
“Andrea, my kind . . .”
“Hulle sal almal met nagrokke tot by hul tone gebore word.”
“Dis genoeg, señorita!”
“Dis nou te sê as hulle ooit gebore gaan word. Die óóievaar sal hulle moet bring, anders gaan jy nooit babas hê nie!”
Hy stap met lang hale na haar toe en sê met sy hand onder haar elmboog: “La comida esta’ en la mesa!” Die woorde word deur stywe lippe afgebyt.
“Wat sê hy, Pa?” vra sy onrustig. Dit voel vir haar sy word summier gevonnis.
“Hy sê die kos is op die tafel. Kom eet . . . En gebruik asseblief jou mond om mee te eet en nie te praat nie, Andrea! Jy gaan ons twee nog op straat laat beland!”
Ten spyte van die ysige beer aan die bopunt van die kolossale tafel, geniet Andrea die ete terdeë. Een ding is seker: Die man moet ongelooflik ryk wees om só weelderig te kan leef.
Sy tel ingedagte ’n kandelaar op. “Dis antiek, nè?”
Die ysbeer antwoord: “Ja. Dit is al geslagte lank in die De Vitoria-familie.”
Sy sit dit versigtig neer. “Ek begryp.”
“Jy begryp niks nie, señorita. Ek het gesê in die De Vitoria-familie, nie die Bonito-familie nie.”
“Was hulle ook seerowers, die De Vitorias?”
Dries Smit versluk hom amper aan sy wyn. Daar begin sy al weer!
“Nee, señorita. Hulle was gesiene handelaars en grondbaronne. My grond hier op Costa Rica en op Kokos het ek van hulle geërf.”
Sy kyk onskuldig na hom op. “Wanneer het die . . . e . . . vermenging toe plaasgevind? Dit moes ’n groot skok vir die De Vitorias gewees het.”
“Vermenging?”
“Die samesmelting van ’n respektabele familie met dié van ’n seerower.” Sy glimlag skielik in sy ontevrede gesig op. “O ja, ek verstaan. ’n Bonito-seerower het natuurlik ’n De Vitoria-meisie ontvoer! Van die land af gegryp en op sy skip weggevoer! Dis verskriklik romanties!”
Hy kyk haar met openlike afkeer aan. “Jy kyk na te veel onsinnige Amerikaanse films, señorita. Daar was niks van die aard nie. Sy het heeltemal vrywillig met hom saamgegaan.”
Haar oë val byna uit haar kop. “Met ’n seerower? Weg van al hierdie dinge?” Sy beduie oor die tafel. “’n Verfynde meisie, van adellike afkoms, vrywillig saam met ’n vuil, barbaarse seerower?”
“Ag, Andrea, tog!”
“Señorita, ek het nooit gesê die De Vitorias is van adellike afkoms nie. Ons is nie. Maar hoe kan jy beweer Bonito was vuil en bar . . .?”
“Alle seerowers lyk mos so!”
“Het jy al een gesien?”
“Ja. In die films is hulle altyd bebaard en vuil en vol littekens.”
Haar pa sluk gespanne aan sy wyn. Geen mens sit aan so ’n deftige tafel, met sulke puik kos voor jou, met die beste wyn in geslypte glase, met die silwer skitterend om jou, en praat van vuil baarde nie!
Dit lyk asof die don sy lippe skaars van mekaar kan kry. “Films! Ek het gesê jy kyk na te veel Amerikaanse snert! Daar was seerowers én seerowers. Wat van die Engelse boekaniers soos Cox, Davis en Morgan? Daar was die Fransman Sieur de Grammont en ook Pierre le Grand. Daar was kaptein Mansvelt, die Hollander . . .”
“Maar hulle was boekaniers, nie seerowers nie.”
“Wat de duiwel is ’n boekanier anders as ’n seerower?” Sy vuis kom so hard op die tafelblad neer dat die silwersoutpotjie wip.
“Die een was beskaaf en skoon en die ander nie.”
“O, genade!” Dries Smit vou maar solank sy servet op.
Die stilte kan met die swaar tafelmesse in vierkantige blokkies gesny word. Andrea se lippe gaan oop om olie op die golwe te probeer gooi, maar haar pa se stewige greep op haar pols laat haar haar mond weer toeklap. Wat gesê is, is klaar gesê.
“Señorita, señorita De Vitoria was ’n hoogs verfynde dame wat haar nooit ooit vrywillig aan ’n vuil, stinkende, beswete, bebaarde seerot sou gee nie. Verstaan jy dit?”
Sy maak eers liggies keelskoon. “Ja, señor.”
“As julle klaar is, kan ons maar opstaan.” Don Alonso voeg die woord by die daad en sy gaste volg noodgedwonge sy voorbeeld. Hul gasheer het klaarblyklik alle smaak verloor vir die romerige nagereg wat nog onaangeraak staan, en met ’n verlangende blik neem Andrea ook maar afskeid van hare. Don Alonso is nou regtig kwaad en sy moet liewer nie haar geluk verder beproef nie.
By die deur word daar op baie formele wyse van hulle afskeid geneem. “Buenos noches, señor, señorita.”
Dit lyk asof haar pa haar oor sy knie wil trek toe hulle hul slaapkamers bereik. “Nee, regtig, Andrea! Kan jy nie die man uitlos nie?”
“Maar ek weet nie hoe dit gebeur het nie!” verweer sy heftig, hoewel half skuldig. “Ek het net gevra of die goed op die tafel egte antieke goed is en . . . toe ek my kom kry, is ons aan die stry!” Sy trek haar skouers agteroor. “En hy het woorde in my mond gelê wat ek nooit gesê het nie! Dis hý wat van stinkende seerotte gepraat het! Nou’s dit skielik ek!”
“Ja, ek weet, maar . . .” Haar pa gee sy kenmerkende hulpelose armswaai en skud sy kop. Al genade is dat Andrea bedags saam met hom sal moet gaan wanneer hy op Kokos aan die werk spring. Hy kan dit nooit waag om haar hier by don Alonso in die palacio te laat bly nie. Daar sal moord wees voordat die skat gevind is.
Die volgende oggend vind Dries Smit sowel as don Alonso ’n baie bedeesde jong dame aan die ontbyttafel. Sy het vir haarself lang, lang preke lê en afsteek in die groot dubbelbed waar sy die vorige nag soos ’n verdwaalde in ’n woestyn gevoel het.
Haar pa het reg, het sy haarself vertel. Wat het sy uit te waai met don Alonso en sy voorouers? Ja, wat het sy met hom uit te waai? Sy sal haarself nie weer laat uitlok nie. Haar pa kan maar die skuld op haar pak, maar sy het die gevoel dat elke rusie tot dusver deur die Spaanse heer veroorsaak is. Hy lok haar elke keer uit, maar sy gaan nie toelaat dat hy dit weer regkry nie.
Met hierdie vaste en goeie voorneme ontmoet sy die twee mans met ’n vriendelike glimlag aan tafel. Sy wil-wil haar net vererg vir die agterdogtige blik in don Alonso se oë. Dié man het darem nie ooghare vir haar nie. Sy verseker haarself die gevoel is wederkerig toe