Raaiselkind. Annelie Botes
en toe-oë na harpmusiek sit en luister.
En ín haar wil dit breek.
Tot daardie eerste lente, toe Alexander omtrent drie maande oud was en sy nog met kraamverlof was, het daar nog heelwat kuiermense by haar huis gekom. Maar sy kon aanvoel hoe hulle terugdeins voor sy deurborende geskree, en sy kon hulle nie verkwalik nie. Hier en daar het iemand aangebied om hom ’n bietjie vas te hou, maar hom gou weer in haar of Miriam se arms teruggebondel. Soms was hy tóg vir ’n uur of wat stil, en sy kon die teegoed met minder van ’n bewerasie in haar hande regsit.
“Bring hom Saterdagmiddag vir my,” het Mirna aangebied. “Ek sal regkom, dis mos nie vir lank nie. Dan gaan speel jy ’n slag tennis. Toe?”
Sy het. Toe sy hom vyfuur gaan haal, sit Mirna doodswit op die tuinbank; kla oor ’n kloppende hoofpyn.
Of Lida het gesê: “Ek sal Sondag in kerktyd na hom kyk, dan gaan jy in vrede Nagmaal toe.”
Toe sy ná kerk by Lida kom, sit Lida met ’n wriemelende Alexander op ’n kombers onder die perskeboom. Haar man wil die krieket op televisie kyk, het sy verleë gesê en een van haar kinders gestuur om te gaan tee maak en dit sommer buitekant toe te bring.
Hannah wat kom sê as Dawid wil gaan poker speel, sal sy by Alexander bly terwyl die biduur aan die gang is. Lê Alexander op ’n kussing op die sitkamervloer neer en steek ’n hele ry kerse op die kaggelrak aan. Speel Mozart se Elvira Madigan oor en oor.
“Ek dink nie hy hoor die musiek nie, Ingrid, maar hy sien die kerse,” het Hannah gesê toe sy terugkom van die biduur af.
“Sy oë lyk so ongelukkig, Ingrid, so anders …”
Hulle hét haar gehelp. Hulle hét. Daardie eerste tyd.
In die begin het tannie Koekoes gereeld oorgeloop om hom te kom bad. Uit die goedheid van haar hart. Sy kon sien die tannie was senuweeagtig, en gedaan na die tyd. Verbete trek om haar mond, asof sy vasberade was dat ’n baba se eiesinnigheid haar nie sou onderkry nie.
“Dis ’n ou ding van babas om hulle rûe so styf te trek as hulle wurms het, Ingridjie,” het sy met die haakspeld tussen haar lippe gesê terwyl sy worstel om die langmoufrokkie aan die beurende kind se lyf te kry. “Daar’s ’n gekrioel in hulle magies wat hulle wil stilkry. Het jy al kasterolie probeer?”
Sy wou-wou haar vererg. “Hy kan nie wurms hê nie, tannie, want hy eet nie vaste kos nie. Waar sou die wurms vandaan kom?”
“Jy moet hom onder ’n ander dokter kry, Ingridjie. Oudokter is van altyd af treurig met diagnoses maak. As jy op die geraamde papier bokant sy lessenaar kyk, sal jy sien sy geleerdheid kom doer uit die 60’s.”
“Hy het darem jare se ondervinding aan sy kant.”
“Nogtans dink ek jy moet jou kind onder iemand anders kry. Ons trek al by die jaar 2000 en Oudokter glo nog vas in soetolie en naeltjiebande en samboksalf. So gaan jy nie jou kind gesond kry nie.”
Die ergerlikheid het teen haar nek uitgevlam. “Wat bedoel tannie met gesond kry? Alexander is mos nie siek nie.”
“Magtig, Ingridjie, ’n gesonde kind gaan nie so tekere nie. Daar móét ’n fout wees.”
Daar het ’n droë dikheid op haar tong saamgepak. “Tannie Koekoes, tannie moenie kom …”
“Ek sê nog steeds hy’t wurms.”
So geheg as wat sy aan tannie Koekoes was, het sy die bloed in haar kop voel opstoot. Sodat sy vergeet het om haar tong in te toom. “En ek sê tannie praat die grootste klomp stront op aarde!”
“Haai, Ingridjie, hoe kan jy só …?”
“Liewe Here tog, tannie! Dit voel al vir my of almal dink ek verwaarloos Alexander. Julle dryf my malhuis toe met julle simpel rate en belaglike oplossings! Mens sou sweer niemand het nog ooit ’n skreeuende baba gehoor nie. Ek weet nie vir wat los die dorp se bleddie skinderbekke nie my kind uit nie!”
“Haai, Ingridjie, die mense bedoel dit nie so nie.”
“Dit skeel my nie wát hulle bedoel nie! Ek is dik vir ’n donnerse klomp beterweters rondom my ore.”
Die histeriese botoon van haar ál skriller wordende stem het vermeng met Alexander se oorverdowende geskree.
Tannie Koekoes het ongemaklik rondgetrap, die baba-room gebêre en die badhanddoek opgevou. “Dan loop ek eers, Ingridjie. Praat maar as jy iets nodig het.”
“Ek het niks nodig nie, tannie Koekoes, niks! Behalwe stilte … en privaatheid!”
Daardie nag, terwyl sy met die kwelende kind in die kombuis gaan skuiling soek het sodat Dawid kon slaap, het sy die behoefte gehad om haarself gesig eerste teen ’n muur dood te hardloop omdat sy so ongeskik was met tannie Koekoes van alle mense. Maar haar senuwees en kragte was op. Sy kon nie met Alexander én ’n spul raadgewers sukkel nie.
Tannie Koekoes het nooit weer vir Alexander kom bad nie.
Die dag met die dooptee was daar nie sitplek vir almal in die sitkamer en by die eetkamertafel nie. Sy en Miriam het al vroeg die Vrydagoggend begin bak, en sy was dankbaar dat Miriam soveel sin vir ’n resep gehad het. Kon dadelik sien as die deeg te slap of die tertkors te krummelrig is.
Haar kollegas was daar. Ou karavaanvriende, bankkliënte, die vrouebiduurkringlede, die wyksouderling en -diaken. Kinders wat deur die huis gehardloop en met ’n bal op die stoep gebons-bons-bons het. Toe die teedrinkery in volle gang was en die huis deurtrek was van ’n roesemoes van stemme en klanke, was sy spyt sy was so dom om nie die dooptee eerder in die kerksaal te hou nie. Want die vertrapping in haar huis, tesame met Alexander se geskree, wou haar kelder.
In die kerk het Alexander al soos ’n slagvark geskree, maar Miriam het agter by die konsistorie gewag en hom ná die seremonie in die stootkar huis toe geneem soos hulle afgespreek het. Solank teewater gekook en die eetgoed oopgemaak, soutterte warm gemaak, melkterte gesny.
Die dooptee was ’n fiasko. Miskien vir háár meer as vir die gaste. Hoe meer mense hom wou vashou en bekoer en bekyk, hoe verskrikliker het hy getier. Asof hy met elke nuwe asem wat hy intrek en uitskreeu, wou sê: moenie aan my raak nie, moenie naby my kom nie! Los my, gaan weg van my af!
Dawid en die mans het bier in die hand onder ’n boom aan die suidekant van die huis saamgedrom. Agterna kon sy nie onthou of hulle iets te ete gehad het nie. Heeltyd het sy die ontstellende gevoel gehad dat Dawid nie wou hê die ander mans moet Alexander sien of hoor nie.
Wat agterna die helderste van die doopseremonie in haar gedagtes gebly het, was hoe Dawid kort-kort voor die kansel sy sakdoek uitgehaal en sy voorkop drooggevee het terwyl hy uit die hoek van sy oog die skoppende kind dophou. En toe hy hardop moes ja antwoord, het hy net sy kop geknik.
Arme Miriam het herwaarts en derwaarts tussen die kombuis en die sitkamer en eetkamer gesystap met koppies en koekvurkies en tee en skoon servette. Geen kans om Alexander te vat en onder die olienhoutboom te gaan wegkruip vir ’n paar minute se vrede nie. Sy was alleen met die chaos rondom haar. En ín haar. Sy het haar ongemak en paniek desperaat weggesteek onder ’n glimlag.
Teresa en Zettie het Alexander ’n tydjie buite in die straat rondgestoot, maar hom gou weer by haar aangebring. En al waarna sy heeltyd gesmag het, was om die bondel kletsende vroue uit die huis te jaag en Alexander in Dawid se arms te prop. Te sê hy moet met hom rondry sodat sy ’n uur se slaap kon inkry. Dan op haar bed neer te val en niks meer te hoor nie.
“Kwaai mannetjie,” het een vrou gesê en die wriemelende kind in ’n volgende een se hande gestop. “Skree sommer vandag dominee se stem botstil in die kerk.”
“Ja,” het iemand anders valse suswoorde uitgedeel, “manne met sulke stemme draai uit as groot sprekers.”
Sy wou histeries begin lag van opkropping, die vrou toesnou dat sy besig is om die grootste bondel stront onder die wolke te praat. Dawid! Dawid! het sy in haar binneste geroep, kom help my, Dawid, voor ek mal word. Maar sy het geweet hy sou haar nie kom