Analiza przypadków klinicznych w psychiatrii. Отсутствует
mógł mieć inne przyczyny niż stosowanie litu. W początkowym okresie terapii z użyciem tego leku u niektórych pacjentów opisuje się krótkotrwałe dolegliwości związane z drżeniem mięśniowym, biegunką, zwiększonym pragnieniem, poliurią, bólami głowy i wymiotami. Dotychczas opisano jeden przypadek wystąpienia wysypki u chorego na ChAD, który niewiele wcześniej zaczął przyjmować węglan litu. Natomiast znanym faktem jest nasilanie się zmian skórnych u pacjentów z łuszczycą, stosujących lit.
Wkrótce po przerwaniu leczenia normotymicznego u pacjentki rozwinął się kolejny epizod depresji psychotycznej z myślami samobójczymi. Zastosowano wówczas politerapię z użyciem risperidonu, wenlafaksyny, kwasu walproinowego oraz karbamazepiny. Decyzja o włączeniu dwóch różnych leków przeciwpadaczkowych podyktowana była wystąpieniem kilku nawrotów choroby w krótkich odstępach czasu. Ponieważ u chorych z depresją psychotyczną leczenie skojarzone z użyciem LPD i LPP jest skuteczniejsze niż monoterapia LPD, to dodatkowo zastosowano risperidon i wenlafaksynę. Zważywszy na fakt, że przyjmowanie wenlafaksyny przez osoby z ChAD jest czynnikiem ryzyka zmiany fazy z depresyjnej na maniakalną, wkrótce zaprzestano podawania tego leku, włączając w jego miejsce sertralinę.
Bezpieczeństwo stosowania leków normotymicznych u kobiet w ciąży
Przyjmowanie kwasu walproinowego w czasie ciąży zwiększa ryzyko występowania wad wrodzonych u płodu (dotyczy to zwłaszcza ryzyka nieprawidłowości rozwoju cewy nerwowej). Podobną zależność stwierdzono w przypadkach stosowania karbamazepiny (która jednak jest bezpieczniejsza w tym zakresie niż kwas walproinowy lub jego pochodne). Dlatego w okresie starania się o dziecko pacjentka podjęła decyzję o zaprzestaniu przyjmowania tych leków normotymicznych. Odstawienie sertraliny (której stosowanie nie wiąże się z większym ryzykiem występowania powikłań położniczych lub efektów teratogennych) podyktowane było niechęcią chorej do farmakoterapii „w ogóle”. Należy zaznaczyć, że odstawianie leków przed planowaną ciążą zostało uzgodnione z lekarzem i nastąpiło po długim okresie pełnej remisji objawowej. Co więcej, dawki leków były powoli i stopniowo redukowane w ciągu wielu miesięcy. Te dwa czynniki (długotrwała remisja i bardzo powolne odstawienie leków) są zgodne z zaleceniami postępowania u kobiet planujących ciążę i pozwalały mieć nadzieję, że nawrót nie nastąpi. Niestety, tak się nie stało, zatem dalsze starania o posiadanie dziecka musiały uwzględniać konieczność kontynuowania farmakoterapii.
Stosowanie klozapiny u pacjentek w ciąży
Po wyczerpaniu innych metod terapeutycznych u chorej rozpoczęto leczenie klozapiną, która ma status leku trzeciego wyboru u pacjentów z ChAD. Obecnie dostępnych jest bardzo niewiele danych na temat bezpieczeństwa stosowania tego związku u kobiet w ciąży. Ogólnie uważa się, że klozapina jest dość bezpiecznym lekiem u kobiet spodziewających się dziecka. Ponieważ jednak donoszono o pojedynczych przypadkach powikłań położniczych u pacjentek przyjmujących ten lek, to decyzję o włączeniu klozapiny zawsze należy podejmować ze szczególną rozwagą.
ROKOWANIE
ChAD jest chorobą przewlekłą i postępującą. Obraz kliniczny tego zaburzenia ewoluuje od postaci latentnych aż do stanów związanych z przewlekłym występowaniem epizodów zaburzeń nastroju, narastającą lekoopornością oraz zaburzeniami funkcji poznawczych. Dlatego wydaje się, że u tej pacjentki rokowanie nie jest korzystne.
PIŚMIENNICTWO
1. Anderson H.D., Pace W.D., Libby A.M. i wsp.: Rates of 5 common antidepressant side effects among new adult and adolescent cases of depression: A retrospective US claims study. Clin. Ther. 2012, 34(1), 113–123, doi: 10.1016/j.clinthera.2011.11.024.
2. Angst J.: Course and prognosis of mood disorders. W: M.G. Gelder, J.J. Lopez-Ibor Jr., N.C. Andreasen (red.), New Oxford Textbook of Psychiatry, t. 1. Oxford University Press, Oxford 2000, 719–724.
3. Angst J., Sellaro R., Stassen H.H., Gamma A.: Diagnostic conversion from depression to bipolar disorders: Results of a long-term prospective study of hospital admissions. J. Affect. Disord. 2005, 84(2–3), 149–157, doi: 10.1016/S0165–0327(03)00195–2.
4. APA: Desk Reference to the Diagnostic Criteria From DSM-5. American Psychiatric Association, Arlington, VA 2013.
5. Baethge C., Smolka M.N., Gruschka P. i wsp.: Does prophylaxis-delay in bipolar disorder influence outcome? Results from a long-term study of 147 patients. Acta Psychiatr. Scand. 2003, 107(4), 260–267.
6. Bet P.M., Hugtenburg J.G., Penninx B.W., Hoogendijk W.J.: Side effects of antidepressants during long-term use in a naturalistic setting. Eur. Neuropsychopharmacol. 2013, 23(11), 1443–1451, doi: 10.1016/j.euroneuro.2013.05.001.
7. Cipriani A., Hawton K., Stockton S., Geddes J.R.: Lithium in the prevention of suicide in mood disorders: Updated systematic review and meta-analysis. BMJ 2013, 346, f3646, doi: 10.1136/bmj.f3646.
8. Dudek D., Jaeschke R., Siwek M. i wsp.: Postpartum depression: Identifying associations with bipolarity and personality traits. Preliminary results from a cross-sectional study in Poland. Psychiatry Res. 2014, 215(1), 69–74, doi: 10.1016/j.psychres.2013.10.013.
9. Dudek D., Siwek M.: Depresja w chorobie afektywnej dwubiegunowej. W: D. Dudek, M. Siwek, J. Rybakowski (red.), Choroba afektywna dwubiegunowa – wyzwania diagnostyczne. Termedia, Poznań 2012, 37–54.
10. Dudek D., Siwek M., Zielinska D. i wsp.: Diagnostic conversions from major depressive disorder into bipolar disorder in an outpatient setting: Results of a retrospective chart review. J. Affect. Disord. 2013, 144(1–2), 112–115, doi: 10.1016/j.jad.2012.06.014.
11. Fries G.R., Pfaffenseller B., Stertz L. i wsp.: Staging and neuroprogression in bipolar disorder. Curr. Psychiatry Rep. 2012, 14(6), 667–675, doi: 10.1007/s11920–012–0319–2.
12. Frye M.A.: Clinical practice. Bipolar disorder – a focus on depression. N. Engl. J. Med. 2011, 364(1), 51–59, doi: 10.1056/NEJMcp1000402.
13. Gentile S.: Antipsychotic therapy during early and late pregnancy. A systematic review. Schizophr. Bull. 2010, 36(3), 518–544, doi: 10.1093/schbul/sbn107.
14. Hirschfeld R.M.: Differential diagnosis of bipolar disorder and major depressive disorder. J. Affect. Disord. 2014, 169 (supl. 1), S12–S16, doi: 10.1016/S0165–0327(14)70004–7.
15. Hirschfeld R.M., Lewis L., Vornik L.A.: Perceptions and impact of bipolar disorder: How far have we really come? Results of the national depressive and manic-depressive association 2000 survey of individuals with bipolar disorder. J. Clin. Psychiatry 2003, 64(2), 161–174.
16. Jaeschke R.: Cechy dwubiegunowości u kobiet z objawami depresji poporodowej. Praca doktorska. Wydział Lekarski UJ CM, Kraków 2014.
17. Jaeschke R., Siwek M., Dudek D.: [Postpartum mood disorders – update 2012]. Neuropsych. Neuropsychol. 2012, 7(3), 113–121.
18. Jones I., Chandra P.S., Dazzan P., Howard L.M.: Bipolar disorder, affective psychosis, and schizophrenia in pregnancy and the post-partum period. Lancet 2014, 384(9956), 1789–1799, doi: 10.1016/S0140–6736(14)61278–2.
19. Judd L.L., Akiskal H.S., Schettler P.J. i wsp.: The long-term natural history of the weekly symptomatic status of bipolar I disorder. Arch. Gen. Psychiatry 2002, 59(6), 530–537.
20. Kapczinski F., Dias V.V., Kauer-Sant’Anna M. i wsp.: Clinical implications of a staging model for bipolar disorders. Expert Rev, Neurother. 2009, 9(7), 957–966, doi: 10.1586/ern.09.31.
21. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków, Warszawa 1998.
22. Leucht S., Cipriani A., Spineli L. i wsp.: Comparative efficacy and