Medycyna estetyczna. Отсутствует
przez pewien czas, a zastosowanie tego typu preparatu wymagało przeprowadzenia podwójnych testów skórnych. Ponadto wykazywał on silne właściwości alergenne. Trwały zatem poszukiwania mniej immunogennych substancji, którymi można by wypełnić ubytki tkankowe.
W połowie latach 90. XX wieku z kurzych grzebieni opracowano pierwsze produkty na bazie kwasu hialuronowego służące do odmładzania i konturowania twarzy. Obecnie najpopularniejszy wypełniacz tkankowy, czyli kwas hialuronowy, jest otrzymywany z bakterii Streptococcus equi metodą biotechnologiczną i oczyszczany zgodnie z obowiązującymi na świecie normami.
Na rynku jest dostępnych ponad 160 różnych kombinacji substancji wypełniających, umożliwiających uzyskanie efektu kosmetycznego najbardziej odpowiadającego indywidualnym potrzebom pacjenta.
DZIAŁANIE WYPEŁNIACZY TKANKOWYCH
Głównym efektem zabiegu wykonanego z użyciem wypełniaczy jest uzupełnienie tkanki w miejscu wstrzyknięcia. Wstrzyknięty do skóry produkt wypełnia ubytek od wewnątrz i tym samym likwiduje lub redukuje zmarszczki.
Dodatkowo niektóre z wypełniaczy tkankowych pobudzają produkcję głównego składnika skóry – kolagenu i komórek tkanki łącznej – fibroblastów. W ten sposób uzyskane podczas zabiegu efekty utrzymują się przez dłuższy czas.
PODZIAŁ WYPEŁNIACZY TKANKOWYCH
Wypełniacze tkankowe można podzielić ze względu na okres wchłaniania się oraz ze względu na pochodzenie i skład chemiczny.
Ze względu na okres wchłaniania się wyróżnia się preparaty:
• nieulegające biodegradacji – silikon, polimetylometakrylan z kolagenem bydlęcym, polimetylometakrylan w kwasie hialuronowym, poliakrylamid; obecnie odstępuje się od ich aplikowania z powodu stosunkowo wysokiego ryzyka powikłań i opóźnionej reakcji alergicznej;
• ulegające wolnej biodegradacji – tzw. stymulatory syntezy endogennego kolagenu: hydroksyapatyt wapnia, kwas polimlekowy, polikaprolakton;
• ulegające biodegradacji – kwas hialuronowy, tłuszcz autologiczny, kolagen.
Ze względu na pochodzenie i skład chemiczny wyróżnia się wypełniacze:
• naturalne – autologiczna tkanka tłuszczowa,
• syntetyczne – kwas hialuronowy, kwas L-polimlekowy, hydroksyapatyt wapnia, kolagen.
Wypełniacze biodegradowalne to produkty biologiczne lub własne tkanki, które po 6–18 miesiącach od aplikacji ulegają resorpcji lub rozkładowi. Wypełniacze wchłaniające się bywają bardzo plastyczne i wręcz niewyczuwalne pod skórą. Najczęściej stosowane w medycynie estetycznej biodegradowalne wypełniacze tkankowe to preparaty zawierające kwas hialuronowy, kolagen zwierzęcy lub własna tkanka tłuszczowa pacjenta, użyta jako przeszczep komórkowy.
W przypadku wypełniaczy półtrwałych mamy do czynienia z preparatami, które zawierają materiały w formie mikrosferycznej, ulegającej powolnej resorpcji. W celu iniekcji przygotowuje się ich zawiesinę w łatwo wchłanianej cieczy. Po zabiegu wokół mikrosfer tworzy się wolna własna tkanka łączna, w następstwie czego powstaje efekt wypełnienia. Dopiero z upływem czasu cząsteczki wypełniacza zostają rozłożone i efekt powoli zanika. Wypełniaczami półtrwałymi są m.in. kwas L-polimlekowy oraz hydroksyapatyt wapnia.
Działanie permanentnych wypełniaczy tkankowych opiera się częściowo na podobnej zasadzie jak wypełniaczy półtrwałych, z tą różnicą, że stosuje się niebiodegradowalne mikrosfery. Efekt zabiegu z ich wykorzystaniem utrzymuje się co najmniej przez 5 lat. Czasem występują jednak długotrwałe i trudne do zdiagnozowania powikłania, dlatego produkty te są stosowane bardzo rzadko. Przykładem permanentnego wypełniacza tkankowego jest żel poliakrylamidowy.
Podziału wypełniaczy tkankowych można również dokonać ze względu na pochodzenie. Wyróżniamy tu substancje naturalne – ekstrahowane z tkanek ludzkich lub zwierzęcych (kolagen, tkanka tłuszczowa, plasma – gel), syntetyczne – produkowane na drodze syntezy chemicznej (kwas L-polimlekowy, hydroksyapatyt wapnia) oraz substancje wytwarzane przez mikroorganizmy, głównie bakterie (kwas hialuronowy).
Tkanka tłuszczowa może być przeszczepiana tylko jako tzw. przeszczep autologiczny, czyli z własnego organizmu w inne miejsce.
TECHNIKI INIEKCJI I ZASTOSOWANIE WYPEŁNIACZY TKANKOWYCH
Procedura wypełniania zmarszczek oraz przywracania owalu twarzy powinna być przeprowadzana zgodnie z technikami iniekcji dobranymi odpowiednio do rodzaju zmarszczek i oczekiwanego efektu końcowego.
Do najczęściej stosowanych technik iniekcji należą m.in.:
• Technika wkłuć seryjnych (ryc. 1.1a) – do wypełniania płytkich zmarszczek oraz mikrozałamań skóry. Polega na wykonywaniu zdecydowanych, seryjnych wkłuć na całej długości zmarszczek. Niewielkie ilości tak wstrzykniętego preparatu łączą się i tworzą linię ciągłą. Ostrzykiwany obszar należy później delikatnie rozmasować.
• Technika liniowa (ryc. 1.1b) – do korekcji zmarszczek średnio głębokich oraz zmarszczek wokół ust. Polega na wprowadzeniu igły w głąb zmarszczki pod kątem 30°, wstrzyknięciu preparatu i delikatnym wyciągnięciu igły. Jeżeli podczas iniekcji ścięta końcówka igły jest zwrócona ku górze, wypełniacz podawany jest w warstwę powierzchowną skóry właściwej. Analogicznie ścięta końcówka igły zwrócona w dół kieruje wypełniacz w głęboką warstwę skóry właściwej.
• Technika promieniowa (wachlarzowa; ryc. 1.1c) – do przywracania objętości większych obszarów skóry. Polega na wprowadzeniu igły przez jedno wkłucie, delikatnym wyciągnięciu igły i obróceniu jej pod innym kątem, aby ponowić iniekcję. Iniekcje wykonywane są tak, aby ich pole przypominało wachlarz lub promienie wychodzące z jednego punktu. Technika ta pozwala uniknąć większej liczby kłuć.
• Technika naprzemienna (krzyżowa; ryc. 1.1d) – do modelowania i powiększania kości policzkowych oraz policzków. Podczas ostrzykiwania wykonuje się równoległe wkłucia góra–dół, a następnie prostopadłe, tak aby nakreślić kwadrat.
• Technika płaska (wsteczna) – igłę wkłuwa się pod wypełnianą zmarszczkę na prawie całą jej długość, następnie igła jest wycofywana w trakcie iniekcji. W taki sposób pod zmarszczką pozostawia się równomiernie rozłożony materiał wypełniający.
Rycina 1.1
Podstawowe techniki iniekcji wypełniaczy tkankowych: (a) wkłuć seryjnych, (b) liniowa, (c) promieniowa (wachlarzowa), (d) naprzemienna (krzyżowa).
GŁĘBOKOŚĆ WPROWADZANIA WYPEŁNIACZY TKANKOWYCH
Głębokość umieszczenia wypełniacza tkankowego zależy od rodzaju stosowanego produktu oraz problemu kosmetycznego. Właściwa depozycja wypełniacza ma znaczenie – należy uważać, aby nie doprowadzić do powstania miejscowego zniekształcenia. Zasadniczo im głębsza zmarszczka, tym głębiej powinno się umieścić wypełniacz. Z tego względu płytkie zmarszczki należy korygować, umieszczając produkt na wysokości warstwy brodawkowatej skóry właściwej, a głębokie – w warstwie podskórnej (ryc. 1.2).
Podobną zasadę można zastosować przy wyborze wypełniacza. Preparaty niskocząsteczkowe wykazują lepsze efekty w górnych warstwach skóry właściwej, natomiast preparaty wielkocząsteczkowe należy wstrzykiwać w podskórną tkankę tłuszczową.