Medycyna estetyczna. Отсутствует
15(6): 50–54.
2. Baumann L. Soft tissue augmentation. In: Baumann L. (red.). Cosmetic Dermatology: Principles and Practice, McGraw-Hill, New York 2002; 155–172.
3. Bergeret-Galley C. Comparison of resorbable soft tissue fillers. Aesthet. Surg. J. 2004; 24(1): 33–46.
4. Donofrio L. Technique of periorbital lipoaugmentation. Dermatol. Surg. 2000; 26: 1129–1134.
5. Dover J.S., Kaszuba A. (red. wyd. pol.). Metody wypełniania tkanek miękkich stosowane w kosmetologii. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2006; 9: 140.
6. Dover J.S. The filler revolution has just begun. Plast. Reconstr. Surg. 2006; 117 (supl.) 3: 38S–40S.
7. Gold M. Soft tissue augmentation in dermatology. J. Cutan. Aesthet. Surg. 2010; 3(1): 2–10.
8. Jordan D.R. Soft-tissue fillers for wrinkles, folds and volume augmentation. Can. J. Ophthalmol. 2003; 38(4): 285–288.
9. Klein A., Elson M. The history of substances for soft tissue augmentation. Dermatol. Surg. 2000 Dec; 26(12): 1096–1105.
10. Lemperle G., Rullan P.P., Gauthier-Hazan N. Avoiding and treating dermal filler complications. Plast. Reconstr. Surg. 2006; 118(3 supl.): 92S–107S.
11. Niamtu J. Facial aging and regional enhancement with injectable fillers. Cosmetic Dermatology 2007; 20(5): 14–20.
(2)
KWAS HIALURONOWY
Elżbieta Galicka, Marlena Jamiołkowska-Stawowska, Halina Car
Kwas hialuronowy (hyaluronic acid, HA) jest obecny niemal we wszystkich tkankach organizmów żywych. U człowieka najwięcej kwasu hialuronowego (56% całej zawartości) znajduje się w skórze. Występuje on również w gałce ocznej, płynie łzowym, macierzy zewnątrzkomórkowej tkanki łącznej, chrząstce szklistej, płynie maziowym stawów, dyskach międzykręgowych i pępowinie.
Kwas hialuronowy obecny w skórze odgrywa ważną rolę:
• utrzymuje odpowiedni poziom nawilżenia tkanek;
• wypełnia przestrzeń międzykomórkową, w której znajdują się włókna elastynowe i kolagenowe oraz komórki skóry;
• zapewnia prawidłową aktywność komórek należących do układu immunologicznego skóry (skin immune system, SIS);
• wspomaga regenerację i proliferację uszkodzonych komórek skóry oraz proces gojenia się ran;
• jest elementem bariery ochronnej – zapobiega przenikaniu bakterii w głąb organizmu;
• eliminuje wolne rodniki – posiada zdolność wychwytywania reaktywnych form tlenu.
Unikalną, charakterystyczną cechą kwasu hialuronowego jest nieswoistość gatunkowa oraz tkankowa, pozbawiony jest właściwości immunogennych, co umożliwia jego bezpieczne stosowanie w medycynie estetycznej jako materiału wypełniającego.
HISTORIA KWASU HIALURONOWEGO
Kwas hialuronowy został odkryty i wyizolowany z ciała szklistego oka bydlęcego w roku 1934 przez Karla Meyera i Johna Palmera. W roku 1954 Bernard Weissman i Karl Meyer opracowali jego strukturę, izolując go z ludzkiej pępowiny. Budowę chemiczną kwasu hialuronowego ustalono 20 lat po jego wyizolowaniu. W roku 1961 został po raz pierwszy użyty do celów medycznych, podczas operacji uszkodzonej siatkówki oka. W roku 1980 rozpoczęły się próby użycia kwasu hialuronowego w medycynie estetycznej. W Europie pierwsze wypełniacze do korekcji zmarszczek zostały użyte w 1996 roku.
Początkowo kwas hialuronowy izolowany był z krowiego oka i dość długo był pozyskiwany tylko od zwierząt, m.in. z kurzych grzebieni. Rozwój biotechnologii umożliwił wytwarzanie przez bakterie rekombinowanego HA w warunkach laboratoryjnych.
WŁAŚCIWOŚCI I DZIAŁANIE KWASU HIALURONOWEGO
Kwas hialuronowy to liniowy polisacharyd zaliczany do glikozaminoglikanów (GAG). Zbudowany jest z podjednostek dwucukrowych: glukuronianu sodowego i N-acetyloglukozoaminy o naprzemiennym układzie. W skórze tworzy elastyczną macierz, w której mogą się łączyć włókna kolagenowe i elastynowe. Posiada ujemny ładunek oraz zdolność do wiązania i zatrzymywania ogromnych ilości wody. Jest w stanie związać od tysiąca do czterech tysięcy razy więcej wody niż wynosi jego masa. Właśnie dzięki temu skóra otrzymuje odpowiednią porcję wilgoci, jest jędrna i sprężysta.
Prawidłowe stężenie kwasu hialuronowego zapobiega powstawaniu zmarszczek oraz niekorzystnym zmianom kształtu i konturu twarzy. Z upływem czasu oraz pod wpływem ekspozycji na słońce zawartość kwasu hialuronowego w skórze maleje, co powoduje zmniejszenie ilości wody oraz osłabienie procesów regeneracji i ochrony przed wolnymi rodnikami. Skutkuje to zmniejszeniem integracji macierzy pozakomórkowej, włókna kolagenowe tracą elastyczność, a ich liczba ulega zmniejszeniu, obniża się poziom sprężystości i w konsekwencji pojawiają się lub pogłębiają zmarszczki. Skóra staje się sucha i wiotka.
Organiczny kwas hialuronowy jest metabolizowany w ciągu 1–2 dni, a produktami tego procesu są woda i dwutlenek węgla. Ze względu na nietrwałość w tej formie nie jest odpowiedni do wypełniania tkanek i korygowania zmarszczek.
Stabilny kwas hialuronowy uzyskuje się przez łączenie jego cząsteczek wiązaniami siarkowymi i krzyżowymi. Powoduje to powstanie dłuższych cząsteczek o charakterze polimeru, identycznych biologicznie z kwasem pochodzenia organicznego, ale o znacznie dłuższym okresie rozkładu, przez co uzyskuje się efekt wypełnienia w tkance.
Dostępne na rynku wypełniacze są w większości przypadków usieciowanymi monomerami za pomocą np. DVS (sulfon diwinylu) lub BDDE (eter 1,4-diglicydowy butanediolu). Ostatnio zastosowano do sieciowania polimer PEG (glikol polietylenowy), który ma strukturę o większej odporności na naprężenia mechaniczne powodowane przez komponenty mięśniowe, co jest główną przyczyną rozkładu kwasu hialuronowego, istotniejszą niż działanie hialuronidazy. Dzięki zaawansowanym technologiom usieciowany kwas hialuronowy jest łączony z mannitolem – naturalnym antyoksydantem, glicyną, l-proliną, CaHA, co dodatkowo stymuluje produkcję kolagenu. Do preparatu może być również dodana lidokaina w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych w trakcie zabiegu.
ZASTOSOWANIE KWASU HIALURONOWEGO
Kwas hialuronowy wykorzystuje się w wielu dziedzinach medycyny: okulistyce, reumatologii, chirurgii stomatologicznej, laryngologii, ginekologii, urologii, ortopedii i medycynie estetycznej. W okulistyce znalazł zastosowanie m.in. w leczeniu osób z zespołem suchego oka. Kwas hialuronowy jest głównym składnikiem kropli do oczu, płynów do soczewek kontaktowych, używany jest również w chirurgii zaćmy. W reumatologii i ortopedii stosowany jest do iniekcji dostawowych, a w laryngologii – do stymulacji oraz regeneracji błony bębenkowej i strun głosowych.
W medycynie estetycznej preparaty zawierające kwas hialuronowy najczęściej stosuje się w celu:
• zwiększenia jędrności i napięcia skóry, poprawy jej jakości;
• korekcji fałd skórnych, bruzd, zmarszczek (ryc. 2.1);
• wykonania tzw. wolumetrii (modelowania konturów twarzy);
• uzyskania tzw. miękkiego liftingu;
• nawilżania i modelowania ust;
• wypełniania ubytków pourazowych i blizn zanikowych;
• wykonania mezoterapii;
• ujędrniania,