Leadership ToolBox. Robert St. Bokacki
analizę tego pierwszego aspektu przewodzenia zaproponował John C. Maxwell w książce Być liderem, czyli jak przewodzić innym1. Przeanalizował on źródła siły przywódców w organizacjach i skategoryzował je w pięciu wymiarach. Uznał, że im wyższy poziom realizowanego przywództwa, tym wyższa jest efektywność organizacji.
Rysunek 1. Poziomy przywództwa według Johna C. Maxwella
Poziom pierwszy: stanowisko
Ludzie wykonują twoje polecenia, bo im kazałeś. Wpływy menedżera nie wykraczają poza zakres uprawnień służbowych. Im dłużej znajduje się na poziomie pierwszym, tym niższe morale ludzi i szacunek dla przełożonego. Tutaj tak naprawdę jest się kierownikiem tytularnym, a nie przywódcą. Tytuł został uzyskany przez nominację – i to jest główne źródło możliwości wpływania na innych. Przywódcy nominalnego nikt jednak nie będzie słuchał w zakresie większym, niż wynika to z jego oficjalnych uprawnień. Szczególnie trudno może mu być przewodzić osobom o bardzo silnej motywacji czy inteligencji – oni potrzebują prawdziwego autorytetu.
Poziom drugi: budowanie więzi
Ludzie podążają za tobą, bo chcą za kimś podążać. Ludzie podążają za przywódcą w zakresie większym, niż wynika to z jego uprawnień. Wciąż jednak czynią to tylko z braku lepszych kandydatur. Zbyt długie trwanie na drugim poziomie grozi, że sami wykreują lepszego, nieformalnego przywódcę.
Poziom trzeci: rezultaty
Ludzie podążają za tobą, szanując to, co zrobiłeś dla firmy. Dzięki powstałemu impetowi łatwo rozwiązujesz problemy firmy. Można firmę uznać za organizację odnoszącą sukcesy, a przynajmniej pracownicy mają takie poczucie. Jesteś lubiany.
Poziom czwarty: kształtowanie ludzi
Ludzie podążają za tobą, szanując to, co zrobiłeś dla nich. Na tym poziomie kształtuje się trwały wzrost firmy. Ponieważ inwestujesz w rozwój podwładnych, kreujesz nowych przywódców, nie powinieneś mieć problemów w sytuacji, kiedy sam będziesz przeżywał gorszy czas.
Poziom piąty: osobistość
Ludzie podążają za tobą z powodu tego, kim jesteś i co sobą reprezentujesz. Jesteś autorytetem i wzorcem.
Każdy z opisanych poziomów bazuje na poprzednim. W miarę przesuwania się w górę po szczeblach odwróconej piramidy poszerzamy bazę swojego przywództwa, pogłębiając je i utrwalając, nie rezygnując przy tym z żadnego z poprzednich poziomów.
Czytając Maxwella, warto zadać sobie kilka pytań: Na którym poziomie piramidy jestem? Na czym opiera się moje przywództwo? I przede wszystkim: W jaki sposób mogę wspiąć się po tej piramidzie na samą jej górę?
Wróćmy teraz do pierwszego ćwiczenia, w którym prosiłem o wymienienie pięciu cech wybranego przywódcy. Zanim przeczytasz następnych kilka zdań, spójrz na swoje notatki i spróbuj przeanalizować zapisane cechy. Jakie cechy przywódcy znalazły się na twojej liście? Jakiego rodzaju są to cechy? Czy są to wartości, którymi się kierował? Sposób postępowania? Relacje z innymi ludźmi? Wrodzone predyspozycje?
Badania dotyczące oczekiwań pracowników wobec menedżerów wyraźnie wskazują na cztery cechy, które mają wpływ na wiarygodność przywódców.
Oczekiwania wobec przywódców:
1. uczciwość,
2. kompetencje,
3. świadomość celów,
4. umiejętność motywowania.
Uczciwość. Ludzie oceniają uczciwość menedżera, obserwując jego zachowanie. Uważnie patrzą, czy istnieje zgodność pomiędzy tym, co słyszą, a tym, co widzą. Chcą, żeby ich liderem był ktoś, komu można zaufać i kto darzy ich zaufaniem.
Kompetencje. Ludzie muszą wierzyć, że osoba, która nimi kieruje, wie, co robi. Nie oznacza to, że musi się ona znać na wszystkim. Musi jednak rozpoznawać umiejętności i możliwości pracowników oraz właściwie je wykorzystywać.
Świadomość celu. Ludzie chcą wierzyć, że ich praca stanowi część jakiegoś zaplanowanego działania. Oczekują od menedżera, że dobrze zna drogę do celu i potrafi ich do niego doprowadzić.
Umiejętność motywowania. To ważne, żeby menedżer był entuzjastyczny, energiczny i pozytywnie nastawiony do realizowanych przez zespół pracowników zadań. Niezbędnym dla motywowania jest umiejętność autentycznego przekazania pracownikom swojej wizji oraz misji i wartości firmy.
Pracownicy, którzy uznają swoich przywódców za uczciwych, kompetentnych, świadomych celu i potrafiących motywować, pracują chętniej i lepiej oraz wyrażają większe zadowolenie z pracy i znacznie rzadziej z niej rezygnują. W konsekwencji skuteczniej osiągają cele stawiane przed nimi przez organizację. Te cztery cechy tworzą źródło zaufania do przywódców.
Jeśli jesteś postrzegany przez swoich pracowników jako wiarygodny, kompetentny, dynamiczny i szczery, a przy tym realizujący odpowiednią wizję, inni niemal na pewno będą obdarzać cię dużym kredytem zaufania. A zaufanie jest podstawą nowoczesnego przywództwa.
ROZDZIAŁ 4
Fundament nowoczesnego przywództwa
Zarządzanie istnieje po to, aby osiągać cele dzięki jak najlepszemu wykorzystaniu potencjału ludzkiego, finansowego i materialnego, którym dysponuje organizacja lub poszczególni kierownicy. W dużej mierze zwiększenie wartości tych środków zależy od umiejętności ludzi odpowiedzialnych za kierowanie danym zespołem, działem, wreszcie – całym przedsiębiorstwem. Jeżeli jest prawdą – a my uparcie twierdzimy, że kluczowym zasobem współczesnych organizacji, decydującym o przewadze konkurencyjnej, są ludzie – jasne się staje, iż kluczem do skuteczności w kierowaniu ludźmi są przywództwo i kierownicze kompetencje menedżerów.
Bycie przywódcą to bardzo odpowiedzialne zajęcie i, jak każde, wymaga właściwego przygotowania. Większość z nas zgodzi się zapewne ze stwierdzeniem, że bycie dobrym inżynierem wymaga odpowiedniego przygotowania teoretycznego oraz doświadczenia wynikającego z długoletniego praktykowania w zawodzie. Podobnie jest z byciem lekarzem, prawnikiem itd. Tylko kierowanie ludźmi jakoś do dzisiaj nie dorobiło się równorzędnego statusu zawodowego. A przecież to właśnie przewodzenie dla każdego menedżera jest pierwszym zawodem, daleko ważniejszym niż ten wpisany do rubryki „zawód wyuczony”.
Przez wiele lat szukaliśmy prostych zasad, które można położyć u podstaw skutecznego kierowania ludźmi. Jest ich na pewno wiele i trudno wyczerpać je w kilku punktach. Niemniej jednak spróbowaliśmy stworzyć fundament, na którym można oprzeć filary konstrukcji nazwanej Leadership Toolbox.
Kierowanie ludźmi w rozumieniu Leadership Toolbox to sześć prostych zasad postępowania menedżera.
Sześć zasad kierowania ludźmi:
1. uczyń ludzi osią swojej organizacji,
2. kieruj się zasadami, które głosisz,
3. okazuj ludziom szacunek,
4. nie bój się kontrolować i oceniać,
5. zapewnij ludziom wsparcie, jakiego potrzebują,
6. bądź coraz lepszy.
Uczyń
1
John C. Maxwell,