Ena Murray Omnibus 22. Ena Murray
het nie alles verloor nie, my kind. Daar is een ding wat nog joune is, net joune, en dit sal altyd joune bly: jou stem. Van nou af gaan jy sing, Salome! Jy gaan sing soos jy nog nooit gesing het nie, want ek glo dat die hoogste kuns uit pyn gebore word. Kom.” Sy trek haar na die vleuelklavier toe. “Sing! Sing net wat jy wil. Sing so lank jy wil.”
Salome kom langs die klavier staan en sy onthou … onthou hoe sy as kind afgehardloop het rivier toe, nie net wanneer sy gelukkig was nie, maar veral wanneer sy hartseer was en hoe sy daar, met die stil Karoovlaktes om haar, haar hartseer uitgesing het. Saggies begin sy neurie en haar leermeester snap dadelik die melodie en dan begin Salome sing. Sy sing met ’n oorgawe wat Madame nog nie voorheen gehoor het nie.
Du mein Gedanke, du mein Sein und Werden!
Du meines Herzens erste Seligkeit.
Ich liebe dich wie nichts auf diese Erden,
Ich liebe dich! Ich liebe dich!
Ich liebe dich in Zeit und Ewigkeit!
Salome sing tot haar bene van uitputting onder haar knak. Madame lei haar na ’n stoel en laat haar daarin neersak. Sy is gedaan, dit kan haar leermeester sien. Madame gooi ’n kombers oor haar bene en gaan haal iets om te eet, maar toe sy binnekom, sien sy dat Salome aan die slaap geraak het. Sy gaan sit stil in haar eie ou stoel. Wanneer Salome wakker word, sal die krisis verby wees en Madame weet dat sy dan weer die lewe sal kan aanpak. Haar sang sal haar staande hou.
Madame se ou blou oë rus lank op die slapende gesig. Daardie eerste dag het sy gesê dat sy nog nie kan sing nie, maar dat sy eendag sal kan sing – wanneer sy, Madame, en die lewe met haar klaar is. Haar leermeester kan haar nou nie veel meer leer nie, maar sy sal nog die aansporing wees, die padwyser wat weer rigting sal gee.
Wat Madame Campagni op hierdie oomblik nie weet nie, is dat die lewe maar pas met sy vormingswerk begin het. Die beker is nog lank nie leeg nie. Maar die lewe het tyd, baie tyd. Hy is nie haastig nie. Hy maak van tydsame prosesse gebruik, omdat dit wat hy doen, wat gedoen móét word, deeglik gedoen word.
Toe Salome laat daardie aand wakker skrik, kyk sy Madame verskonend aan. “O, Madame, dit spyt my! Het ek tog nie aan die slaap geraak nie? En kyk hoe laat is dit al!”
“Maak dit saak, my kind? Jy het goed gerus. Ek is bly. Jy het dit nodig gehad. Nou gaan ek vir jou kos haal. Bly sit net waar jy is.”
“O, Madame!” Die groenbruin oë is vol dankbaarheid. “U is te goed vir my.”
Madame kyk haar leerling met deernis aan. “Is ek, Salome? As jy maar weet … as jy maar weet hoe jy warmte in ’n ou mens se koue lewe gebring het! Nee, my kind. Ek kan nooit te goed vir jou wees nie, want jy is die dogter wat God my eindelik gegee het.”
Sy stap uit en Salome se oë rus strak voor haar. Nog iemand se dogter …
Madame is dankbaar om te sien dat sy al haar kos opeet en toe Salome klaar is, vou Madame haar beringde hande op haar skoot saam. “Wat is jou toekomsplanne, Salome?”
Die donker kop skud heen en weer. “Nee, Madame, ek dink nie aan môre nie. Ek wil vir eers net graag met sanglesse voortgaan.”
“Dis vanselfsprekend.” Sy glimlag. “Nie dat ek jou meer veel kan leer nie, maar ek kan dalk leiding gee. Van nou af, liewe kind, wil ek geen betaling meer hê nie.”
“Nee, Madame!” Salome lyk ontsteld.
“Geen fooie meer nie. Jou sangklasse sal van nou af vir mý meer beteken as vir jou, Salome. Ek het jou reeds gesê jy het soos ’n eie dogter geword.” Die ou oë pleit. “Gun my die voorreg, asseblief? Ek het net vir jou. Gun my ’n deel van jou.”
Salome se lippe bewe, maar sy veg dapper teen die emosies, sê dan stil: “Eintlik het ons nou net vir mekaar, nie waar nie? Wat sou ek sonder u gedoen het? Dankie, Madame. Baie dankie.”
Die ou vrou knik en sê dan saakliker: “Wat van die openbare optredes en die kontrak met die platemaatskappy – jy moet hulle nou weer opvolg. Dit was dwaas om destyds kop uit te trek.”
Salome slaan haar oë neer. “Ek … ek wil liewer vir die eerste ruk net op my sanglesse konsentreer. Ek sien kans vir niks meer nie.”
Madame knik begrypend. Salome wil nie dat die wêreld haar smart sien nie. Sy moet eers haar hartseer afmessel.
“Miskien moet ons ons die volgende paar maande hoofsaaklik op afrondingswerk toespits. Miskien is dit goed dat jy jou ’n ruk lank onttrek – en dan kan ons die wêreld daarna behoorlik verras … ’n volwasse, perfekte sangeres!”
Die volgende dag skryf Salome ’n brief huis toe. Sy skryf dit besonder maklik; nie soos dié wat sy nooit klaar geskryf kon kry en nooit gepos het nie.
Dis Jan wat die brief stadig voorlees waar hulle om die kombuistafel sit.
“Flip is weg. Ek gaan voort met my sang. Vir die volgende paar maande gaan ek geen openbare optredes aanvaar nie. Ek het met Madame gepraat en sy stem saam dat ons eers intensief afrondingswerk gaan doen.
“Madame is dierbaar vir my. Sy wil van nou af geen geld vir my sanglesse hê nie. Dus sal ek nie meer daardie uitgawe hê nie, maar ek sal ook geen inkomste hê nie.
“Ek het niemand anders om my na te wend behalwe julle nie, veral jy, Rosalie. Dis vir my bitter swaar om dit te vra, maar ek moet noodgedwonge my trots in my sak steek en weer ’n bedelhand uithou. Sien jy kans om my te bly help tot ek op my eie bene staan? Dit sal nog net ’n paar maande wees. Daarna sal ek jou elke sent met rente terugbetaal. Ek hou noukeurig boek van alles wat ek ontvang.
“Indien jy nie daarvoor kans sien nie, moenie huiwer om so te sê nie. Ek sal verstaan. Jy het alreeds meer as wat van enige mens verwag kan word, vir my gedoen. Ek sal Madame dan vra om my te help. Om die waarheid te sê, sy het reeds aangebied, maar ek het gesê ek het nie geldelike probleme nie. Ek kon haar net nie die waarheid vertel nie. Sy weet nie Flip se siekte het my heeltemal bankrot nie.
“Ek hoop dat dit nie meer lank sal wees voordat ek julle sal kan terugbetaal vir alles wat julle vir my gedoen en beteken het nie. Moenie dink ek vergeet één dingetjie nie. Ek gaan ’n beroemde sangeres word. Dit belowe ek julle. Ek sal julle nie teleurstel nie.”
Bessie Truter kyk gedetermineerd op. “Die kamtige Madame hoef haar nie te help nie. Ons kan na ons eie mense kyk … Ou ryk Neels de Jager het nou lank genoeg gekerm oor my stoetbul. Hy kan hom nou koop – teen my prys, natuurlik. Ek sal die ou vrek laat betaal. En daar is ’n klompie jong hamels wat net die veld verniel wat ook maar kan gaan.”
Rosalie spreek haar skoonma direk aan – iets wat baie selde gebeur. “Dis nie nodig nie, Ma. Ek werk mos. Dit sal genoeg wees om Salome aan die gang te hou.”
Maar Bessie Truter skud haar kop. “Jy het genoeg gedoen. Dis tyd dat ek en Jan oorneem.”
Jan val byna van sy stoel af. Dan kyk hy sy vrou teer aan. “Ma het reg, Rosalie. Jy het al meer as genoeg gedoen en soos Ma sê, ons kan na ons eie mense kyk. Die korinkies lyk mooi vanjaar. Sodra die oes af is, sal ek ook vir Salome geld stuur.”
Maar Rosalie hou voet by stuk. “Nou goed dan. Elkeen doen waarvoor hy kans sien, maar ek bly my salaris vir haar stuur. Wat te veel is, kan sy spaar.” Sy skud haar kop en die blou oë blink soos van ouds. “Dis wonderlik om te dink sy gaan nog beroemd word!” Dan versober haar gesig en sy kyk haar man bekommerd aan. “Sy sê niks verder van Flip nie. Net dat hy weg is. Dis al. Ek hoop tog nie … Jan, dink jy sy het haar man laat gaan ter wille van … ons?”
Maar hy skud sy kop stadig. “Nee, my vrou. Salome weet ons wil hê dat sy gelukkig moet wees. Nee. Ek dink daar het iets gebeur. Ek het al die gevoel gekry dat alles nie pluis is tussen haar en haar man nie. Miskien het sy besef dat hul paadjies nie kan saamloop nie. Wat die rede ook al mag wees, Salome het gekies en sy het ons nou nodig. Nou moet ons by haar staan.”
Rosalie knik. “Ja. Meer as ooit tevore.”
En dit doen hulle, in so ’n mate dat hulle Salome amper ongelukkig maak.