Schalkie van Wyk Keur 13. Schalkie van Wyk
Giepie …!” Lelani klink na aan trane. “Oom het beloof om my nie in die steek te laat nie, maar as oom na Stadlerheim toe gaan …” Sy swyg en gluur Roland nydig aan.
“Ek sal my intrek in die woonstel neem. Dan kan tannie na hartelus tannie se nuwe vriende verblyf in Huis Daeraad gee,” sê Roland grimmig.
Oom Giepie, wat sy pyp begin stop het, kyk stadig op en betrag Roland met spottende minagting. “Hoe oud is jy, kêrel?”
“Vyf-en-dertig,” antwoord hy bot.
“’n Ou man. Lelani is ’n beeldskone kind van twee-en-twintig. Sy het reeds meer as een huweliksaanbod van die hand gewys … en hulle was almal van jong, aantreklike mans. Jy, kêrel, is vinnig op pad na jou middeljare. Boonop is jy ’n onbeskofte buffel. Lelani sal nie twee maal na jou kyk nie, want die dogter het goeie smaak,” sê oom Giepie verpletterend.
’n Purperrooi gloed skuif oor Roland se gelaat, maar die volgende oomblik is sy gesig doodsbleek, sy hande in vuiste langs sy sye gebal.
“As jy aan my oom Giepie raak, gee ek nooit weer jou sakdoek terug nie,” sê Lelani vinnig.
Roland swaai na haar, iets soos ongeloof op sy gelaat, en ontspan merkbaar. Belaglike kind, dink hy. Asof hy omgee wat van sy sakdoek word. Maar sy is net ’n kind, besef hy en voel verlig. Hy is altyd op sy hoede in die geselskap van ’n ervare vrou soos Yvette, maar Lelani is so deursigtig soos glas. Hy het niks van haar te vrese nie.
“Roland …” Tant Engela se stem pleit. “Ek gaan jou nie graag teë nie, hartjie, maar ek sal soveel gelukkiger voel as jy instem dat Lelani by ons kom woon.”
“Dis tannie se huis ook. Ek is selde indien ooit bedags tuis. As Lelani vir tannie geselskap sal wees, is alles in die haak,” antwoord hy gerusstellend.
“Dankie, boetie … baie dankie,” sê sy innig.
“Dan ry ek nou. Yvette het lank genoeg op my gewag.” Sy blik swiep nikssiende oor oom Giepie en Lelani. “Tot siens,” groet hy bruusk en stap die vertrek uit.
“Versigtig ry, Roland!” roep tant Engela hom agterna en staan op. “Kan ek jou help inpak, Lelani?”
“Dis nie ’n geval van inpak en ry nie, juffrou Van Jaarsveld,” sê oom Giepie ongeduldig. “Lelani het al die meubels, silwer- en porseleinware geërf. Daar is ook enkele skilderye wat heelwat werd is. Wat die dogter nie verkoop nie, sal elders gestoor moet word.”
“Huis Daeraad,” sê tant Engela ingenome. “Daar is oorgenoeg stoorplek op die solder. Maak net ’n lysie van die dinge wat jy na Stadlerheim toe wil laat bring en ek sal reëlings vir die vervoer daarvan tref, Lelani.”
“Ek sal dit doen, nie jy nie, juffrou Van Jaarsveld,” kom dit beslis van oom Giepie. Hy glimlag deernisvol met Lelani wat lank agter haar hand gaap. “Ek sal Abigail vra om jou ontbyt na jou kamer toe te bring, ounooi. Klim solank in die bed. Jy het gister ook bitter min slaap gehad.”
“Al die ontsteltenis … Ek het nie besef hoe vaak ek is nie.” Sy glimlag verskonend, haar blik op tant Engela. “Ek werk nagdiens, tannie. As ek tannie nie weer sien nie: dankie vir die vriendelike uitnodiging. Sodra ek en oom Giepie die saak deeglik bespreek het, sal ek tannie laat weet wat ek besluit het. Tot siens, tannie.”
“Ek glo meneer Taljaard het reeds namens jou besluit, Lelani. As ek jou nie weer sien nie: tot siens, my kind.” Sy kom nader, soen Lelani op die wang en gee haar ’n ligte drukkie voordat sy haar laat gaan.
“Sit, juffrou Van Jaarsveld. Abigail sal nou vir ons tee bring,” sê oom Giepie en gaan saam met Lelani die gang binne.
Tant Engela bly staan en haar oë is nie op Lelani nie, maar op oom Giepie se lang, regop figuur. Haar lippe vorm ’n woord, maar sy bêre die klank in haar hart.
Yvette leun ontspanne terug teen die leerrugleuning van die motorsitplek en draai effens skuins om na Roland te kyk. Verbeel sy haar, of lyk hy stroewer as gewoonlik? vra sy haarself af. Nie dat sy hom verkwalik nie. Tant Engela van Jaarsveld se voorbarige optrede het selfs háár asem weggeslaan.
“Ek hoop jy het die ou vrou behoorlik op haar plek gesit, my skat,” sê Yvette met ’n glimlag van genoegdoening.
“Ou vrou?” vra hy, sy stemtoon ysig.
“Jou hoflikheid is soms ’n irritasie, Roland. Ek verwys na ou Engela van Jaarsveld. Wat ’n inmengerige oumens! Wie het haar die reg gegee om agter ons aan te ry? Eerlikwaar, vandag se bediendes –”
“Dis genoeg, Yvette,” val hy haar in die rede, ’n wit streep van woede om sy lippe. “Tant Engela was in geen stadium ’n bediende in ons huis nie. Toe my ma dood is, het sy op versoek van my pa – en uit die goedheid van haar hart – haar pos as onderwyseres bedank en ingestem om my groot te maak en terselfdertyd die huishouding waar te neem. Vir my is sy soos ’n tweede ma. Onthou dit asseblief wanneer jy oor haar praat.”
“Jou tante was ’n onderwyseres?” vra Yvette oorbluf.
“’n Hoërskoolonderwyseres. Sy het Wiskunde en Wetenskap gegee.” Sy lippe vertrek wrang. “Jy was te lui om jou graadstudie te voltooi.”
“Ek verpes akademiese snobs. Tant Melinda het gesê ek het nie ’n graad nodig nie. My opvoeding het bestaan uit my besoeke aan Europa,” antwoord sy geraak.
“Jy bedoel jy het al die kunsmuseums en geskiedkundige plekke besoek?” vra hy, sien haar bloos en lag sonder humor. “Vakansies oorsee verbreed slegs ’n mens se kennis as jy op ’n studiereis is. Tant Engela is ’n belese vrou. Ek twyfel nie daaraan dat sy jou meer oor Europa kan vertel as wat jy na jou groot aantal besoeke weet nie.”
“Is dit nodig dat ons oor jou tante rusie maak?” vra sy pruilend.
“Hopelik nie, maar dit hang van jou af. Geen vrou is nader aan my as juis tant Engela nie. Ek sal nie toelaat dat jy haar beledig nie.”
“Maar jy gee nie om om my te beledig bloot om die wonderlike tant Engela te beskerm nie?” verwyt sy en sluk swaar aan die woede wat in haar binneste oprank.
Sy het Roland Stadler liewer as die lewe self. Een keer was daar sprake dat hy sou trou, maar sy het gesorg dat daar niks van kom nie. Hy het ongetroud gebly en sy het geduldig gewag, want gedurende die afgelope agt jaar was sy die enigste meisie wat hy in Huis Daeraad verwelkom het. Nee, hy het haar nie verwelkom nie, maar hy het haar ten minste verdra. Sy kon aanhou hoop en wanneer haar gevoel van frustrasie te groot geword het, het sy ontvlugting gesoek in ’n oorsese vakansie. Op Stadlerheim kon sy getrou bly aan hom, maar nie in die buiteland nie … Geen meisie kan altyd lojaal bly aan ’n man wat haar nouliks raaksien nie.
“Dit was nie my bedoeling om jou te beledig nie,” sê hy onbelangstellend, sy blik op die pad.
“Nogtans … Jy was self ontsteld omdat jou tante ’n wildvreemde meisie genooi het om saam met julle in Huis Daeraad te kom woon. En dit sonder om jou eers te raadpleeg! Ek kan jou nie sê hoe geskok ek was nie.”
“Jy het meer as genoeg gesê,” sê hy wrang.
“Ek was seker beledigend, maar ek kon my eie ore nie glo nie. Ek weet hoe jy oor meisies voel, daarom …”
“Weet jy?” vra hy, ’n spottoon in sy stem.
“Moenie hare kloof nie, Roland. Ek is jou enigste vriendin, moontlik omdat ons saam grootgeword het. Almal op Stadlerheim weet dat jy nie in vroue belang stel nie.”
“Dis nie waar nie. Ek hou van vrouegeselskap, maar omdat ek nie in ’n huwelik belang stel nie, vermy ek alle hubare meisies.”
“Afgesien van my?” vra sy, haar stem laag en sensueel.
Hy kyk na haar en bars uit van die lag. “Jy amuseer my, Yvette. Jy weet hoe ek oor ’n huwelik voel, nogtans speel jy jou rol van verleidster. Het jy nog nie agtergekom ek is immuun nie?”
“Jy is en bly ’n man,” sê sy vererg.
“’n