Piketty i co dalej?. Отсутствует

---

Скачать книгу

---

kolegów wydał książkę jego zdaniem „porównywalną”: This Time is Different autorstwa Carmen Reinhart i Kennetha Rogoffa. Tak naprawdę jednak tę książkę, traktującą o historii kryzysów finansowych, można porównywać jedynie w tym sensie, że jej autorzy również są ekonomistami akademickimi, którzy przyjrzeli się dłuższemu okresowi niż zwykło się to robić w nauce ekonomii. Na podstawie sukcesu tego tytułu można było jednak rozsądnie wnioskować, że istnieje istotna grupa odbiorców zainteresowanych stanem rozwiniętych gospodarek przemysłowych po wielkiej recesji z lat 2007–2009.

      Nie zmienia to faktu, że William Sisler, szef Harvard University Press, wykazywał mniejszy optymizm niż redaktor odpowiedzialny za zakup praw do tego tytułu. Podkreśla, że HUP wybrało książkę Piketty’ego jako wiodącą pozycję w ich katalogu na 2014 rok, ponieważ uważali, że „narobi ona trochę szumu i jeśli dopisze nam szczęście, sprzeda się w jakichś 10–20 tysiącach egzemplarzy”24. Sprzedaż na takim poziomie zaiste stanowiłaby niezłe osiągnięcie jak na książkę akademicką, bowiem w przypadku takich wydawnictw nakłady idące w setki tysięcy egzemplarzy (w przeciwieństwie do samych setek) zdarzają się niezwykle rzadko. Ostatecznie okazało się, że doświadczony redaktor oraz wydawca weteran nie docenili potencjału książki Piketty’ego, choć ten pierwszy był bliżej niż ten drugi. Tłumacz tej pozycji nie był ani trochę bardziej przewidujący: nie poprosił o umowę uzależniającą jego wynagrodzenie od liczby sprzedanych egzemplarzy, bo książki akademickie rzadko osiągają sprzedaż pozwalającą na rozpoczęcie wypłat z tego tytułu.

      Można bezpiecznie stwierdzić, że nikt nie spodziewał się tak gorącego przyjęcia tej książki, nawet pomimo znakomitych rekomendacji oraz niemałej już renomy Piketty’ego zarówno we Francji, jak i w Stanach Zjednoczonych. Prasa zainteresowała się tą książką dzięki Rogerowi Guesnerie, znanemu ekonomiście z prestiżowego Collège de France. Książkę promował Pierre Rosanvallon, jej francuski wydawca, który także jest znanym profesorem Collège de France. Ian Malcolm publikował już kiedyś jego teksty (które ukazały się w moim przekładzie). Jeden z recenzentów cytowanych przez gazety zachwalał książkę „jako najważniejszy tytuł dekady we francuskich naukach społecznych”25. Warto zwrócić uwagę na sformułowanie „nauki społeczne” – książka nie została scharakteryzowana jako pozycja z dziedziny „ekonomii” czy „historii ekonomii”. Dla ludzi z Harvard University Press była to chyba dodatkowa zachęta: pojawiła się okazja do zdobycia przyczółka w dziedzinie ekonomii i to za pomocą ważnego tytułu, który powinien przypaść do gustu jednej z najważniejszych grup odbiorców wydawnictwa. Z punktu widzenia strategii wydawniczej ta książka miała sens, choć niosła ze sobą również pewne ryzyko. W dniu podpisywania umowy rękopis nie był jeszcze gotowy, a w związku z tym trudno było ocenić, jak duże jest to ryzyko. Ostateczna wersja tekstu okazała się niemal dwukrotnie dłuższa od pierwotnych założeń, co przełożyło się na wzrost kosztów tłumaczenia i mogło potencjalnie zniechęcić czytelników – nie wszyscy lubują się w opasłych tomiskach.

      Wcześniej Piketty nie opublikował niczego, co odniosłoby sukces poza dość wąskim kręgiem ekonomistów i historyków ekonomii ze środowiska akademickiego. Co prawda jego artykuły poświęcone nierównościom dochodowym, napisane wspólnie z Emmanuelem Saezem, były powszechnie znane, jego poprzednia duża książka stanowiła długi tekst napisany branżowym żargonem. Dotyczyła ona wysokich dochodów we Francji, ukazała się w 2001 roku i nie została przełożona na angielski26. Oprócz niej Piketty napisał również krótką broszurę, Ekonomię nierówności, która po angielsku została wydana dopiero po sukcesie K21. Nie zawierała ona żadnych danych empirycznych, wyróżniających później najbardziej dojrzałe dzieło tego autora.

      Przekłady francuskich tekstów akademickich na ogół zleca się dopiero wtedy, gdy dana praca zostanie opublikowana we Francji i zostanie pozytywnie zrecenzowana w czasopismach branżowych. Tak rozumiany „marketing sprawdzający” pozwala w pewnym stopniu ograniczyć ryzykowność dowolnego tłumaczonego tekstu. Gdy natomiast przekład K21 był już gotowy, książka ta nie była jeszcze we Francji wydana. Francuskie wydanie trafiło do księgarni dosłownie kilka tygodni po tym, jak oddałem jego gotowe tłumaczenie na angielski. Zaraz po wydaniu książki pojechałem z krótką wizytą do Francji i na wystawach wszystkich kiosków zobaczyłem czasopismo, które informowało na okładce, że Thomas Piketty to un marxiste de sous-préfecture. Było to (absurdalnie oszczercze) określenie, które nie zapowiadało najcieplejszego przyjęcia książki w Ameryce. Niemniej jednak nie ulegało wątpliwości, że jest to jednocześnie książka, o której się mówi, wokół której zrobił się spory szum.

      Pomimo tamtej karykaturalnej recenzji książka wyprzedała się we Francji w ciągu kilku miesięcy. Czasami można się spotkać z opinią, że francuskie wydanie nie radziło sobie najlepiej, dopóki jego angielski przekład nie został bestsellerem w Stanach Zjednoczonych. Potem książkę w oryginale miała spotkać druga fala popularności, wywołana przez medialne doniesienia, że za oceanem Thomas Piketty został gwiazdą. Nie tak to było. We Francji książka dobrze sprzedawała się od samego początku, rozchodziła się w kilkudziesięciu tysiącach egzemplarzy. Był to spory sukces, i jeśli wziąć pod uwagę, o ile mniejszy jest francuski rynek, wynik porównywalny ze sprzedażą w Stanach Zjednoczonych. Natomiast prawdą jest, że na skutek sukcesu odniesionego przez autora w USA we Francji odnotowano ponowny wzrost popularności jego książki.

      Trzeba mieć jednak świadomość, że dobra sprzedaż tytułu za granicą nie gwarantuje sukcesu na rynku amerykańskim. Weźmy na przykład kilka moich przekładów tekstów Pierre’a Rosanvallona, mentora Piketty’ego i szanowanego we Francji eksperta, które na rynku amerykańskim nawet nie zbliżyły się do wyników osiągniętych przez K21. Być może wynika to z faktu, że dorobek Rosanvallona opiera się na pewnej znajomości historii Francji. Jego książki mogą nie być równie „międzynarodowe” co tekst traktujący o historii ekonomii, celowo napisany w kategoriach porównawczych i skierowany do globalnego odbiorcy – książka, której główne przesłanie można przedstawić na kilku dających do myślenia wykresach i którą można streścić do postaci godzinnego wykładu. Co bardziej uszczypliwi komentatorzy zastanawiali się, ilu amerykańskich nabywców książki przeczytało ją do końca – albo chociażby wyszło poza wprowadzenie. Dziennikarze „The Wall Street Journal”, opierając się na danych gromadzonych przez Kindle (czytnik e-booków Amazona), twierdzili, że K21 zajmował jeszcze niższe miejsce w „indeksie Hawkinga” (indeks ten mierzy odsetek stron faktycznie przeczytanych przez nabywców e-booków) niż dorobek znanego fizyka, na którego cześć indeks ten został nazwany27.

      Tak czy owak, pojawiły się poważne obawy, że niezłe początkowe wyniki sprzedażowe we Francji mogą nie przełożyć się na sprzedaż w Stanach Zjednoczonych. W swojej ojczyźnie Thomas Piketty cieszył się już pewną rozpoznawalnością i to nie tylko jako autor opiniotwórczych badań z dziedziny ekonomii, ale także jako osoba aktywna na scenie politycznej. Przed wyborami prezydenckimi w 2012 roku internetowy serwis informacyjny Mediapart zorganizował debatę dotyczącą polityki podatkowej, której uczestnikami byli Piketty i François Holland, kandydat socjalistów, który ostatecznie został wybrany na urząd28. W kraju Piketty był zatem znanym intelektualistą, ale jako człowiek w oczywisty sposób identyfikowany z lewicą socjaldemokratyczną miał gwarantowane wrogie przyjęcie przez polityków z prawej strony sceny. Dowodem na to była przytoczona już uwaga, w której Piketty został nazwany prowincjonalnym marksistą. Jak jednak powszechnie wiadomo, kontrowersje się sprzedają, więc te przejawy antagonizmu z punktu widzenia wydawniczego należało zapisać na plus. Można też było bezpiecznie przyjąć, że książka mówiąca o istotnym wzroście nierówności

---

Скачать книгу