Piketty i co dalej?. Отсутствует

      Książka została zrecenzowana nie tylko w czasopismach naukowych, ale także w gazetach i czasopismach z masowego obiegu. Jej autor występował w studiach radiowych i telewizyjnych na całym świecie i to nie tylko w programach publicystycznych i informacyjnych, ale także w cieszących się dużą oglądalnością programach rozrywkowych, takich jak choćby The Colbert Report w Stanach Zjednoczonych18. Thomas Piketty otrzymał zaproszenie na spotkanie z amerykańskim sekretarzem skarbu Jackiem Lewem oraz prezydenckim doradcą Gene’em Sperlingiem. Pojawił się również publicznie w towarzystwie senator Stanów Zjednoczonych Elizabeth Warren. O Pikettym zaczęto mówić jako o „gwiazdorze rocka ekonomii”, a magazyn „Bloomberg Businessweek” przedstawił go w takiej właśnie postaci na swojej parodystycznej okładce, mającej nawiązywać do okładek czasopism młodzieżowych19. Księgarnie wystawiały w najlepszych miejscach całe stosy tej książki w twardej oprawie, tuż obok innych bestsellerów. Na uniwersyteckich kampusach pojawiły się T-shirty ze wzorem r > g, wzór ten znalazł się również na oficjalnych strojach drużyny softballa Harvard University Press20. Podczas dorocznego zjazdu American Economic Association w 2015 roku książce tej poświęcono całą sesję, która została później bardzo pochlebnie zrecenzowana przez dwóch laureatów Nagrody Nobla. Dziennikarze „Financial Timesa” podjęli nieudaną próbę obalenia tez sformułowanych przez Piketty’ego21. Sam autor został nominowany do francuskiego Orderu Narodowego Legii Honorowej, ale odmówił jego przyjęcia. Ten sam „Financial Times”, który kilka miesięcy wcześniej usiłował go zdyskredytować, ogłosił jego dzieło „biznesową książką roku 2014”22. Wszystko to – a to tylko wybrane przykłady – powoduje, że Kapitał w XXI wieku kwalifikuje się do miana wydawniczego fenomenu, a nawet fenomenu publicznego, wymagającego szerszej analizy.

      Chciałbym w tym miejscu podkreślić, że dalsza analiza mojego autorstwa rozczaruje zapewne tę część czytelników, którzy chcieliby tu znaleźć wyjaśnienie tego zjawiska. „Fenomen Piketty’ego” pod wieloma względami okazuje się niewytłumaczalny. Wymienię tu co prawda kilka czynników, które wydają się mieć związek z ciepłym przyjęciem tej książki, ale część z nich istniała już od wielu lat. W tym okresie na rynku ukazywały się inne tytuły poświęcone problemowi nierówności, ale nie wywołały one tak masowej reakcji. Warto pamiętać, że związek nie musi mieć charakteru przyczynowo-skutkowego. Ostatecznie pozostanie tajemnicą, dlaczego rozmaite czynniki zbiegły się akurat w tym momencie, w przypadku tego autora i tej książki. Gdyby występowanie tego rodzaju fenomenów dało się przewidzieć, branża wydawnicza stanowiłaby najkrótszą drogę do bogactwa. Chciałbym też wyraźnie podkreślić, że przeprowadzona tu analiza dotyczy wyłącznie Stanów Zjednoczonych. Nie ulega wątpliwości, że odbiór książki w USA wpłynął na jej odbiór w innych krajach, nawet we Francji. Oczywiście nie da się precyzyjnie określić, jak duży był to wpływ.

      Moja analiza zostanie podzielona na pięć części. Zacznę od przedstawienia oczekiwań związanych z przyjęciem tej książki i dowiodę, że nawet najbardziej optymistyczne prognozy nie przewidziały, jak dużego szumu narobi Piketty. Następnie zajmę się politycznym i społecznym kontekstem wielkiej recesji z lat 2007–2009 i jej potencjalnym przełożeniem na odbiór tekstu Piketty’ego. Potem omówię najważniejsze pierwsze głosy krytyczne, oczywiście w zakresie, w jakim mogły mieć one wpływ na przyjęcie tej książki. Dalej przejdę do omówienia reakcji przedstawicieli środowiska akademickiego, zajmujących się jednak dziedzinami innymi niż ekonomia. Na koniec przedstawię reakcje polityków na Kapitał w XXI wieku (tu i dalej skracany do postaci K21). Pokrótce