Bizancjum ok. 500-1024. Отсутствует
(1990), s. 154–157, 212–213.
51
Ousterhout (1998), s. 115–119, 129.
52
Brouselle (1996), s. 47–50, 53–54; Garsoïan (1998), s. 59–61, 66, 88.
53
[Żywot Bazylego], s. 217–218; [Szewczenko I.] (1992a), s. 192 oraz przyp. 68.
54
Magdalino (2000b), s. 149–152. Na temat wyobrażeń Jana Skylitzesa o rzeczywistych „ojczystych okręgach” „Rzymian” w okolicach Konstantynopola: Bonarek (2003).
55
Ostrogorsky (1968).
56
Mango (1980).
57
Cavallo (red.) (1997); Treadgold (1997); Angold (2001); Treadgold (2001); Mango (red.) (2002); Harris (red.) (2005); Gregory (2005); Haldon (2005b); Cameron, Averil (2006b).
58
Zob. Brown, P. (1998); artykuły w: Lenski (red.) (2006); Casiday i Norris (red.) (2007).
59
Cameron, Averil (1991b).
60
Cameron, Averil (2002b); McCormick (2000), s. 156–163.
61
[Teodozjusz], Codex Theodosianus, XVI, tłum. Pharr i in., s. 440–476. Na temat powstania kodeksu zob. artykuły w: Harries i Wood (red.) (1993). O wpływie chrystianizacji na rodzinę zob. Giardina (2000).
62
Gray (1979); Allen (2000), s. 814–816; Gray (2005), s. 221–225.
63
Millar (2000), s. 754, 757–759; Giardina (1999); Marcone (2004), s. 30–36. Opinię przeciwną (dotyczącą głównie problemów periodyzacji) wyraził Bowersock (2004), zob. jednak replikę Giardiny (2004). Zob. też Harries (1999); Cameron, Averil (2002b), s. 180, 190; Fowden (2002), s. 683–684.
64
O powszechnym dobrobycie we wschodnich prowincjach zob. Whittow (1990); niżej, s. 452–453.
65
Zob. Brown P. (1998), s. 653.
66
Por. niżej roz.. 2a, 2b, 2c, 7.
67
Por. niżej roz. 1.
68
Por np. Liebeschuetz (2001); Cameron, Averil (2002b); Brown P. (2003); Ward-Perkins (2005); Wickham (2005). Próbę odpowiedzi na pytanie, czy warunki w królestwach germańskich były bardziej brutalne niż w poprzedzającym je cesarstwie, jak również porównanie z cesarstwem wschodnim, znajdziemy w: Drake i in. (red.) (2006).
69
Na temat periodyzacji zob. Cameron, Averil (2002b); Fowden (2002).
70
CAH, XII; CAH, XIII; CAH, XIV.
71
Cameron, Averil (2006b); Edwards (2006). Zob. też artykuły w: Casiday i Norris (red.) (2007).
72
Allen i Jeffreys (red.) (1996); Cameron, Averil (2000b), s. 165, 190–191; Mango (2002b), s. 2–5. Dla Whittowa (1996) dobrym punktem wyjścia jest okres ok. 600 roku.
73
Haldon (1997a).
74
Por. niżej; Meier (2003), s. 73–100, 373–387, 405–426, 459–470.
75
Krueger (2005), s. 302–310.
76
Pr B, IV, tłum. Dewing i Downey, s. 218–315; Gregory (1992 [1993]), s. 246–250; Sarantis, „The Balkans during the reign of Justinian” (rozprawa doktorska, 2005). Na temat uznania przez Anastazjusza potrzeby programu budowy sieci umocnień oraz jego realizacji zob. Haarer (2006), s. 65–70, 109–114, 230–245. Zob. też Dunn (1994).
77
Cameron, Averil (1978); Cameron, Averil (1992c), s. 18–20; Cameron, Averil (2000), s. 12–13; Belting (1994), s. 109–114, 134.
78
Kennedy (2004a).
79
Charanis (1961); Garsoïan (1998).
80
Doctrine of Jacob the Newly Baptised, wyd. i tłum. franc. Dagron i Déroche, s. 168. Na temat drastycznych środków niezbędnych – jak się wydaje – w latach 30. VII w., aby wypłacić żołd żołnierzom w Palestynie i Syrii zrewaluowanymi miedzianymi monetami, zob. Schulze i in. (2006), s. 17–24.
81
Cameron, Averil (1992b), s. 85–86, 104.
82
Dagron (2003), s. 95–114.
83
Dölger (1940); por. niżej.
84
Haldon (1979), s. 45–65.
85
Haldon (1999a), s. 84, 103–105.
86
Stephenson (2003a), s. 81–96.
87
Peira, wyd. Zacharia von Lingenthal, s. 11–260.
88
Jones i Maguire (2002), s. 113–118, 136–139.
89
DOC, IV.1, s. 281, 296; Mango (1963a), s. 324 (tekst), 330.
90
Birkenmeier (2002).
91
Komnenowie wciąż troszczyli się jednak o zachowanie prawidłowych, a nawet sprawiedliwych procedur w czasie obowiązywania maksymalnych stawek podatkowych: Magdalino (1994), s. 107–114; por. niżej.
92
Brand (1968), s. 161–171; Angold (2003a), s. 40–41, 84; Phillips (2004), s. 90–94.
93
EHB. Zwięzły, ale informatywny i szeroki przegląd zob. w: Laiou i Morrisson (2007).