Bizancjum ok. 500-1024. Отсутствует

Bizancjum ok. 500-1024

(1990), s. 3, 21–31, 205–208; Morris (2003), s. 235–254.

8

Działanie ognia greckiego również jest słabo udokumentowane: por. niżej; Haldon i Byrne (1977); Haldon (2006a); Pryor i Jeffreys (2006), s. 607–631.

9

Crow i in. (2001); Crow i Bayliss (2005); Angelov, D. G. (2004), s. 520; por. niżej.

10

Fenster (1968), s. 97–98, 104 i przyp. 2.

11

DC, I.79 (70), wyd. Reiske, I, s. 340–349; wyd. i tłum. franc. Vogt, II, s. 143–150; Dagron (2000), s. 60–71.

12

[Euzebiusz z Cezarei], Life of Constantine, II.3–5, II.44–61, IV.74–75, wyd. Winkelmann, s. 48–50, 66–72, 150–151; tłum. Cameron i Hall, s. 95–97, 110–115, 182; Dvornik (1966), II, s. 614–622; Brock (1994), s. 70.

13

Autor syryjski z VII w., który pisał pod imieniem żyjącego w IV w. biskupa Patary.

14

[Pseudo-Metody], Apocalypse, [13], 11, wyd. Aerts i Kortekaas, I, s. 174; por. niżej. Por. też Psalmy 78:65.

15

[Pseudo-Metody], …, 9–10, …, s. 172 (tekst); II, s. 49 (kom.). Już w 654 r. ogromna arabska flota mogła wedrzeć się daleko w kierunku Konstantynopola, nim uległa zniszczeniu przez sztorm: O’Sullivan (2004). Por. niżej, przyp. 17; Magdalino (2005), s. 42.

16

Alexander (1962), s. 341–355.

17

[Focjusz] Homilies, wyd. Laourdas, s. 29–52; tłum. Mango, s. 82–110.

18

Nicol (1979); Magdalino (1993b), s. 27–28; Polyviannyi (2000), s. 207–208, 218–223.

19

Na temat „politycznej ortodoksji” pośród Bizantyjczyków oraz wzorcu doktrynalnym i rytualnym ortodoksji, por. Beck (1978), s. 87–108.

20

Germanos I, Historia ecclesiastica, wyd. i tłum. Meyendorf; Taft (1984), s. 111–126; por. niżej. Na temat (niekiedy odmiennych) interpretacji przekonań Maksyma i Germanosa por. Mathews (1971), s. 113–115, 121–122, 140–144, 150, 159–160. Por. też Déroche (2002), s. 177–180. Na temat dalszego rozwoju wypadków por. [Szewczenko N. P.] (2006).

21

Galatariotou (1991), s. 218.

22

Por. niżej. Lawina późnobizantyjskich pism poświęconych ekonomii politycznej sygnalizuje zainteresowanie innymi systemami, jak również wzmocnieniem ładu imperialnego: Angelov D.G. (2007); Gaul (2011).

23

Por. niżej; Barker (1969), s. 171–199; Nicol (1974); Mergiali-Sahas (2001b), s. 56–57.

24

Treadgold (2003), s. 1002–1003.

25

Roz. 1, 3 i 4 opublikowano w zasadniczo podobnej formie w: NCMH, I, roz. 10 i 11; NCMH, II, roz. 13, 14 i 15; NCMH, III, roz. 16 i 17; NCMH, IV, roz. 20a, 20b i 21; NCMH, V, roz. 22 i 23; NCMH, VI, roz. 24; NCMH, VII; i roz. 2a, 2b i 2c, w: CAH, XIV.

26

Skyl., wyd. Thurn, s. 367–368; tłum. franc. Flusin i Cheynet, s. 305; tłum. Wortley, s. 347.

27

Haldon (1999a), s. 37–38.

28

Beck (1965), s. 13; por. niżej.

29

Haldon (1999a), s. 99–106; por. niżej.

30

DAI, przedmowa; Shepard (1997), s. 90–94.

31

DC, II.1, wyd. Reiske, s. 520–522. Pewien wysoko postawiony urzędnik (ho epi tōn barbarōn) odpowiadał za barbarzyńców w cesarstwie, zwłaszcza tych w samym Konstantynopolu: Seibt i Wassiliou, Byzantinischen Bleisiegel, II, s. 50–51.

32

Shepard (2006b).

33

Por. niżej; ODB, II, s. 1203–1204 (A. Kazhdan); Savvides (1990); Brousselle (1996).

34

Turlej (2001), s. 105–124; Seibt (2003a), s. 462; por. niżej.

35

Dédéyan (2003), I, s. 6–7, 69. Por. też Yarnley (1972).

36

Magdalino (2003); Magdalino (2007a).

37

Stein-Wilkeshuis (1991).

38

Dédéyan (1975); por. niżej.

39

Kolbaba (2000); Kolbaba (2001); Kolbaba (2006); por. niżej.

40

Na temat ciągłości i zmian w sferze formuł dyplomatycznych: Dölger (1938–1939); Dölger i Karayannopulos (1968), s. 89–107; Kresten (1992–1993); Kresten (1998); Kresten i Müller (red.), Die Auslandsschreiben der byzantinischen Kaiser; Schreiner (2005).

41

Magdalino (red.) (1994).

42

Mango (1981a), s. 352; Dagron (2000); Featherstone (2006).

43

Morris (2003), s. 241–242, 253.

44

[Filoteos], Kleterologion, wyd. i tłum. franc. Oikonomides, s. 82–83; McCormick (1985), s. 5; Kazhdan i McCormick (1997), s. 175–176; Oikonomides (1997a).

45

Próby utożsamienia „purpury” z narodzinami w Komnacie Porfirowej były jednak późniejsze od poglądu, że potomkowie panujących cesarzy już z natury wykazują szczególne cechy: Dagron (1994).

46

DAI, roz. 13, s. 72–73.

47

[Szewczenko I.] (1992a), s. 178–180.

48

Kazhdan i Ronchey (1999), s. 346–347.

49

[Żywot Bazylego], s. 212–213, 215–216; por. niżej.

50

McCormick (1990), s. 154–157, 212–213.

51

Ousterhout (1998), s. 115–119, 129.

52

Brouselle (1996), s. 47–50, 53–54; Garsoïan (1998), s. 59–61, 66, 88.

53

[Żywot Bazylego], s. 217–218; [Szewczenko I.] (1992a), s. 192 oraz przyp. 68.

54

Magdalino (2000b), s. 149–152. Na temat wyobrażeń Jana Skylitzesa o rzeczywistych „ojczystych okręgach” „Rzymian” w okolicach Konstantynopola: Bonarek (2003).

55

Ostrogorsky (1968).

56

Mango (1980).

57

Cavallo (red.) (1997); Treadgold (1997); Angold (2001); Treadgold (2001); Mango (red.) (2002); Harris (red.) (2005); Gregory (2005); Haldon (2005b); Cameron, Averil (2006b).

58

Zob. Brown, P. (1998); artykuły w: Lenski (red.) (2006); Casiday i Norris (red.) (2007).

59

Cameron, Averil (1991b).

60

Cameron, Averil (2002b); McCormick (2000), s. 156–163.

61

[Teodozjusz], Codex Theodosianus, XVI, tłum. Pharr i in., s. 440–476. Na temat powstania kodeksu zob. artykuły w: Harries i Wood (red.) (1993). O wpływie chrystianizacji na rodzinę zob. Giardina (2000).

62

Gray (1979); Allen (2000), s. 814–816; Gray (2005), s. 221–225.

63

Millar (2000), s. 754, 757–759; Giardina (1999); Marcone (2004), s. 30–36. Opinię przeciwną (dotyczącą głównie problemów periodyzacji) wyraził Bowersock (2004),

Скачать книгу