Bizancjum ok. 500-1024. Отсутствует
align="left">
65
Zob. Brown P. (1998), s. 653.
66
Por. niżej roz.. 2a, 2b, 2c, 7.
67
Por. niżej roz. 1.
68
Por np. Liebeschuetz (2001); Cameron, Averil (2002b); Brown P. (2003); Ward-Perkins (2005); Wickham (2005). Próbę odpowiedzi na pytanie, czy warunki w królestwach germańskich były bardziej brutalne niż w poprzedzającym je cesarstwie, jak również porównanie z cesarstwem wschodnim, znajdziemy w: Drake i in. (red.) (2006).
69
Na temat periodyzacji zob. Cameron, Averil (2002b); Fowden (2002).
70
CAH, XII; CAH, XIII; CAH, XIV.
71
Cameron, Averil (2006b); Edwards (2006). Zob. też artykuły w: Casiday i Norris (red.) (2007).
72
Allen i Jeffreys (red.) (1996); Cameron, Averil (2000b), s. 165, 190–191; Mango (2002b), s. 2–5. Dla Whittowa (1996) dobrym punktem wyjścia jest okres ok. 600 roku.
73
Haldon (1997a).
74
Por. niżej; Meier (2003), s. 73–100, 373–387, 405–426, 459–470.
75
Krueger (2005), s. 302–310.
76
Pr B, IV, tłum. Dewing i Downey, s. 218–315; Gregory (1992 [1993]), s. 246–250; Sarantis, „The Balkans during the reign of Justinian” (rozprawa doktorska, 2005). Na temat uznania przez Anastazjusza potrzeby programu budowy sieci umocnień oraz jego realizacji zob. Haarer (2006), s. 65–70, 109–114, 230–245. Zob. też Dunn (1994).
77
Cameron, Averil (1978); Cameron, Averil (1992c), s. 18–20; Cameron, Averil (2000), s. 12–13; Belting (1994), s. 109–114, 134.
78
Kennedy (2004a).
79
Charanis (1961); Garsoïan (1998).
80
81
Cameron, Averil (1992b), s. 85–86, 104.
82
Dagron (2003), s. 95–114.
83
Dölger (1940); por. niżej.
84
Haldon (1979), s. 45–65.
85
Haldon (1999a), s. 84, 103–105.
86
Stephenson (2003a), s. 81–96.
87
88
Jones i Maguire (2002), s. 113–118, 136–139.
89
DOC, IV.1, s. 281, 296; Mango (1963a), s. 324 (tekst), 330.
90
Birkenmeier (2002).
91
Komnenowie wciąż troszczyli się jednak o zachowanie prawidłowych, a nawet sprawiedliwych procedur w czasie obowiązywania maksymalnych stawek podatkowych: Magdalino (1994), s. 107–114; por. niżej.
92
Brand (1968), s. 161–171; Angold (2003a), s. 40–41, 84; Phillips (2004), s. 90–94.
93
EHB. Zwięzły, ale informatywny i szeroki przegląd zob. w: Laiou i Morrisson (2007).
94
Laiou (2002c); Oikonomides (2002); Laiou (2002d); Dagron (2002); Matschke (2002a); Lefort (2002); Morrisson i Cheynet (2002).
95
Zob. też [Iwanow] (2003).
96
[Jan Mauropous]
97
Shepard (1988b), s. 70–72.
98
Martin (1993), s. 48–53, 531–532, 709–711.
99
Morris (1995), s. 5–6.
100
Por. niżej; Dagron (1993); Chadwick (2003).
101
Haldon (2003b), s. 60–74.
102
Jacoby (2005a).
103
Bojovic (2001); Eastmond (2003a); Eastmond (2004).
104
Zob. zwł. Nicol (1993).
105
Morrisson (2005).
106
Angold (1975a).
107
Shawcross, „The Chronicle of Morea” (rozprawa doktorska, 2009); Shawcross (w druku).
108
Meyendorff (1964); Meyendorff (1974c); Krausmüller (2006).
109
Zob. jak cesarz Trapezuntu wyjaśnił ufundowanie celi na górze Athos w 1374 roku:
110
111
Evans (red.) (2004), s. 11–12 (wprow.); Gothóni (2004), s. 60–64; Shepard (2006c), s. 17–18, 36–40.
112
[Kalikst I],
113
MM, II, s. 361;
114
Cameron, Averil (1979b).
115
MM, II, s. 191, 192; tłum w: Barker (1969), s. 108, 109; Crummey (1987), s. 58.
116
117
Biliarsky (1993), s. 125–127, 133, 139; Biliarsky (2001), s. 72–74, 85–88.
118
Soulis (1984), s. 6–11, 25–27, 35–47.
119
Por. też Malamut (2000), s. 500–505; Ćirković (2004), s. 49–52.
120
Danilo II i in.,
121
Obolensky (1971), s. 255–256.
122
[Szewczenko],
123
Obolensky (1963), s. 47–52; Barker (1969), s. 183, 504–509; Jackson (2005), s. 238–240.
124
Barker (1969), s. 408; Mergiali-Sahas (2001a), s. 56–59; Baronas (2004), s. 85–87; Vassilaki (2005); Baronas (2007).
125
Shepard (2006c), s. 26–28; Peschlow (2001), s. 401.
126
Runciman (1965), s. 97, 99, 104, 116–117.
127
Na temat „kompromisu między greckim polis a italskim senioratem”, przewidywanego przez ich czołowych myślicieli, których część liczyła na pomoc militarną z Zachodu, zob. Ronchey (2006),