Neonatologia. Отсутствует
Procedura ta powinna być wykonywana tylko w uzasadnionych, wybranych sytuacjach klinicznych (np. obecność smółki w jamie ustnej lub w gardle u noworodków urodzonych w zamartwicy).
Stymulacja oddechu:
● pocieranie skóry grzbietu;
● drażnienie części podeszwowej stóp podczas osuszania.
Rycina 5.1. Resuscytacja – algorytm postępowania.
Technika upowietrzniania płuc:
● podanie 5 wstępnych wdechów o ciśnieniu do 30 cm H2O;
● czas wdechu 2–3 s (cel – otworzenie płuc, czyli usunięcie płynu płucnego, wypełnienie dróg oddechowych i płuc powietrzem);
● zredukowanie ciśnienia wdechu i kontynuowanie wentylacji z częstością około 40/min przez 30–60 s.
Wskazania do ucisku klatki piersiowej:
● częstość rytmu serca poniżej 60/min;
● częstość rytmu serca poniżej 100/min ulegająca dalszemu obniżeniu pomimo prawidłowej wentylacji (uzyskano rozprężenie płuc).
Technika ucisku klatki piersiowej:
● technika preferowana – ucisk na dolną jedną trzecią mostka oboma kciukami; pozostałe palce obejmują klatkę piersiową i podtrzymują plecy dziecka (konieczna dodatkowa osoba do prowadzenia wentylacji); technika alternatywna – ucisk dwoma palcami (palec wskazujący i środkowy jednej ręki); ocena akcji serca po 1 min, następnie co 30 s.
Wskazania do podaży leków:
● częstość pracy serca poniżej 60/min lub poniżej 100/min ulegająca dalszemu obniżaniu pomimo właściwej wentylacji i ucisku klatki piersiowej.
Podstawowym lekiem stosowanym w resuscytacji noworodka jest adrenalina. Pozostałe leki należy stosować tylko w uzasadnionych przypadkach.
Adrenalina:
● 10–30 µg/kg mc., dożylnie, przez cewnik wprowadzony do żyły pępowinowej;
● powyżej 50–100 µg/kg, dotchawiczo – w wyjątkowych sytuacjach (brak możliwości założenia dostępu naczyniowego), niższe dawki są prawdopodobnie nieskuteczne.
Wodorowęglan sodu:
● 1–2 mmol/kg mc., dożylnie;
● tylko przy podejrzeniu kwasicy metabolicznej.
Płyny:
● izotoniczne krystaloidy (5% glukoza, sól fizjologiczna) – przy podejrzeniu utraty krwi, objawach wstrząsu (bladość powłok, słabo napięte tętno i brak reakcji na postępowanie resuscytacyjne);
● ubogoleukocytarny, napromieniony koncentrat krwinek czerwonych grupy 0 Rh minus (jeżeli jest dostępny) – w hipowolemii wywołanej utratą krwi.
Przerwanie resuscytacji następuje, gdy nie ma samoistnej czynności serca po 10 min resuscytacji, po wyczerpaniu wszystkich etapów postępowania (ucisk klatki piersiowej, podaż leków, wentylacja).
Niepodejmowanie lub zaprzestanie resuscytacji:
● skrajne wcześniactwo – wiek płodowy poniżej 23. tygodnia, masa urodzeniowa poniżej 400 g;
● wady wrodzone o złym rokowaniu – bezmózgowie, potwierdzona trisomia chromosomu 18 lub 13.
Resuscytacja 100% tlenem lub powietrzem:
● Udowodniono związek pomiędzy hiperoksją a tworzeniem wolnych rodników tlenowych i obniżonym przepływem mózgowym.
● U noworodków urodzonych o czasie wymagających postępowania resuscytacyjnego zaleca się zastosowanie powietrza w pierwszym, początkowym etapie resuscytacji. Brak poprawy stanu dziecka pomimo skutecznej wentylacji jest wskazaniem do zwiększonej podaży tlenu.
● U noworodków urodzonych przed ukończeniem 32. tygodnia ciąży dopuszcza się możliwość zastosowania mieszaniny powietrza z tlenem w początkowych etapach resuscytacji.
● Ocena oksygenacji i dalsze sterowanie podażą tlenu powinny być dokonywane przy użyciu metody pulsoksymetrii.
Odsysanie smółki z jamy ustnej i nosa po urodzeniu główki, ale przed urodzeniem klatki piersiowej:
● Wykazano brak wpływu na częstość i dalszy przebieg zespołu aspiracji smółki.
● Postępowanie nie jest zalecane.
Szczegółowe omówienie wytycznych resuscytacji noworodków po urodzeniu zawarto w materiałach opublikowanych przez Polską Radę Resuscytacji (www.prc.krakow.pl).
Richmond S., Wyllieb J.: Resuscytacja noworodków bezpośrednio po urodzeniu. W: Wytyczne resuscytacji 2010. Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2010.
Gadzinowski J., Vidyasagar D. (red.): Neonatologia. OWN, Poznań 2000.
Hermansen M.C. (red.): Risk Management in Neonatal-Perinatal Medicine. Clinics in Perinatology, 2005, 32 (1).
Szczapa J. (red.): Neonatologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
1. Czynnikiem szczególnie predysponującym do wystąpienia niedotlenienia okołoporodowego jest:
a) poród domowy,
b) wcześniactwo,
c) poród cięciem cesarskim,
d) późna infekcja u noworodka,
e) badania USG u ciężarnej.
2. Do oceny ciężkości encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej służy:
a) skala Apgar,
b) wartość pH krwi pępowinowej bezpośrednio po urodzeniu,
c) skala Sarnat,
d) niska wartość pO2 we krwi tętniczej,
e) obraz ultrasonograficzny ośrodkowego układu nerwowego.
3. Uraz porodowy dotyczy najczęściej:
a) nadnerczy,
b) kości udowej,
c) obojczyka,
d) splotu ramiennego,
e) skóry i tkanki podskórnej.
4. Priorytetem w postępowaniu resuscytacyjnym noworodka urodzonego przedwcześnie spośród niżej wymienionych jest:
a) podaż leków resuscytacyjnych,
b) masaż pośredni serca,
c) zapewnienie normotermii,
d) kaniulacja naczynia z dostępu centralnego,
e) ocena dojrzałości dziecka.
5. Do podstawowych leków stosowanych w resuscytacji noworodka należą:
a) adrenalina i atropina,
b) adrenalina i wodorowęglan sodu,
c) adrenalina i glukoza 10%,
d) wyłącznie adrenalina,
e) adrenalina i preparaty wapnia.
1 – b
2 – c
3 – e
4 – c
5 – d
Rozdział 6
Noworodek