Neonatologia. Отсутствует
błon komórkowych;
● powstałe z oligosacharydów w wyniku fermentacji krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są dodatkowym źródłem energii dla komórek nabłonka jelitowego.
Działanie immunologiczne
Pokarm kobiecy wykazuje istotne działanie bakteriostatyczne i ma silne właściwości opsonizacyjne. Elementy obrony przeciwinfekcyjnej to między innymi:
● limfocyty T i B;
● monocyty;
● makrofagi.
Makrofagi mleka obdarzone są wysoką aktywnością fagocytarną, syntetyzują i wydzielają między innymi laktoferynę i lizozym. Laktoferyna, wiążąc żelazo, sprzyja jego wchłanianiu, a ponadto powoduje, że nie może być ono wykorzystane w metabolizmie drobnoustrojów. Lizozym hydrolizuje mukopolisacharydy ściany bakterii, czyniąc je podatnymi na oddziaływania komórek fagocytujących.
W pokarmie obecna jest również w dużym stężeniu immunoglobulina klasy A, tzw. sekrecyjna IgA (sIgA), która:
● pokrywa nabłonek jelitowy;
● uczestniczy w niszczeniu drobnoustrojów;
● chroni przed wnikaniem alergenów.
Najwyższe stężenie sIgA stwierdza się w pokarmie w pierwszych dniach po porodzie. Obecność tej klasy immunoglobulin ma istotne znaczenie w ochronie dziecka przed infekcjami rodzinnymi i infekcjami matki.
Wspomaganie wydzielania i działania enzymów trzustkowych
Zawarte w pokarmie z piersi białka, lipidy i węglowodany stymulują wydzielanie enzymów trzustkowych, między innymi poprzez uwalnianie:
● gastryny;
● sekretyny;
● polipeptydu trzustkowego.
Uwolnione enterohormony regulują skład soku trzustkowego, a obecne w pokarmie enzymy trawienne, takie jak amylaza czy lipazy, wspomagają aktywność enzymów trzustkowych. Optymalny skład i struktura lipidów oraz obecność soli kwasów tłuszczowych powodują, że trawienie i wchłanianie lipidów jest prawie całkowite. Odpowiedni stosunek białek serwatkowych do kazeiny i ich biodostępność sprzyjają przyswajaniu aminokwasów.
Wspomaganie krążenia żółci
Obecność w pokarmie z piersi cholecystokininy, powodującej między innymi obkurczenie pęcherzyka żółciowego i rozkurcz zwieracza Oddiego w trakcie karmienia, zapewnia odpowiedni pasaż żółci. Krążenie żółci wspomagane jest aktywnością motoryczną przewodu pokarmowego i odpowiednim składem lipidów pokarmu kobiecego. Obecne w mleku kobiecym lipidy to:
● triglicerydy (98%);
● fosfolipidy (0,7%);
● cholesterol (0,5%);
● wolne kwasy tłuszczowe.
Lipidy są najważniejszym źródłem energii dla rozwijającego się organizmu dziecka. Uczestniczą również w tworzeniu struktur układu nerwowego, szczególnie wielonienasycone długołańcuchowe kwasy tłuszczowe (long chain polyunsaturated fatty acids – LC-PUFA).
Monika Kamianowska
W chwili wypisania dziecka z oddziału noworodkowego jego mama powinna posiadać wiedzę o zaletach karmienia piersią i umiejętności praktyczne, niezbędne do prawidłowego karmienia. Jednym z kluczowych elementów nauczania podstawowych zasad karmienia piersią jest przystawienie dziecka do piersi w ciągu 2 godz. po porodzie. Pierwsze karmienia mają szczególne znaczenie, dlatego należy:
● zwrócić uwagę, by pozycja mamy i dziecka oraz sposób przystawienia były prawidłowe;
● kontrolować odruch ssania noworodka;
● kontrolować postępowanie w laktacji i jak najszybciej korygować nawet najdrobniejsze błędy.
Jednym z podstawowych warunków gwarantujących długie karmienie jest prawidłowa pozycja – wygodna dla matki i dziecka. Wyróżnia się kilka pozycji, w których dziecko może być karmione.
Pozycja klasyczna
Mama dziecka powinna usiąść wygodnie, w pozycji wyprostowanej, z podpartymi plecami, położyć na kolanach poduszkę do karmienia, ułożyć dziecko brzuszkiem do swojego brzucha, głowę dziecka oprzeć w zgięciu łokciowym, a przedramieniem podtrzymywać plecy dziecka [ryc. 7.2].
Kręgosłup dziecka ma być wyprostowany, głowa nieskręcona, a linia łącząca ucho, bark i biodro prosta. Pozycja ta jest najczęściej przyjmowana do karmienia.
Pozycja klasyczna krzyżowa
Dziecko ułożone jest jak w pozycji klasycznej, plecy podtrzymywane przedramieniem matki, a główka dłonią ręki przeciwnej do piersi, którą dziecko jest karmione [ryc. 7.3].
W niektórych sytuacjach pozycja ta pozwala na lepszą kontrolę prawidłowości przystawienia dziecka i obserwację ssania.
Rycina 7.2. Pozycja klasyczna.
Rycina 7.3. Pozycja klasyczna krzyżowa.
Pozycja spod pachy
Dziecko przytulone jest brzuszkiem do boku mamy, nóżki znajdują się pod jej pachą, stópki pozostają swobodne. Mama przedramieniem podtrzymuje plecy, a dłonią główkę dziecka [ryc. 7.4].
Rycina 7.4. Pozycja spod pachy.
W pozycji tej najlepiej i najłatwiej kontroluje się prawidłowość przystawienia do piersi.
Pozycja na boku
Mama leży na boku, a dziecko jest oparte główką na jej ramieniu i przytulone przedramieniem do jej brzucha [ryc. 7.5]. Dobrze jest ustabilizować tę pozycję przez podłożenie poduszki pod plecy i między kolana matki.
Pozycja ta jest chętnie przyjmowana przez matki po porodzie. Należy pamiętać, że trudno w niej kontrolować prawidłowość przystawienia i popełnianych jest najwięcej błędów.
Rycina 7.5. Pozycja na boku.
Pozycja na plecach
Mama leży na plecach, dziecko ułożone jest na jej brzuchu tak, by główka była na wysokości piersi. Mama podtrzymuje dziecko ramieniem [ryc. 7.6].
Rycina 7.6. Pozycja na plecach.
Pozycja ta zalecana jest po cięciu cesarskim. Wymaga pomocy personelu, ponieważ matka słabo widzi brodawkę sutkową i buzię dziecka, łatwo może więc dochodzić do uszkodzenia brodawek.
Przyjęcie prawidłowej pozycji pozwala na prawidłowe przystawienie do piersi [ryc. 7.7 i 7.8]. Wszystkie etapy przystawienia dziecka do piersi należy kontrolować. Buzia dziecka powinna znajdować się naprzeciw brodawki sutkowej. Pierś należy uchwycić czterema palcami od dołu, bez dotykania otoczki brodawki sutkowej, a kciuk ułożyć powyżej otoczki. Dotykanie warg dziecka (od góry ku dołowi) powoduje zwykle szerokie otwarcie ust.