Neonatologia. Отсутствует
piersi.
Jeśli dziecko jest prawidłowo przystawione do piersi, to:
● czubek jego nosa i bródka dotykają piersi;
● usta są szeroko otwarte, a wargi wywinięte;
● w jamie ustnej dziecka znajduje się duża część otoczki sutka;
● w trakcie ssania nie obserwuje się zapadania policzków;
● nie słychać cmokania;
● ssanie nie jest dla matki bolesne;
● po zakończeniu karmienia brodawka sutkowa ma niezmieniony kształt, (spłaszczenie brodawki sutkowej świadczy o płytkim uchwyceniu jej w trakcie karmienia).
Zaleca się, aby noworodki były karmione „na żądanie”, czyli mogły jeść, kiedy chcą, ile chcą i jak długo chcą. Zwykle noworodki karmi się 10–12 razy na dobę. Jeśli dziecko przesypia zbyt dużo czasu, należy je budzić i karmić co 2–3 godz. w dzień i co 3–4 godz. nocą. W pierwszych dniach życia trzeba zwrócić uwagę, by karmienie nie trwało dłużej niż 20 min ze względu na możliwość uszkodzenia niezahartowanych jeszcze brodawek sutkowych.
Należy pamiętać, że w ciągu pierwszych 5 min ssania i połykania dziecko wypija 85–90% potrzebnego mu pokarmu. Zwykle u noworodków donoszonych na 2–3 zassania wypada jedno połknięcie. Dziecko powinno być karmione jedną piersią do końca, a następnie, w razie potrzeby, drugą. Karmienie z obu piersi w trakcie jednego karmienia jest prawidłowe i nie świadczy o zbyt małej ilości pokarmu. Noworodki karmione naturalnie nie wymagają dopajania, ponieważ całkowite zapotrzebowanie na płyny pokrywa pokarm z piersi.
W pierwszych dniach i tygodniach karmienia piersią mogą wystąpić problemy o różnym charakterze, takie jak:
● opóźnienie rozpoczęcia laktacji;
● obrzęk piersi i zastój pokarmu;
● przepełnienie piersi;
● bolesność;
● nadżerki i pęknięcia brodawek sutkowych;
● zapalenie piersi.
W przypadku tych problemów potrzebna jest fachowa opieka. Można im zapobiegać przede wszystkim poprzez odpowiednią edukację i przygotowanie matek do karmienia piersią.
Niekiedy zdarzają się również przejściowe lub stałe sytuacje utrudniające prawidłowe karmienie piersią:
● czasowe przeciwwskazania do bezpośredniego karmienia piersią:
■ wcześniactwo,
■ choroba noworodka,
■ choroba matki;
● problemy z brodawkami:
■ płaskie,
■ wklęsłe,
■ zbyt długie i szerokie;
● małe piersi (niedorozwój gruczołów sutkowych);
● piersi asymetryczne i po zabiegach operacyjnych;
● nieprawidłowości budowy jamy ustnej dziecka:
■ zbyt długie i silne wędzidełko wargi górnej,
■ zbyt krótkie wędzidełko języka,
■ rozszczep wargi,
■ rozszczep podniebienia,
■ zaburzenia mechanizmu ssania.
W sytuacjach tych należy zasięgnąć porady specjalistycznej w poradniach zajmujących się zaburzeniami laktacji.
Gdy noworodki z różnych powodów wymagają dokarmiania mieszankami sztucznymi (karmienie mieszane) lub przejściowego wyłącznego karmienia mieszankami sztucznymi, należy stosować mieszanki hipoalergiczne, a jeśli w rodzinie stwierdza się obciążenie chorobami atopowymi – mieszanki bezmleczne. Powinno się wtedy dążyć do jak najszybszego przejścia na wyłączne karmienie piersią.
Ze względów medycznych karmienie piersią jest przeciwwskazane, gdy występują następujące czynniki:
● zakażenia u matki, które zagrażają przeniesieniem infekcji poprzez pokarm do noworodka, np.:
■ zakażenie HIV,
■ okołoporodowe zakażenie wirusem ospy wietrznej i półpaśca,
■ okołoporodowe zakażenie wirusem cytomegalii,
■ czynna gruźlica;
● ciężkie choroby somatyczne matki, np.:
■ choroba nowotworowa,
■ wyniszczenie;
● ciężkie choroby psychiczne matki, np.:
■ upośledzenie umysłowe,
■ psychozy poporodowe,
■ nerwica;
● matka przyjmuje leki, które przenikają do pokarmu i mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i prawidłowego rozwoju dziecka;
● wrodzone choroby metaboliczne noworodka, powodujące nietolerancję poszczególnych składników mleka kobiecego, np.:
■ galaktozemia,
■ tyrozynemia,
■ fenyloketonuria.
Pomimo faktu, że karmienie piersią jest najlepszym, optymalnym sposobem żywienia noworodków, zdarzają się sytuacje, w których dzieci od urodzenia karmi się sztucznie. Przyczyny tego mogą być różne, np.:
● poród dziecka, które będzie oddane do adopcji;
● brak pełnej akceptacji dziecka i karmienia piersią;
● ograniczenie aktywności zawodowej matki;
● poczucie obniżonej atrakcyjności kobiety karmiącej;
● obawa przed przyrostem masy ciała.
Stosowane obecnie mieszanki do żywienia sztucznego noworodków produkowane są na bazie mleka krowiego, modyfikowanego w wyniku procesów technologicznych w celu upodobnienia go pod względem zawartości składników i wartości odżywczej do pokarmu kobiecego. Mleko modyfikowane różni się od mleka krowiego:
● ma mniejszą zawartość białka;
● zmieniony jest stosunek białek serwatkowych (zwiększony odsetek) do kazeiny (60 : 40);
● zmieniona jest ilość i rodzaj tłuszczu (zwiększona ilość kwasów tłuszczowych nienasyconych, około 50%);
● zwiększona jest zawartość laktozy;
● zmniejszona 3-krotnie jest zawartość sodu, chloru i potasu;
● zwiększona jest zawartość żelaza i jodu, a także witamin, między innymi A, D, E, C;
● do mleka modyfikowanego wprowadzono prebiotyki (oligosacharydy) oraz nukleotydy.
Noworodek powinien być karmiony sztucznie, gdy wykazuje oznaki głodu. Dziecko układa się wygodnie na ramieniu osoby karmiącej (podobnie jak przy karmieniu piersią), w pozycji umożliwiającej swobodny wypływ mleka z butelki i smoczka. Należy zwrócić uwagę na dostosowanie wielkości smoczka do rozmiaru jamy ustnej. Otwory w smoczku powinny być takiej wielkości, by mleko po odwróceniu butelki wypływało kroplami. Dziecko należy karmić tak, by nie dochodziło do zasysania powietrza. Mieszanka przygotowywana do karmienia jest zwykle podgrzewana do temperatury ciała, można jednak podawać również mieszanki mleczne w temperaturze pokojowej.
W szczególnych sytuacjach klinicznych w okresie noworodkowym wprowadza się [