Algorytmy diagnostyczne i lecznicze w praktyce SOR. Отсутствует

      Organizacja wykonywania badań laboratoryjnych zlecanych w SOR

      Diagnostyka pacjenta w SOR ma na celu ustalenie stanu zdrowia chorego. Wykorzystuje się do tego wywiad lekarski, badanie fizykalne i procedury diagnostyczne: laboratoryjne i obrazowe. Postawione zostaje rozpoznanie wstępne, następuje stabilizacja stanu chorego oraz podejmuje się decyzję o dalszym postępowaniu. Medyczne laboratorium diagnostyczne musi być w bezpośredniej dostępności (w miejscu), podobnie jak pracownia diagnostyki obrazowej. W SOR powinno być ponadto możliwe oznaczanie parametrów krytycznych w ramach tzw. laboratoryjnej diagnostyki błyskawicznej, diagnostyki POCT.

      Pobieranie krwi na badania laboratoryjne – błędy przedlaboratoryjne

      Pobranie krwi na badania laboratoryjne u pacjentów znajdujących się w stanie zagrożenia życia odbywa się wraz z pierwszymi zabiegami ratującymi i wykonywane jest przez wkłucie obwodowe. Jeśli nie jest to możliwe, należy zapewnić wkłucie centralne.

      Należy zwrócić uwagę na sposób identyfikacji pacjenta i jego próbki, co ma ogromne znaczenie w przypadku pobierania próbek krwi na badania w zakresu transfuzjologii laboratoryjnej (grupa krwi i próba zgodności). Szkolenia i przestrzeganie procedur są najlepszym sposobem, aby spełnić wymogi proceduralne i nie dopuścić do powstania błędów pobrania krwi, mających wpływ na wynik badania. Krew należy pobierać zawsze do odpowiednio oznakowanych probówek z właściwie dobranym antykoagulantem.

      Problemy mogą pojawić się także w trakcie transportu próbki. Musi ona zostać zbadana w ciągu 30 minut od pobrania. Hemoliza zewnątrznaczyniowa (hemoliza in vitro), będąca wynikiem niewłaściwego pobrania lub nieodpowiedniego transportu, ma wpływ na wynik poziomu potasu. Powstanie skrzepu w próbce krwi z antykoagulantem jest wspólnym problemem wszystkich pobrań krwi. Skrzep może przeszkodzić w uzyskaniu rzetelnego wyniku badania i np. zablokować analizator.

      Szczególną uwagę należy zwrócić na:

      » mieszanie próbki przed badaniem (wyniki hemoglobiny fałszywie wysokie lub niskie),

      » intensywne mieszanie (wpływa na poziom potasu),

      » usunięcie pęcherzyków powietrza (mają wpływ na pomiar gazów krwi tętniczej),

      » odpowiedni dobór antykoagulantu płynnego (zbyt dużo płynu rozcieńcza próbkę),

      » odpowiedni dobór antykoagulantu (heparyna ma wpływ na poziom wapnia zjonizowanego),

      » obecność skrzepów w próbce (wyniki hemoglobiny fałszywie niskie, zablokowanie toru próbki w analizatorze),

      » wymieszanie krwi tętniczej z żylną (inne wartości referencyjne dla różnych rodzajów krwi),

      » sposób pobierania krwi (mechaniczna degradacja erytrocytów wpływa na poziom potasu).

      Badania laboratoryjne wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem

      Organizację badań w miejscu opieki nad pacjentem (POCT) opisuje norma EN ISO 22870: 2006. Badania te określono w niej jako analizy in vitro wykonywane w miejscu lub w pobliżu miejsca opieki nad pacjentem, których wyniki mogą zmienić postępowanie lekarskie. Poza diagnostyką stanów nagłych w SOR i w oddziałach intensywnej opieki medycznej badania POCT mogą być wykonywane w innych oddziałach szpitalnych, izbach przyjęć niepełniących funkcji SOR, poradniach specjalistycznych czy gabinetach lekarskich. POCT należy obecnie do najszybciej rozwijających się segmentów diagnostyki laboratoryjnej. Obserwuje się stały wzrost liczby badań wykonywanych w trybie POCT, który wynosi 10−12% rocznie, w porównaniu z 6−7% wzrostu liczby badań wykonywanych w laboratoriach; 70% badań w trybie POCT jest wykonywanych w szpitalach.

      Badania POCT zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami mogą być wykonywane przez pielęgniarki i ratowników medycznych. Próbki krwi pobierane są do badań zazwyczaj w tym samym miejscu, w którym się je następnie bada. Skraca to do minimum TAT i pozwala na błyskawiczną ocenę przez lekarza badanych parametrów, a tym samym do minimum skrócona jest faza postanalityczna. Materiał badany nie podlega wcześniejszemu opracowaniu; wszystkie parametry badane są w krwi pełnej. Niewielka ilość badanej próbki umożliwia wielokrotne powtórzenie oznaczeń bez narażania chorego na znaczną utratę krwi. Tryb POCT zapewnia największe możliwe skrócenie TAT badań pilnych, tak ważne w diagnostyce i monitorowaniu stanów nagłych.

      ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE POZWALAJĄCE NA OZNACZANIE BADAŃ PILNYCH

      Różnorodność analizatorów wykorzystywanych do badań POCT jest duża, co umożliwia wykonanie różnego rodzaju badań z różnych dziedzin diagnostyki laboratoryjnej. Dedykowane analizatory parametrów krytycznych wykonują oznaczenia w próbkach pełnej krwi (włośniczkowej, żylnej lub tętniczej) o objętości od kilkudziesięciu do 100−200 µl, a czas badania jednej próbki trwa od 20–30 sekund do kilku minut. Do oznaczeń stężenia elektrolitów wykorzystywane są w nich elektrody jonoselektywne. Pozostałe parametry oznaczane są metodami elektrochemicznymi, z zastosowaniem amperometrycznej lub potencjometrycznej techniki pomiarowej. Badania gazometryczne i równowagi kwasowo-zasadowej są w tych analizatorach wykonywane elektrodami mierzącymi pCO₂, pO₂ i pH. Podobna metodyka badań wykorzystywana jest w analizatorach stosowanych w laboratoriach.

      Odmienna metoda badań (immunologiczna) wykorzystywana jest przy badaniach immunochemicznych takich parametrów, jak:

      » troponiny sercowe,

      » CK-MBmass,

      » NT-proBNP,

      » wskaźniki

---

Скачать книгу