Schalkie van Wyk Keur 13. Schalkie van Wyk
merkbaar.
“Dis ’n handige ding, so ’n letsel. Dis iets sigbaars om aan vas te klou. Maar jy het daarvan vergeet toe Lelani oor die trommel val. En dis wat jou vrekbang maak, nè, Roland? Jy het lank genoeg van die letsel vergeet om ’n wildvreemde meisie te troos. Jy moet tot elke prys verhoed dat dit weer gebeur, daarom moet jy Lelani op ’n afstand hou, selfs al kos dit jou harde kontant,” kom dit spottend van oom Giepie.
Roland pers sy lippe hard saam, sy oë borend in dié van oom Giepie. “Ek kan oom nie verhoed om oom se eie belaglike idees te glo nie, maar as oom ’n man met ’n tikkie trots is … Oom is nie welkom in Huis Daeraad nie – nie oom of Lelani nie. Sien oom kans om in ’n huis in te trek waar oom nie welkom is nie?”
“Trots.” ’n Glimlag vee oor oom Giepie se lippe. “Mense glo graag dat trots ’n goeie eienskap is, maar op my ouderdom besef ek: trots kan ’n mens eensaam maak.”
“Wat bedoel oom daarmee?”
“Presies wat ek sê. Trots gaan my nie verhoed om Lelani gelukkig te maak nie. Ek het gesien hoe sy haar sewe jaar lank afsloof ter wille van ’n hartelose, selfsugtige stiefpa. Selfs toe sy universiteit toe is, moes ek haar naweke gaan haal, want daar was vir haar werk in Huis Winterrus. Gedurende Desember het Abigail haar jaarlikse verlof geneem en Lelani moes die hele huishouding op haar smal skouertjies neem. Sy het –”
“As sy ’n lang vakansie nodig het,” val Roland hom gretig in die rede, “is ek bereid om daarvoor te betaal.”
“Swaai nog een maal jou tjekboek onder my neus rond, vent, en ek druk dit in jou keel af!” bars oom Giepie uit. “Verduiwels, man, jy is nie die enigste mens met ’n paar rand in die bank nie. Ek kan bekostig om die dogter met vakansie te neem, maar hoe sal dit lyk? Ek is ’n man van vyf-en-sestig en sy is ’n blote kind van twee-en-twintig, maar sy is ’n beeldskone meisie en ek is ’n man. Wat maak dit saak dat sy vir my soos ’n eie dogter is? Niemand sal glo dat ’n ou man geld op ’n jong meisie spandeer sonder dat hy iets in ruil verwag nie.”
Roland skraap sy keel. “Dis seker waar,” sê hy ongemaklik.
“Dit ís waar! Dis waarom ek die hemel dank dat jou tante uit die bloute hier opgedaag het om ma te speel vir die dogter. Lelani gaan nie net ’n nuwe tuiste hê nie, sy kry ook ’n nuwe moeder present wat haar al die liefde sal gee wat sy al die jare moes ontbeer het.”
Roland maak ’n ergerlike handgebaar. “’n Meisie van Lelani se ouderdom het nie ’n ma nodig nie. Arno Greyvenstein was hier toe ek hier aangekom het. Hy en Lelani het gesels. As sy met hom trou …”
“Die vervloekte muishond!” ontplof oom Giepie toornig. “Waarom het jy my nie kom roep nie? Ek brand al lankal om hom met ’n sambok by te kom.”
“Waarom? Is hy en Lelani nie goed bevriend nie?”
Oom Giepie staar hom minagtend aan. “As Lelani se trane jou nie kon oortuig nie, sal ék dit nog minder regkry. Trap, vent. Ek het werk om te doen.”
“En ek sal oom help,” sê hy en trek sy baadjie uit. Hy kyk na oom Giepie, merk die onverbiddelike uitdrukking op sy gelaat en voeg onseker by: “Asseblief, oom.”
“Klim dan op die leer en pak solank die boeke van die boonste rakke af,” beveel oom Giepie en keer sy rug op hom.
Lelani rol rusteloos in haar bed rond, spring ongeduldig op en loop na haar kamervenster. Sy skuif die gordyne oop, staar oomblikke lank na die maanverligte tuin en maak die venster oop.
Sy kon vannag in een van die voorste slaapkamers geslaap het, dink sy, ’n wrang glimlaggie om haar lippe. Na al die jare kon sy in ’n ruim slaapkamer met ’n uitsig oor die see geslaap het, want tant Charity en tant Patience en oom Barend het nie meer die kamers nodig nie. Maar die klein kamertjie naas die kombuis is reeds sewe jaar lank haar tuiste, haar persoonlike koninkrykie. Sy sal verlore voel in die groot slaapkamers – ’n vreemdeling in haar ouerhuis.
Nee, Yvette Boonzaaier se huis. Vreemd om te dink dat Yvette haar stiefsuster is. Sy sal met die beste wil ter wêreld nooit van Yvette kan hou nie. Wat sien Roland in …? Haar gedagtes stol. Sy het haarself ’n uur gelede voorgeneem om nie weer aan Roland Stadler te dink nie, want hy is die rede vir haar slapeloosheid. Roland kan dit nie duideliker laat blyk dat sy en oom Giepie nie welkom sal wees in Huis Daeraad nie, maar oom Giepie is skielik so dikvellig soos ’n renoster.
Sy gaan nie vannag slaap nie, dink sy, stap na haar klerekas en haal ’n sweetpak uit. Sy verklee haastig in die donker en sak op haar knieë neer om na haar seilskoene onder in die kas te soek.
“Lelani!”
Die dringende fluisterstem laat haar ’n oomblik lank versteen. Dan draai sy haar kop stadig na die oop venster toe en ervaar ’n prikkie vrees toe sy ’n donker gestalte vlak langs haar venster sien staan. Wie kan dit wees? wonder sy. Met die maanlig van agter is dit onmoontlik om sy gesig te herken. Sy meet met haar oë die afstand na haar toe kamerdeur en kyk weer na die venster. Al die voorste slaapkamers het diefwering voor die vensters, maar haar stiefpa het besluit dat dit ’n vermorsing van kosbare kapitaal sou wees om diefwering voor haar kamervenster en die vensters van die spens en die kombuis aan te bring. Al wat nodig was om die loseerders se besittings te beskerm, was om snags die gangdeur gesluit te hou …
“Lelani! Dis ek, Arno. Asseblief, my meisie, ek moet met jou praat,” kom die fluisterstem weer.
Lelani voel hoe haar vrees uit haar dreineer om plek te maak vir ’n witwarm woede. Sy kan gillend om hulp roep, maar oom Giepie en tant Engela het tot byna middernag gewerk. Dit sal gemeen wees om hulle wakker te maak, bloot om van ’n olierige vent soos Arno Greyvenstein ontslae te raak, besluit sy, tel haar seilskoene op en kom stadig orent.
“Trap, Arno! As ek om hulp roep, is jy kniediep in die moeilikheid,” dreig sy.
Hy lag gedemp. “Wie gaan jou hoor, my liefste? Ek hou al die hele nag die huis dop. Ek weet jou mense slaap almal in die voorste kamers.”
“My kamer is nie klankdig nie. Een skree en –”
“En ek klim deur die venster,” val hy haar waarskuwend in die rede. Hy sug hoorbaar en vervolg op pleitende toon: “Ek het nie kom rusie maak nie, Lelani. Ek wil ook nie dreigemente rondslinger nie. Jy ken my tog. Al wat ek vra, is dat jy saam met my ’n entjie gaan stap … iewers waar ons ongesteurd kan gesels.”
“Ek is twee-en-twintig, nie twee nie. Ek ken jou onsmaaklike reputasie,” sê sy, haar stem skor van weersin.
Sy hoor hoe hy sy asem skerp intrek. “Niemand kan my daarvan beskuldig dat ek ooit ’n meisie gedwing het om enigiets teen haar sin te doen nie,” sê hy geraak.
“Moontlik omdat meisies jou so graag jou sin gee,” spot sy.
“Is jy nou regverdig?” vra hy verwytend. “Ek het jou vanmiddag vertel hoe ek oor jou voel – hoe ek reeds jare lank oor jou voel. Ek het jou Estelle se verloofring gewys. Dink jy ek het gelieg?”
“Jy laat my lag, Arno,” antwoord sy en beweeg ’n paar treë nader aan hom, bang dat sy die huismense sal wakker maak as sy te hard praat. “As jy my so onsterflik liefhet, waarom het jy my nie jare gelede daarvan vertel nie?”
“Hoe kon ek? Toe jy op skool was, is jy nooit toegelaat om saam met seuns uit te gaan nie. Daarna is jy universiteit toe. Die paar keer wat ek jou op die dorp raak geloop het, was daardie ou oom altyd saam met jou.”
“Ons het ’n telefoon,” sê sy, haar stem swaar van ongeloof.
“Ek weet julle het! Ek het ’n paar keer gebel, maar ’n meneer Taljaard het elke keer geantwoord en gesê jy is nie beskikbaar nie.”
Dis tipies van oom Giepie, dink sy met ’n innerlike glimlag. “Ek moes my stiefpa verpleeg.”
“Ek het dit besef, daarom was ek geduldig. Ek het geweet daar was nie ’n ander man in jou lewe nie; ek kon dit bekostig om te wag.”
“En terwyl jy geduldig op my gewag