Schalkie van Wyk Keur 13. Schalkie van Wyk
liefdevolle kind. Sy kon droom oor die dag wanneer Yvette sou groot wees, met ’n goeie man sou trou en van haar ’n ouma sou maak. Die opstal op Goedgevonden sou nooit weer leeg wees nie.
Maar drome en realiteit is dikwels teenstellings, dink sy ontnugter. Yvette het grootgeword, maar van die liefdevolle kind het daar niks oorgebly nie. Yvette is ’n bedorwe meisie, veeleisend en volkome gevoelloos vir ander se probleme. Yvette het haar al die jare net gebruik, besef sy en haar pyn is so intens dat sy dit soos ’n tweede hart in haar bors kan voel klop.
“Ek moes lankal gepraat het, Yvette, maar ek kry jou so maklik jammer en …” Tant Melinda lek oor haar droë lippe en kyk Yvette vir die eerste maal weer in die oë. “Ek is ’n lafaard, my kind, daarom ignoreer ek alles wat onaangenaam is en hoop dat dit sal weggaan.”
Yvette frons ongeduldig. “Wat probeer tannie sê? Dat oom Nathan oornag bankrot gespeel het?”
“Natuurlik nie, maar …”
“Nou waarom oor ’n paar rand karring?” vra Yvette skouerophalend. “As tannie nie my klererekenings kan betaal nie, gee dit vir oom Nathan. Hy is gewoond daaraan om rekenings te betaal.”
“Nie jou rekenings nie,” sê tant Melinda met ’n nuwe ondertoon in haar stem. Sy kan nie weer weghardloop nie, besef sy. Yvette se spandabelrigheid het haar in ’n hoek gedryf en nou sal sy vir die eerste maal moet terugveg. Sy vrees hierdie dag al soveel jare, maar noudat dit hier is, kan haar vrees haar nie meer raak nie.
“Wat bedoel tannie? Tannie en oom Nathan het my grootgemaak, my nog altyd alles gegee wat my hart begeer het. Maar dis vanselfsprekend, want ek is julle enigste erfgenaam.”
“Nee, Yvette, niks in die lewe is vanselfsprekend nie. Jy ken jou oom Nathan: het jy al ooit die gevoel gekry dat hy vir jou omgee?”
Yvette frons. “Wel, nee, maar hy is nie ’n demonstratiewe mens nie. Hy kan nie wys dat hy my liefhet nie, maar al my motors, my oorsese vakansies –”
“Is deur my betaal,” val tant Melinda haar met ’n koudheid wat vreemd is aan haar aard, in die rede.
“Ek weet, maar dit was met oom Nathan se geld, nie waar nie?” vra Yvette met ’n gevoel van onrus in haar binneste.
“Nee, kind. Net soos jou wyle moeder het ek ryk geërf. Aanvanklik het ek Nathan gehelp om sy boerdery uit te brei, maar hy is ’n eerbare man, daarom het hy my elke sent weer teruggegee. Toe jou ma sterf… Nathan het nie in my susterskind belang gestel nie, want jy was ’n dogter. Nogtans het hy ingestem om jou ’n tuiste te gee, maar daar was ’n voorwaarde aan verbonde: ek sou na jou finansiële behoeftes omsien.”
Yvette sluk, haar mond ineens droog. Sy het nog nooit van die nors Nathan Kleynhans gehou nie, maar sy het mettertyd besluit dat hy ’n stil, afgetrokke man is wat nie met jongmense kan kommunikeer nie. Maar haar oordeel was verkeerd: Nathan Kleynhans het haar net ter wille van tant Melinda in sy huis verdra.
“Toe jy mondig geword het, het jy ’n klein fortuintjie van jou eie ouers geërf. Ek het jou destyds versoek om die geld wys te belê, maar jy het elke sent wat jy besit het, op oorsese vakansies uitgemors. Ek het meer as een maal gehuil …”
“Ek het gedink tannie is suinig,” sê Yvette, haar stem skor en toonloos in haar eie ore.
“Ek – suinig? Ek het jou toe al gewaarsku dat ons jou nooit wettig aangeneem het nie, dat jy geen waarborg het dat jy na ons dood ryk sal erf nie. Onthou jy, Yvette?” Yvette knik stom. “Ek onthou, maar tannie het nooit in soveel woorde gesê dat oom Nathan my gaan onterf nie.”
“Omdat ek maar onlangs uitgevind het van jong Matthys Kleynhans,” sê tant Melinda met ’n ondertoon van bitterheid in haar stem.
“Wie is hy?” vra Yvette skerp.
“’n Nefie van Nathan. Nathan en sy broer het jare gelede rusie gemaak en ek was onbewus van jong Matthys se bestaan, totdat Nathan ’n paar dae gelede aan my gesê het dat hy van plan is om binnekort af te tree, want Matthys kom die boerdery oorneem.”
“Maar as Matthys net ’n plaasbestuurder gaan wees …” protesteer Yvette hoopvol.
“Nathan het Matthys universiteit toe gestuur om ’n landbougraad te kry. Die afgelope vier jaar was Matthys plaasbestuurder op een van Nathan se plase in die Noord-Kaap. Die seun het uitstekende werk gedoen, daarom het Nathan finaal besluit: jong Matthys is sy erfgenaam.”
Yvette staar tant Melinda spraakloos aan. Haar gelaat is waswit; sy probeer iets sê, maar haar stembande laat haar in die steek.
“As Matthys net ouer was, maar hy is ’n kind van vier-en-twintig … My enigste troos is dat jy Huis Winterrus van jou ma geërf het. In my jeug het ek die ou huis geken. Dit behoort heelwat werd te wees.”
“Maar oom Nathan besit miljoene!” krys Yvette, haar oë donker van skok en ontnugtering.
“Dis Kleynhans-geld, Yvette. Ek kan jou ’n dak oor jou kop aanbied, maar dis al. Jy sal die klere moet terugneem, want ek kan nie daarvoor betaal nie,” sê tant Melinda met verslae beslistheid.
“Nooit nie! Ek sal Huis Winterrus verkoop en …” Die uitdrukking op Yvette se gesig verhard. “Roland Stadler sal met my trou – en ek sal nie die vrekkerige ou Nathan Kleynhans na my bruilof toe nooi nie! ”
“Yvette … Yvette,” sê tant Melinda hoofskuddend. “Hoe lank gaan jy nog volhou met jou dwase liefde vir Roland? Jy kon jare gelede reeds met ’n ander man –”
“Nee!” val Yvette haar skerp in die rede. Daar is ’n fanatieke lig in haar oë. “Ek het op sestienjarige leeftyd reeds besluit dat ek eendag Roland Stadler se bruid sal wees. Agt jaar gelede, toe die hele Stadlerheim verwag het dat hy met Adéle Erasmus sal trou, het ek gesorg dat dit nie gebeur nie. Hy sal –”
“Wat sê jy daar, Yvette? Hoe het jy verhoed dat Roland en Adéle trou?” kom dit ontsteld van tant Melinda.
Yvette dwing haarself om stadig asem te haal en haar tante in die oë te kyk, maar die uitdrukking in haar eie oë is versluier. “Tannie het my verkeerd verstaan. Verskoon my. Ek wil my nuwe klere gaan wegpak,” sê sy koel, raap haar pakkies op en stap die sitkamer uit.
Dis nie sy wat Yvette verkeerd verstaan het nie; dis Yvette wat haar mond verbygepraat het. Yvette en Adéle was boesemvriendinne. Altans, dis wat Yvette haar destyds laat verstaan het. En dis wat sy wil glo, want enige ander moontlikheid is te verskriklik om te oorweeg, dink tant Melinda, onbewus daarvan dat sy ouder gewoonte wegvlug van die werklikheid.
“Ons moes nooit hierheen gekom het nie.”
Die koppie in tant Engela se hand ruk en die tee stort in die piering. Sy gluur oom Giepie aan, draai dan om en stap met ’n gedempte verwensing op haar lippe na die wasbak om die tee uit die piering te gooi.
“Ek het nooit besef die duiwel is ’n mens nie, totdat ek Roland Stadler ontmoet het,” gaan oom Giepie voort, asof hy nie tant Engela se verwensing gehoor het nie. “Ek moes daar in Huis Winterrus al besef het dat mense van vlees en bloed nie saam met Beëlsebub onder dieselfde dak kan woon sonder om vernietig te word nie.”
“Skaam jou, Giepie Taljaard!” raas tant Engela en plak die koppie tee so hard voor oom Giepie neer dat die tee weer eens oor die rand van die koppie stort. “En nou kan jy maar uit die piering drink, want jy verdien nie ’n ordentlike koppie tee nie. Beëlsebub – verbeel jou! Skaam jy jou nie om jou medemens die owerste van die duiwels te noem nie?”
“Nie eens ’n bietjie nie,” antwoord oom Giepie en stoot die koppie tee eenkant toe. “Ek drink soggens koffie, nie tee nie, Engela. Maar moenie vir my koffie maak nie: ek drink niks in hierdie bose huis nie.”
Die veglus dreineer uit tant Engela se gelaat en sy sak stadig op ’n kombuisstoel neer. Hy merk die ligte trilling van haar lippe, die hartseer in haar oë en frons diep om sy eie gevoel te verberg. “Ek skeer jou en Roland nie oor dieselfde kam nie, Engela. Ek weet wie en wat jy is en as jy alleen in Huis Daeraad gewoon het, sou ek die dogter