Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II. Отсутствует

Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II

service file, 1942-1944, Dokumenty Stanisława Mikołajczyka, 800/22/0/-/38, klatka 221). Przekazano też (20 maja) depeszę nr 804 otrzymaną 18 maja (ibidem, klatka 220). Posłużyły one za punkt wyjścia do kolejnych audycji.

243

Depesza nr 92, za pośrednictwem Leny, wysłana 1 maja, odebrana 24 maja (AKD, t. 3, s. 2-4).

244

Depesza nr 93, za pośrednictwem Leny, wysłana 15 maja (AKD, t. 3, s. 10).

245

AYV, M2/752, Dziennik Ignacego Schwarzbarta, 27 i 28 maja, k. 129.

246

15 III 1943 r. skonfliktowany z Sikorskim Stanisław Stroński złożył dymisję z funkcji ministra informacji i dokumentacji, grożąc, że zatrudni się w fabryce jako robotnik (Duraczyński, Rząd polski…, s. 222), co też uczynił (zob. Sopicki, Dziennik 1943-1944, s. 45).

247

Protokół posiedzenia Rady Ministrów w dniu 22 maja 1943 r. [w:] Protokoły posiedzeń Rady Ministrów…, s. 440-442; Protokół posiedzenia Rady Ministrów w dniu 27 maja 1943 r. [w:] ibidem, s. 443-446. Mikołajczyk na zapytanie w tej sprawie stwierdził, że gotów jest przed przedłożeniem wniosku prezydentowi zasięgnąć opinii centrali Bundu w USA.

248

Opór Żydów warszawskich zbliża się ku końcowi, „Dziennik Żołnierza”, 25 V 1943, s. 4.

249

Trzystu Niemców zabitych w ghetto, „Dziennik Żołnierza”, 5 VI 1943, nr 130, s. 1.

250

Ostatni apel do sumienia świata. List Zygielbojma do prezydenta i premiera, „Dziennik Polski”, 2 VI 1943, s. 2; List Szmula Zygielbojma, „Dziennik Żołnierza”, 2 VI 1943, s. 1 i 4. Kilka dni wcześniej informowano o omówieniach listu w prasie szwedzkiej: Echa śmierci Zygielbojma, „Dziennik Polski”, 28 V 1943, s. 2. Zamieszczono go w prasie angielskiej („News Chronicle”) 1 czerwca.

251

Na marginesie. List Zygielbojma, „Dziennik Polski”, 2 VI 1943, s. 2.

252

Protokół posiedzenia Rady Ministrów w dniach 4 i 5 czerwca 1943 r. [w:] Protokoły posiedzeń Rady Ministrów…, s. 450-454.

253

W Ameryce o ghetcie warszawskim, „Dziennik Polski”, 3 VI 1943, s. 1.

254

Zastanawia, że już w korespondencji z Londynu dotyczącej walki getta i pogrzebu Zygielbojma, jaką zamieszczono w „New York Times”, wyeksponowano polsko-żydowskie braterstwo broni: „Battle in Warsaw Ghetto was Aided by Armed Squads of Polish Guerillas [walkę w warszawskim getcie wsparły zbrojne oddziały polskich partyzantów]” (22 V 1943, s. 4). Informacja ta miała pochodzić jakoby z przemówienia ministra Kota na pogrzebie Zygielbojma.

255

AYV, M2/752, Dziennik Ignacego Schwarzbarta, 4 VI 1943 r., k. 138.

256

Ibidem, 8 VI 1943 r., k. 140. Kopia memoriału została załączona w dzienniku.

257

Ibidem, 9 VI 1943 r., k. 146.

258

W dzienniku bez większego przekonania zauważył, że przegłosowanie rezolucji, w której mowa była o „błędach przeszłości, może przydać się także na odcinku żydowskim” (ibidem, 8 V 1943 r., k. 145).

259

AIPMS, A.5/79, Stenogram z 79 posiedzenia Rady Narodowej RP, 8 VI 1943 r., lista obecności, k. 37.

260

Adam Ciołkosz, W25 rocznicę zgonu Szmula Zygielbojma, „Kultura” 1968, nr 6, s. 163.

261

Na przykład depesza o bombardowaniu Warszawy przez lotnictwo sowieckie 13 maja dotarła do Londynu dzień później (AIPMS, A.9.III.2a/15, Depesze).

262

Iranek-Osmecki, Kto ratuje jedno życie…, s. 268; pogląd ten powtarza Dariusz Stola, Nadzieja i Zagłada…, s. 177. Adam Ciołkosz wskazuje, że druga połowa kwietnia to najtrudniejszy okres w całej działalności Sikorskiego podczas wojny i tym uzasadnia zwłokę w wydaniu apelu do społeczeństwa polskiego (idem, Broń dla getta, s. 16).

263

Na ten temat zobacz tekst Wojtka Rappaka w tym tomie.

264

Dopiero 16 czerwca depeszowano do Korbońskiego z pytaniami, czy getto warszawskie uległo całkowitej likwidacji, czy istnieją obozy pracy i z prośbą o informacje na temat Żydów pozostałych przy życiu (AIH, Government service file, 1942-1944, Dokumenty Stanisława Mikołajczyka, 800/22/0/-/38, depesza podpisana Espe, klatka 252).

265

Natomiast zwracał na to uwagę David Engel.

266

Wyjątkiem była odezwa PPS-WRN, zawierająca „braterskie pozdrowienie” dla walczących „robotników i pracowników narodowości żydowskiej” oraz zapewnienie, że ich czyn „wejdzie w legendę Polski Walczącej, stanie się wspólnym dobrem ludu Polski, na którym wzniesiony zostanie gmach odrodzonej Rzeczpospolitej”.

267

Depesza podpisana przez pułkownika Protasewicza, 27 VII 1943 r. (AKD, t. 3, s. 51).

268

W związku ze zbliżającą się rocznicą powstania w getcie na skutek działań Adama Ciołkosza Kazimierz Sosnkowski odznaczył srebrnym krzyżem Virtuti Militari Michała Klepfisza z Bundu. 20 III 1944 r. całe posiedzenie Rady Narodowej zajęła sprawa pomocy resztkom Żydów w Polsce, na wniosek Schwarzbarta i następcy Zygielbojma Emanuela Scherera. Ciołkosz, który referował wniosek przedstawicieli żydowskich, powiedział m.in.: „Obrońcy getta walczyli pod sztandarem biało-czerwonym, ich walka była fazą walki o wolność Polski i Polacy chrześcijanie nie byli bezczynni wobec tej walki” (AIPMS, A.5/180, Stenogram ze 180 posiedzenia Rady Narodowej RP, 20 III 1944 r., k. 10). Okolicznościowe teksty pojawiły się w prasie: W rocznicę powstania w ghetto Warszawy, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, 20 IV 1944, s. 2. W uroczystościach zorganizowanych przez Federację Żydów Polskich w Wielkiej Brytanii wzięło udział kilku ministrów, przewodniczący Rady Narodowej, szef kancelarii prezydenta, przedstawiciele władz wojskowych (Uczczenie rocznicy walk w ghetto, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, 21 IV 1944, s. 1).

269

Robert Kostro, Tradycja i otwartość, „Tygodnik Powszechny” 2014, nr 17, wydanie specjalne, z serią artykułów z okazji Roku Jana Karskiego.

270

National Archives (dalej NA), WO 208/3692, ..Interrogation of Polish lawyer, Jan Romuald Karski [Przesłuchanie polskiego prawnika Jana Romualda Karskiego)”. Zob. Michael Fleming, Auschwitz, the Allies and Censorship of the Holocaust, Cambridge: Cambridge University Press, 2014, s. 152. Dziękuję Michaelowi Flemingowi za udostępnienie mi kopii dokumentu.

271

E. Thomas Wood, Stanisław M. Jankowski, Karski: How One Man Tried to Stop the Holocaust, New York: John Wiley & Sons, 1994, s. 147 (wyd. polskie: Karski. Opowieść o emisariuszu, tłum. Jan Piekło, Piotr Pieńkowski, Janina Pawlikowska-Czubak, Kraków-Oświęcim: Wydawnictwo Baran i Suszczyński i Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 1996, s. 175).

272

Fleming, Auschwitz, the Allies and Censorship…, s. 150.

273

Studium Polski Podziemnej (dalej SPP), 3.8.3.1.1, k. 50. W cytowanych dokumentach zachowano oryginalną pisownię, uwspółcześniono jedynie interpunkcję. Zob. Wood, Jankowski, Karski. Opowieść o emisariuszu, s. 169; Fleming, Auschwitz, the Allies and Censorship…, s. 149. „Witold” to pseudonim Karskiego podczas

Скачать книгу