Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II. Отсутствует

---

Скачать книгу

---

Żydów w czasie Szoa. Jego żona i współpracownicy zgodnie twierdzą, że przy realizacji każdego zadania – i w Polsce, kiedy gromadził dokumentację, i później, w Izraelu – znany był z tego, że pracował dzień i noc, i wiadomo było, że nie spocznie, póki praca nie zostanie skończona. Do jego najpoważniejszych przedsięwzięć należą: przygotowanie dokumentacji dla oskarżyciela w procesie Eichmanna, w którym występował również w charakterze biegłego, odczytanie i opublikowanie wydania krytycznego dziennika Czerniakowa, odczytanie, opracowanie i opublikowanie dokumentów z Archiwum „Oneg Szabat”, w tym tekstów pisanych przez samego Ringelbluma, opublikowanie pełnej edycji prasy podziemnej z getta warszawskiego. Jego wiedza na temat Archiwum Ringelbluma i ukrytej żydowskiej dokumentacji Zagłady pozwala zaliczyć go do światowych ekspertów w tej dziedzinie.

      Kermisz był płodnym historykiem, opublikował wiele książek i artykułów, w szczególności dokumentację Zagłady. Jego najważniejsze prace to:

      – „Powstanie w getcie warszawskim widziane oczami wroga: Raporty gen. Jurgena Stroopa” – opatrzone przypisami wydanie raportów dziennych i raportu końcowego autorstwa Jurgena Stroopa; przygotowując je, Kermisz wykorzystał m.in. trzy wywiady, które przeprowadził ze Stroopem w mokotowskim więzieniu, kiedy przygotowywał się do wystąpienia na procesie Stroopa w charakterze biegłego (Stroop został wydany Polsce w 1947 r., w 1951 r. został osądzony, a w 1952 r. – powieszony)874;

      – Dziennik prezesa warszawskiego Judenratu Adama Czerniakowa, nad którego odcyfrowaniem i przetłumaczeniem z polskiego oryginału pracował razem z kilkoma innym badaczami przez kilka lat; przy opracowywaniu dziennika Kermisz wykazał się niezwykle nowatorskim i subtelnym podejściem analitycznym do postaci samego Czerniakowa i do zagadnienia rad żydowskich w ogólności875;

      – opatrzone przypisami wydanie studium na temat stosunków polsko-żydowskich w okresie Zagłady, które zostało napisane przez ukrywającego się w Warszawie Ringelbluma; przeprowadzona przez Kermisza analiza badań i obserwacji Ringelbluma jest do dziś przedmiotem studiów historyków876;

      – pierwsze liczące się wydanie antologii dokumentów z Archiwum „Oneg Szabat” – To Live with Honor and Die with Honor: Selected Documents from the Warsaw Ghetto Underground Archives ”O.S.” (Oneg Szabat); 790-stronicowy tom zawiera 160 dokumentów z Archiwum Ringelbluma, przetłumaczonych na angielski, opatrzonych przypisami i ułożonych tematycznie w 15 rozdziałów, z których każdy został poprzedzony analitycznym wstępem napisanym przez Kermisza877;

      – dwutomowe hebrajskie wydanie dziennika i pism Ringelbluma – pierwsza pełna, opatrzona przypisami i nieocenzurowana edycja878; i wreszcie,

      – zainicjowane przez niego sześciotomowe, opatrzone przypisami wydanie „Żydowskiej prasy konspiracyjnej w Warszawie”, którego był współredaktorem879.

      Po przejściu na emeryturę Kermisz kontynuował współpracę z Yad Vashem. Przerwał ją dopiero w 1991. r, kiedy zachorował. Zmarł 18 października 2005 r.

      Kermisz, który całe zawodowe życie poświęcił badaniom nad Zagładą, nigdy nie wypełnił formularza Yad Vashem dla członków swojej rodziny zabitych podczas Szoa [pages of testimony] – jego żona Batia wypełniła pięć takich formularzy dotyczących jej rodziny – ani też nie powiadomił instytutu (Wydziału Sprawiedliwych wśród Narodów Świata) o pomocy, jaką dostał od Franciszka Kamińskiego. Nieznane są imiona pozostałych czterech osób uratowanych przez Kamińskiego. W 2006 r. wdowa po Kermiszu wystąpiła o pośmiertne założenie teczki, ale sprawa nie została doprowadzona do końca ze względu na brak informacji880, Jak widać, Kermisz, podobnie jak i inni badacze, który przeżyli Zagładę i o niej nauczali, nie był w stanie się przełamać, by opowiedzieć własną historię, historię zamordowania własnej rodziny, czy też odtworzyć szczegóły swojego okupacyjnego życia.

      Dziedzictwem Kermisza – historyka płodnego, wnikliwego, dynamicznego i oddanego pracy – jest olbrzymie zaplecze badawcze, które stworzył i z którego będą korzystać pokolenia naukowców. Prezentował on subtelne podejście analityczne do studiów nad Zagładą. W opisie zjawisk nie akceptował prostych, jednowymiarowych objaśnień. Jego analiza postaci Adama Czerniakowa, a na tym przykładzie rad żydowskich w ogóle, nie była wyłącznie oskarżycielska w tonie. Choć powszechna w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych negatywna ocena judenratów odstręczała wielu badaczy, Kermisz momentalnie rozpoznał historyczne znaczenie dziennika Czerniakowa. Podobnie było w wypadku obserwacji Emanuela Ringelbluma na temat stosunków polsko-żydowskich oraz innych kwestii – tu także Kermisz uwzględnił w swojej analizie złożoność relacji i ich ludzki wymiar.

      Wiele z tego, co przeżył, utkwiło mu w pamięci na całe życie. Pamiętał dokładnie pierwsze spotkanie z Jurgenem Stroopem w jego celi w warszawskim więzieniu. Kiedy wszedł do celi, Stroop, ubrany w więzienny uniform, stanął na baczność, zasalutował i posłusznie zameldował: „panie prokuratorze, melduję gotowość do udzielenia odpowiedzi na pańskie pytania”881. Znamienna była też jego refleksja nad znaczeniem jego własnej pracy dla potomności. W liście do kuzyna z wielką dumą pisał o trzech książkach, które ukazały się niedługo przedtem – dwóch tomach o żydowskiej prasie podziemnej w Warszawie i o nowym wydaniu „Stosunków polsko-żydowskich” Ringelbluma882. Jak widać, ten cichy i skryty człowiek był dumny, że w swym długim i owocnym życia położył podstawy pod badanie Szoa.

Z języka angielskiego przełożyła Elżbieta Olender-Dmowska

      Słowa kluczowe

      Józef Kermisz, Żydowski Instytut Historyczny, Yad Vashem, dokumentacja Zagłady Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, archiwa Zagłady

      Abstract

      Józef Kermisz (1907-2005) was a historian and an archivist who helped lay the foundations for Shoah research in Poland and Israel. In 1944 joined the Central Jewish Historical Commission where became the chief archivist. Since then his life has been devoted to retrieving wartime archival material. As archive director (in the Jewish Historical Institute in Poland and at Yad Vashem in Israel) he sought to develop an archive both for future historical research and for trials of suspected war criminal. He played a major role in discovering and preserving important documentation on the Shoah in Poland. Among his major professional achievements were preparing documentation for the prosecution in the Eichmann trial, and publishing Czerniakow’s diary and the full edition of the underground press of the Warsaw ghetto. He was one of the world’s leading experts on the Ringelblum Archive and other hidden Jewish documentation from the Holocaust. Kermisz left behind a legacy of a vast research infrastructure that he created and that will occupy scholars for generations.

      Key words

      Józef Kermisz, Jewish Historical Institute, Yad Vashem, Central Jewish Historical Commission documentation on Shoah, Holocaust archives

      Konteksty

      Omer Bartov

      Wołanie krwi brata twego. Rekonstrukcja ludobójstwa w lokalnej skali 883

      Wtedy Bóg zapytał Kaina: „Gdzie jest brat twój, Abel?”. On odpowiedział: „Nie wiem. Czyż jestem stróżem brata mego?”. Rzekł Bóg: „Cóżeś uczynił? Krew brata twego głośno woła ku mnie z ziemi!”.

Rdz 4, 9-10884

      W powszechnym

---

Скачать книгу