Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2014 t. I-II. Отсутствует
klęski.., s. 38-39.
32
AIPN, GK 164/3754, k. 3-4. Inni dowódcy warszawskiej Kripo: Kriminalrat – Strunz [Inspektion – Inspekcja], Kriminalkommissar – van Look [Inspektion]; Kriminalkommissar – dr Rogensack [Inspektion]; Kriminalkommissar Georg Richter, komendant komisariatu [Kommissariat Leiter]; Kriminalkommissar Horst Corfei oraz Kriminalinspektor Friedrich Geisler.
33
Stanisław Biernacki,
34
Ciekawą korespondencję pozawarszawskich oddziałów Kripo można znaleźć w aktach zespołu Sądu Niemieckiego (Deutsches Gericht) w APW, tytułem przykładu zob. teczki: 1207/5185; 1207/5384; 1207/5184; 1207/5151.
35
Dierżawnyj Archiw Lwiwskoj Obłasti (Archiwum Państwowe Obwodu Lwowskiego, dalej DALO), Sondergericht Lemberg, t. 450, Posterunek Drohobycz-Borysław, dochodzenie w sprawie samobójczej śmierci Ajzyka Szlezingera, k. 3.
36
AIPN, 0423/3402, k. 35-44, 227-229 oraz 251-257.
37
Waldemar Grabowski,
38
Hempel,
39
AIPN, 0423/3402, Przesłuchanie Marii Dzięgielewskiej, 30 XII 1949 r., k. 226-227.
40
AIPN, GK 164/3754, Protokół przesłuchania Wilhelma Tewesa przez angielskie władze okupacyjne w Niemczech, 23 VIII 1946 r.
41
Tewes pracował początkowo na komisariacie przy pl. Teatralnym; później, w 1943 r., przeniesiono go w Al. Ujazdowskie. W swoim zeznaniu Tewes podkreślał: „moje działania służbowe rozciągały się wyłącznie na terenie miasta Warszawy […]. Niemieccy funkcjonariusze zajmowali się wyłącznie przestępstwami, które godziły w interesy narodu niemieckiego; wszystkie pozostałe sprawy podlegały kompetencjom polskich funkcjonariuszy” (AIPN, GK 164/3754, k. 3).
42
AIPN, 0423/4447, Przesłuchanie Kazimierza Garbowskiego, 26 I 1950 r., k. 14-15.
43
W miarę stabilna sytuacja kadrowa panowała też wśród funkcjonariuszy krakowskiej Policji Kryminalnej. Przed wojną w krakowskiej służbie śledczej służyło 120 funkcjonariuszy, w tym 9 oficerów i 111 szeregowych. Choć stan osobowy za okupacji trochę się zmienił, nie były to zmiany radykalne. W 1943 r. w krakowskiej Kripo nadal pracowało nieco ponad 100 funkcjonariuszy, z tym że było wśród nich zaledwie dziesięciu policjantów niemieckich. Resztę stanowili Polacy, przedwojenni policjanci z miejscowego Urzędu Śledczego (Bundesarchiv Ludwigsburg [Archiwum Federalne w Ludwigsburgu, BAL], B162/2149, k. 363).
44
Marek Hłasko,
45
Więcej na ten temat zob. Jean-Marc Berlière,
46
Ad van Liempt,
47
Martin Dean,
48
AIPN, GK 317/248, Zeznanie Marii Dzięgielewskiej, 3 I 1950 r., k. 52-53.
49
Oberstreifkommando (niem.) – Główny Oddział Prowadzenia Obław. AIPN, GK 317/248, Zeznanie świadka Bronisława Chudzikowskiego, 13 I 1950 r., k. 57-57v.
50
W 1967 r. przeciwko Balhausemu wszczęto w Hamburgu dochodzenie: Zentrale Stelle der Landesjustizverwaltungen zur Aufklärung Nationalsozialistischen Verbrecher w Ludwigsburgu (Centrala Badania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu, ZSt.), 206 AR-Z 23/64, Prokuratura Krajowa w Hamburgu, nr akt 147 Js 34/65, Likwidacja getta w Ostrowcu i w innych miejscach. Werner Ballhause, ur. 27 III 1903 r. w Berlinie, pełnił służbę w KdS-ADS w Ostrowcu w stopniu komisarza kryminalnego (m.in. w Wydziale V KdS Warschau). Akta znajdują się w prokuraturze hamburskiej. Jak na razie nie udało mi się dotrzeć do tych materiałów. Jestem wdzięczny dr. Andrei Löw z monachijskiego Institut für Zeitgeschichte za tę informację.
51
AAN, Delegatura Rządu na Kraj, 202/II-44, „Kronika wydarzeń na terenie m.st. Warszawy od 1 sierpnia 1942 do 30 kwietnia 1944 r.”.
52
W obu wypadkach lista funkcjonariuszy jest niepełna, udało mi się ustalić jedynie część nazwisk.
53
AIPN, GK 317/248, Zeznanie Marii Dzięgielewskiej, 3 I 1950 r., k. 52v.
54
55
„Wiem, że Głowacki pracował w Kripo w sekcji tępienia Żydów. W tym domu co ja mieszkał Łukiński, który też tam pracował. Został on zastrzelony przez podziemie” (AIPN, GK 317/247, Protokół rozprawy głównej, Zeznanie Bolesława Epelbauma, k. 91).
56
AIPN, GK 317/248, Przesłuchanie Zygmunta Głowackiego, 14 I 1950 r., k. 21-22. Podczas przesłuchania Głowacki podał dane jednego z tych konfidentów, Mieczysława Jankowskiego ps. „Borys”, który „władał językiem niemieckim, angielskim perfekt, jak mówił, znał również francuski”.
57
58
59
Mowa tu o utworzonej na przełomie 1939 i 1940 r. Szkole Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (Führerschule der Sicherheitspolizei und des SD). Szkoła miała dwie sekcje: niemiecką i polską.
60
AIPN, GK 317/248, k. 55-55v
61
62